Ru­hy tä­miz­li­giň aýy

Tu­tuş mu­sul­man ym­ma­ty üçin mu­kad­des bo­lan Ora­za aýy gel­di. Mu­kad­des Ora­za aýy – ru­hy taý­dan tä­miz­li­giň hem-de ha­ýyr-sa­ha­wa­tyň aýy ha­sap­lan­ýar. Asyl­ly we so­gap iş­le­ri et­mek üçin äh­li dö­wür­de hem müm­kin­çi­lik bar, em­ma Ora­za aýy döw­rün­de edil­ýän so­gap iş­le­riň äh­mi­ýe­ti has-da ulu­dyr. Akyl­dar şa­hy­ry­myz Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy:
Ýig­ri­mi dört sa­gat on iki aý­da,
Re­me­zan di­ýer­ler aýyň ýag­şy­syn –
di­ýip, bu mu­kad­des aýa hor­ma­ty­ny be­ýan ed­ýär.
«Ora­za» sö­zi pars di­lin­den ge­çip­dir. Bu arap di­lin­de «sawm» we «si­ýam» söz­le­ri bi­len aň­la­dyl­ýar. «Sawm» sö­zi arap­ça­da: «Bir zat­dan daş dur­mak, özü­ňi sak­la­mak, bö­wet bol­mak» ma­ny­la­ryn­da ula­nyl­ýar. Ora­za – se­lä­lik wag­ty­nyň gu­ta­ryp, er­tir na­ma­zy­nyň wag­ty­nyň gir­me­gi bi­len baş­lap, Gün ýaş­ýan­ça ara­lyk­da hiç zat iý­män-iç­män, öz neb­si­ňi sak­la­mak diý­mek­dir. Ora­za be­den bi­len amal edil­ýän yba­dat­dyr. Bu yba­da­tyň iň esa­sy aý­ra­tyn­ly­gy yn­sa­ny er­bet­lik­den sak­la­ma­gy, neb­siň dür­li ham-hy­ýal­la­ryn­dan daş­laş­ma­gy­dyr. Ora­za aýy ge­len­de, jem­gy­ýet­de ha­ýyr-sa­ha­wat kö­pe­lip, adam­la­ryň ara­syn­da bi­ri-bi­ri bi­len ys­ny­şyk­ly gat­na­şyk­lar dö­re­ýär. Mü­bä­rek Ora­za aýy­nyň so­gap-sa­ha­wat­ly gün­le­rin­de ta­gat-yba­dat­lar edil­ýär, ag­za­çar sa­da­ka­la­ry be­ril­ýär. Ag­zy­bir­lik, rys­gal-be­re­ket, maş­ga­la ojak­la­ry­nyň abat, ýur­duň aba­dan bol­ma­gy di­leg edil­ýär.
Bu aý­da Ga­dyr gi­je­si­ne aý­ra­tyn hor­mat go­ýul­ýar. Ga­dyr gi­je­si Ora­za aýy­nyň 27-nji gi­je­si­dir. Bu gi­je Py­gam­be­ri­mi­ze Gur­ha­nyň aýat­la­ry in­mä­ge baş­lap­dyr. Şo­nuň üçi­nem ony ha­ýyr-do­ga­da, yba­dat bi­len ge­çir­me­giň so­ga­by örän uly ha­sap­la­nyl­ýar.
Ora­za sag­dyn­ly­gyň aça­ry bo­lup, be­den sag­ly­gy­ňa-da uly kö­mek ed­ýär. Bir ýy­lyň do­wa­myn­da dür­li na­har­lar bi­len ag­ram sa­lyn­ýan be­de­ne dynç al­ma­ga, tä­ze­den öň­ki kad­dy­na gel­mä­ge müm­kin­çi­lik dö­re­ýär. Ora­za be­de­niň aç­ly­ga-suw­suz­ly­ga gar­şy dur­mak güý­jü­ni art­dyr­ýar. Bu bol­sa yn­sa­nyň dür­li kyn­çy­lyk­la­ra çy­dam­ly­ly­gy­ny ös­dür­ýär. Agyz bek­le­mek be­de­niň dynç al­ma­gy we sag­dyn ýa­şa­ma­gy üçin hem äh­mi­ýet­li­dir. Şo­nuň üçin ora­za­nyň be­den sag­ly­gy üçin äh­mi­ýe­ti­niň ulu­dy­gy­ny alym­lar bel­läp geç­ýär­ler. Ora­za mad­dy taý­dan ber­hiz bol­şy ýa­ly, ru­hy taý­dan hem ber­hiz­dir. Şeý­le­lik bi­len, yn­san her hi­li ýa­ra­maz ar­zuw we me­ýil­le­riň öňü­ni al­ma­gy, ha­lal we aras­sa ýa­şa­ma­gy öw­ren­ýär. Ora­za tyg­şyt­ly ýa­şa­ma­gy öw­red­ýän iň mö­hüm düz­gün­dir. Is­län wag­ty, is­län za­dy­ny al­ma­ga en­dik eden ki­şi ora­za wag­ty özü­ni sak­la­ma­ly bol­ýar. Bu bol­sa oňa tyg­şyt­ly­ly­gy öw­red­ýär.
Ha­ýyr-sa­ha­wat­ly­ly­gy da­ba­ra­lan­dyr­ýan Ora­za aýy­nyň her bir gü­nün­de di­ni däp-des­sur­lar ber­jaý edi­lip, ru­hy we be­den tä­miz­li­gi­ne, ah­lak aras­sa­ly­gy­na aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Ora­za aýyn­da et­jek do­ga-di­leg­le­ri­ňiz Be­ýik Bi­ri­ba­ryň der­gä­hin­de ka­bul bol­sun!