Ertekilerde ýa-da multfilmlerde piliň syçandan gorkýandygy suratlandyrylýar. Köpleriň aňyna ornaşan iň uly gury ýer jandarynyň kiçijik gemrijiden gorkýandygy baradaky garaýyş hakykata laýyk gelýärmi? Piller hakykatdanam syçandan gorkýarmyka?!
Pilleriň syçandan gorkýandygy baradaky garaýyş biziň eýýamymyzyň 77-nji ýylyndan gadymy Gresiýadan alyp gaýdýar. Grek ertekileriniň birinde syçan piliň holtumyna girip, ony tokaýyň içinde däliredip ylgadýar. Syçan piliň holtumyna sygmaýan bolsa, bu ertekä köpler ynanmazdy. Emma syçan hakykatdanam piliň holtumyna sygýar. Şol sebäpli köpler muny hakykat diýip kabul edýärler. Siziň pikiriňizçe syçanyň piliň burnuna girmegi gorkuzmak üçin ýeterlikmi?
1600-nji ýyllarda irlandiýaly lukman syçan piliň holtumyna girip, dem almagyny kynlaşdyrýar, bogýar diýen çaklamany öňe sürýär. Emma bu çaklama ylmy maglumatlara gabat gelmeýärdi. Ýyllaryň geçmegi bilen bu çaklamalaryň ýalňyşdygy subut edilse-de, köpler syçanyň pilleri gorkuzýandygyna ynanýarlar.
Aslynda, piller duýdansyz öňünden çykyp, burnuna ýapyşan islendik zatdan gorkýarlar. Syçan ýa-da beýleki süýrenijileriň islendigi otlap ýören piliň öňünden çyksa, pil gorkup gaçmak bilen bolýar. Syçan pilleriň burnuna girip gorkuzýar diýen garaýyş bolsa düýbünden ýalňyş hem-de ylmy taýdan esassyzdyr.
Bu garaýyş multfilm öndüriji kompaniýalaryň hünärmenleri tarapyndan çagalary gyzyklandyrmak üçin oýlanyp tapylýar. «Dambo» (uzyn gulakly piljagaz) multfilminde hem şeýle wakalara duş gelmek bolýar. Multfilmde äpet jandarlar kiçijik gemrijiden gorkup gaçýarlar. Multfilm öndürijiler syçandan gorkýan pilleri suratlandyrmak bilen çagalara şatlyk paýlamaga, begendirmäge synanyşypdyrlar.
Geçirilen barlaglarda ýöräp barýan ýa-da otlap ýören pilleriň öňüne duýdansyz daş oklapdyrlar. Piller daşdan gorkmandyrlar. Soňra daşyň ornuna pilleriň ýanyna syçan goýberipdirler. Otuň içinden zygyrdap gelýän zadyň nämedigine düşünmän, ilkibada piller gorkupdyr. Emma syçandygyny görenlerinden soň, üns bermän ýoluny dowam edip gidiberipdir. Barlagyň netijelerine görä, pilleriň syçandan gorkmaýandygy, ertekilerde aýdylýan gürrüňleriň toslamadygy ýüze çykaryldy.
Gorky duýgusy
Janly-jandarlaryň köpüsi öňünden birden duýdansyz çykan zatdan gorkýarlar. Bu duýgy gözüň birden görüp ýetişmezligi, beýniniň işi bilen baglanyşykly ýüze çykýar. Pil uludygyna garamazdan duýdansyz hereketlerden gorkýar. Hünärmenleriň bellemegine görä, piller duýguçyl, adamlar bilen özüni mylakatly alyp barýan jandar hasaplanýar.