Ýa­kym­ly ys­ly ösüm­lik­le­riň bi­ri bo­lan reý­han­dan taý­ýar­lan­ýan şer­bet öz göz­ba­şy­ny XV asyr­dan alyp gaýd­ýar. Os­man­ly­lar döw­rün­de meş­hur içim­lik­le­riň bi­ri­ne öw­rü­len reý­han şer­be­ti hoş­boý ysy we sag­ly­ga peý­da­ly­dy­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Reý­han şer­be­ti­niň düzüminde C, A wi­ta­mi­nleri­, kal­siý we mag­niý ýa­ly mi­ne­ral­ maddalar, az muk­dar­da sü­ýüm, be­lok, ug­le­wod­lar we şe­ker bolýar. Esa­san, ýaz we to­mus pa­syl­la­ryn­da ho­wa­nyň ys­sy gün­le­rin­de içil­ýän bu şer­bet suw­suz­ly­gy gan­dyr­mak bi­len bir ha­tar­da, sag­ly­ga oňaý­ly tä­sir ed­ýär.
Iý­mit si­ň­diriş ul­ga­my­na oňaýly täsir edýär. Reý­han otun­dan taý­ýar­la­nan şer­bet iý­mit si­ň­diriş ul­ga­my­na oňaý­ly tä­sir edip, aş­ga­zan ke­sel­le­ri­niň öňü­ni al­ma­ga we be­je­rmä­ge ýar­dam ed­ýär. Çiş­me­giň we ýel­len­me­giň öňü­ni al­ýan bu içim­lik mik­rob­la­ra gar­şy gö­re­şip, içe­ge­le­ri zy­ýan­ly mik­ro­or­ga­nizm­ler­den go­ra­ýar. Iý­mit siň­di­riş ul­ga­myn­dan ejir çek­ýän adam­la­ra reý­han şer­be­ti­ni iç­mek mas­la­hat be­ril­ýär.
Im­mu­ni­te­ti güýç­len­dir­ýär. Reý­han şer­be­ti­niň dü­zü­min­de köp muk­dar­da C wi­ta­mi­ni sak­lan­ýar. C wi­ta­mi­ni be­den­de gy­zyl gan öý­jük­le­ri­niň ön­dü­ri­li­şi­ne go­şant goş­mak ar­ka­ly im­mu­ni­te­ti güýç­len­dir­ýär. Şeý­le hem er­kin ra­di­kal­la­ra gar­şy gö­re­şip, be­de­ni dür­li ýo­kanç­lyk­lar­dan go­ra­ýar.
De­ri üçin peý­da­ly. Reý­han şer­be­tin­dä­ki A wi­ta­mi­ni de­ri üçin peý­da­ly bo­lup, gy­jyn­ma­la­ryň we de­ri­dä­ki öý­jük­le­riň (pig­ment) ze­per­len­me­gi­niň öňü­ni al­ýar. Bu içim­lik­dä­ki mi­ne­ral­lar de­ri­niň gar­ra­ma­gy­nyň öňü­ni alyp, de­ri­de çyg­ly­ly­gyň ka­da­ly de­re­je­de sak­lan­ma­gy­na ýar­dam ed­ýär. Reý­han şer­be­tin­de öý­jük­le­riň sag­dyn hem ka­da­ly iş­le­me­gi­ni üp­jün ed­ýän E wi­ta­mi­ni hem bar.
Nerw ulgamyny kö­şeş­dir­ýär. Reý­han şer­be­ti ra­hat­lan­dy­ry­jy hä­si­ýe­te eýe bo­lup, stres­den we ala­da­lar­dan dyn­ma­ga ýar­dam ed­ýär. Bu içim­lik­dä­ki li­na­lo­ol we est­ra­gol ýa­ly efir ýag­la­ry nerw ul­ga­my­ny kö­şeş­di­rip, ra­hat­lyk duý­gu­sy­ny güýç­len­dir­ýär.
Gan­da­ky şe­ke­ri ka­da­laş­dyr­ýar. Tä­ze ýyg­na­lan reý­han­dan taý­ýar­la­nan şer­bet gan­da­ky şe­ke­riň de­re­je­si­ni ka­da­ly ýa­gdaý­da sak­la­ma­ga ýar­dam ed­ýär. Mun­dan baş­ga-da, süý­ji ke­se­li­niň dö­re­mek how­pu­ny azald­ýar.
Reý­han şer­be­ti­ni nä­dip taý­ýar­la­ma­ly?
Gyz­gylt reňk­li, hoş­boý ys­ly bu ösüm­lik­den öý şert­le­rin­de aň­sat­lyk bi­len şer­bet taý­ýar­lap bol­ýar. Mu­nuň üçin bir bog­dak reý­han, şe­ker, 1 litr suw, ýa­rym li­mon, bir ta­ýa­jyk dal­çyn ge­rek. Reý­ha­nyň ter ýap­rak­la­ry­ny bal­da­gyn­dan aý­ryp, ma­za­ly ýuw­ma­ly. Soň­ra 1 litr gaý­nap du­ran su­wa reý­ha­nyň ýap­rak­la­ry­ny ok­la­ma­ly we bu­la­ma­ly. Ta­gam­ly bol­ma­gy üçin bir ta­ýa­jyk dal­çyn go­şup, ga­pa­gy­ny ýa­pyp, 20 mi­nut tö­we­re­gi goý­ma­ly. Ýap­rak­lar aşak çö­ken­den soň, şer­be­ti süz­güç­den ge­çi­rip, is­le­ge gö­rä şe­ker go­şma­ly we li­mo­nyň şi­re­si­ni syk­ma­ly. Şe­ke­ri ere­ýän­çä ma­za­ly ga­ryp, so­wa­ýan­ça ga­raş­ma­ly. Taý­ýar bo­lan reý­han şer­be­ti­ni bi­raz so­wa­dyp iç­seň, has-da lez­zet­li bol­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА