Sak­gyç çeý­ne­mek agyz boş­lu­gy­ny aras­sa­la­ma­ga we stre­si azalt­ma­ga kö­mek ed­ýär. Mu­ňa ga­ra­maz­dan eňek we iý­mit siň­di­riş bi­len bag­ly, şeý­le hem be­de­ne mik­rop­las­tik bö­le­jik­le­riň tä­sir et­me­gi bi­len bag­ly kä­bir tö­wek­gel­çi­lik­le­re se­bäp bol­ýar. Hü­när­men­ler sak­gyç çeý­ne­me­giň peý­da­ly we zy­ýan­ly ta­rap­la­ry­ny sel­je­rip, şeý­le ne­ti­jä gel­di­ler.
ABŞ-da ge­çi­ri­len bar­lag­la­ra 3 müň­den gow­rak adam gat­naş­dy. Meý­le­tin­çi­le­riň 60 gö­te­rim­den gow­ra­gy­nyň or­ta­ça 6 aý­da bir ge­zek sak­gyç çeý­ne­ýän­di­gi ha­bar be­ril­di. Luk­man­la­ryň ge­len ne­ti­je­si­ne gö­rä, sak­gyç agyz­da­ky kis­lo­ta­ny zy­ýan­syz­lan­dy­ryp, diş­le­ri çüý­re­mek­den go­rap sak­la­ýan tüý­kü­li­giň bö­lü­nip çyk­ma­gy­na ýar­dam ed­ýär. Sak­gyç agyz boş­lu­gyn­da­ky we diş­le­riň ara­syn­da­ky iý­mit ga­lyn­dy­la­ry­ny aýyr­ýar. Ag­zyň gu­ra­ma­gy­nyň öňü­ni alyp, dem al­şy go­wu­lan­dyr­ýar. Esa­san hem, şe­ker­siz sak­gyç diş­ler üçin has go­wu­dyr.
Ge­çi­ri­len bar­lag­la­ra gö­rä, na­har­dan soň her gün 15-20 mi­nut sak­gyç çeý­ne­mek agyz boş­lu­gyn­da dö­räp bil­jek bak­te­ri­ýa­la­ry 17 gö­te­ri­me çen­li azald­ýar. Şeý­le hem kä­bir adam­da na­har­la­ny­lan­dan soň dö­re­ýän ýü­rek bu­lan­ma ala­mat­la­ry­ny sak­gyç çeý­ne­mek ar­ka­ly aý­ryp bol­ýar. Sak­gyç çeý­ne­me­giň kä­bir ada­myň pi­ki­ri­ni jem­le­mä­ge we stres ala­mat­la­ry­ny azalt­ma­ga ýar­dam ed­ýän­di­gi ýü­ze çy­ka­ryl­dy.
Hä­zir­ki wagt­da hü­när­men­ler sak­gyç çeý­ne­me­giň peý­da­ly ta­rap­la­ry­nyň se­bä­bi­ni anyk bil­me­ýär­ler. Ýö­ne sak­gyç çeýnemegiň gan aý­la­ny­şy­ny çalt­lan­dy­ryp, beý­ni­ni iş­jeň­leş­dir­ýän­di­gi ba­ra­da­ky ga­raý­şy öňe sür­ýär­ler.
Hü­när­men­ler sak­gyç çeý­ne­me­giň zy­ýan­ly ta­rap­la­ry ba­ra­da hem bel­läp geç­ýär­ler. Aşa köp sak­gyç çeý­ne­len­de aş­ga­zan­da kis­lo­ta önüm­çi­li­gi ýo­kar­la­nyp, gy­jyn­ma ýa-da ýü­rek bu­lan­ma ýa­ly ala­mat­la­ra se­bäp bo­lup bi­ler. Esa­san hem, aç gar­ny­ňa sak­gyç çeý­ne­mek zy­ýan­ly ha­sap­lan­ýar.
Kä­bir ýag­daý­lar­da bil­mez­den sak­gyç ýuw­dul­ýar. Aş­ga­za­na dü­şen sak­gyç ere­me­ýär ýa-da öz­leş­me­ýär. Ýuw­du­lan sak­gyç çiş­me, ýel­len­me we ga­ryn agy­ry­sy ýa­ly ala­mat­la­ry dö­re­dip, bir hep­de­den bir­nä­çe ýy­lyň do­wa­myn­da be­den­den çy­kyp gid­ýär. Hü­när­men­le­riň pi­ki­ri­çe, sak­gyç­da po­lie­ti­len we po­li­wi­nil ase­tat ýa­ly plast­mas­sa ga­lyn­dy­la­ry sak­lan­ýar. Bu mad­da­lar sak­gy­ja çe­ýe­lik ber­ýär. Sak­gyç­da­ky plast­mas­sa ga­lyn­dy­la­ry di­şe ýa­pyş­ýar we tüý­kü­lik ar­ka­ly iý­mit siň­di­riş ul­ga­my­na bar­ýar. Bu bol­sa sag­ly­ga oňaý­syz tä­sir ed­ýär. Soň­ky ge­çi­ri­len bar­lag­lar­da plast­mas­sa bö­le­jik­le­ri­niň sak­gyç çeý­ne­lip baş­la­nan­dan bir­nä­çe mi­nu­tyň do­wa­myn­da di­şe ýa­pyş­ýan­dy­gy ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Şo­nuň üçin ta­ga­my­ny ýi­ti­ren des­si­ne sak­gy­jyň tä­ze­si­ni çeý­ne­me­giň de­re­gi­ne şol bir sak­gy­jy çeý­ne­mek zy­ýan­syz bo­lup bi­ler. Ýere taşlanan sak­gyç 20-25 ýyl ara­ly­gyn­da top­ra­ga ga­ryl­ýar. Şol se­bäp­li sak­gy­jy ýe­re taş­la­mak­dan sak­lan­ma­ly. Çeý­näp bo­la­nyň­dan soň, sak­gy­jy ga­by­gy­na ýa-da ka­gyz sü­pür­gi­je do­lap, zi­bil gu­tu­sy­na ok­la­ma­ly.
5 ýa­şa ýet­me­dik ça­ga­la­ra sak­gyç çeý­ne­mä­ge rug­sat be­ril­me­ýär. Şeý­le hem köp ýurt­da aras­sa­çy­ly­gy ber­jaý et­mek we ün­sü­ňi sa­pak­lar­dan sow­maz­lyk üçin mek­dep­ler­de sak­gyç çeý­ne­mek ga­da­gan edil­ýär.
Sin­ga­pur­da sak­gyç sat­mak ga­dagan bo­lup, çeý­ne­mek hem çäk­len­di­ril­ýär. Iň köp sak­gyç çeý­ne­lýän ýurt An­dor­ra bo­lup, bir adam her ýyl or­ta­ça 900 gram sak­gyç çeý­ne­ýär. Sak­gyç önüm­çi­li­gin­de Hy­taý, Mek­si­ka we Tür­ki­ýe öň­de­li­gi eýe­le­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА