Täsin sport gör­nüş­le­ri

Wag­ty­ňy gy­zyk­ly hem-de peý­da­ly ge­çir­mek üçin sport bilen meşgullanmaly. Sport dün­ýä­si köp ugur­ly we gy­zyk­ly oýun­la­ra baý bol­mak bi­len bir ha­tar­da, be­deniňi berkitmäge ýar­dam ed­ýär. Bü­tin­dün­ýä sport en­sik­lo­pe­di­ýa­sy­nyň mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, dün­ýä­de 8 müň tö­we­re­gi sport gör­nü­şi bar. Şeý­le-de bol­sa, sport gör­nüş­le­ri­niň 200-e go­la­ýy hal­ka­ra de­re­je­sin­de yk­rar edi­lip, her­si­niň özü­ne mah­sus tas­syk­la­nan düz­gün­le­ri bar. Soň­ky ýyl­lar­da dün­ýä­de iki ýa-da üç sport gör­nü­şi­ni ga­ryp, tä­ze bir gör­nüş ýa­sa­mak kö­çe oýun­la­ry­nyň dä­bi­ne öw­rül­di. Oýun düz­gün­le­ri has-da kyn­laş­dy­ry­lan, gaý­duw­syz­ly­gy we çy­dam­ly­ly­gy ta­lap ed­ýän bu sport gör­nüş­le­ri ada­ty oýun­lar­dan düýp­gö­ter ta­pa­wut­lan­ýar. Ge­liň, dün­ýädäki täsin sport gör­nüş­le­ri bi­len ta­nyş bo­la­lyň!

Kwid­diç. Spor­tuň bu gör­nü­şi iň­lis ýa­zy­jy­sy Jo­an Row­lin­giň «Gar­ri Pot­ter» at­ly hy­ýa­ly ese­ri esa­syn­da ek­ran­laş­dy­ry­lan film­ler top­lu­myn­dan yl­ham al­nyp dö­re­di­lip­dir. Fil­miň «Gar­ri Pot­ter we fi­lo­so­fyň da­şy» (1997) bö­lü­min­de süb­sä mü­nüp uçup bil­ýän Gar­ri Pot­ter ga­nat­ly top­ja­ga­zy ko­wa­la­ýar. Howp­lu­dy­gy­na ga­ra­maz­dan, bu hy­ýa­ly oýun «Gar­ri Pot­ter» fil­min­de tä­sir­li ýag­daý­da to­ma­şa­çy­la­ra ýe­ti­ril­ýär. Film­den yl­ham al­nan kwid­diç oý­nun­da iki to­par öza­ra güýç sy­na­ny­şyp, her ta­rap­dan 7 oýun­çy meý­dan­ça çyk­ýar. 3 sa­ny ko­wa­laý­jy, 2 sa­ny süb­se­li ga­çy­jy, der­we­ze­çi we ha­sap yzar­laý­jy oýun­çy­la­ryň dü­zü­mi bo­lup, her ta­rap­da 3 sa­ny hal­ka şe­kil­li der­we­ze di­kil­ýär. Oý­nuň düz­gü­ni­ne gö­rä, süb­se­li oýun­çy­lar ýu­murt­ga şe­kil­li ul­la­kan to­py der­we­zä gi­riz­me­li. Der­we­ze­çi we ko­wa­laý­jy­lar bol­sa, gar­şy­daş to­pa­ryň gol sal­ma­gy­na päs­gel­çi­lik ber­ýär­ler. Oýun­da utuk yzar­laý­jy­lar gol­la­ry bel­li­ge al­ýar­lar we haý­sy to­par 150 utuk top­la­sa ýe­ňiş ga­zan­ýar. Hü­jüm­çi oýun­çy­lar Gar­ri Pot­ter ýa­ly uçup bil­me­ýän­dik­le­ri se­bäp­li, süb­sä mü­nüp meý­dan­ça­da yl­ga­ýar­lar.
Bos­sa­bol. Bra­zi­li­ýa­da dö­rän we Bel­gi­ýa­da düz­gü­ne sal­nan bos­sa­bol to­par­la­ýyn sport gör­nü­şi­dir. Oý­nuň bu gör­nü­şi wo­leý­bol, fut­bol we gim­nas­ti­ka­nyň bir­leş­me­gin­den eme­le ge­lip­dir. Bos­sa­bol wo­leý­bol to­ry çe­ki­len, çi­şi­ri­len ýum­şak şar­ly kort­da oý­nal­ýar. Bos­sa­bol wo­leý­bol ýa­ly baş­la­nyp, oýun­çy­lar çi­şi­ri­len meý­dan­ça­da tromp­lin­de ýo­ka­ry bö­küp, to­py aýa­gy bi­len tor­dan ge­çir­ýär­ler. Aý­dym-saz­ly ge­çi­ril­ýän oý­nuň bu gör­nü­şi da­şyn­dan gö­räý­mä­ge şou çy­ky­şy­na meň­ze­ýär. Hä­zir­ki wagt­da bos­sa­bol dün­ýä­niň köp ýur­dun­da meş­hur kö­çe oýun­la­ry­nyň bi­ri ha­sap­lan­ýar.
Bat­ga fut­bo­ly. Finl­ýan­di­ýa­da dö­rän bat­ga fut­bo­ly ada­ty fut­bo­lyň düz­gün­le­ri­ne gö­rä oý­nal­ýar. Ýö­ne oýun ot­ly meý­dan­ça­da däl-de, pal­çyk­ly meý­dan­ça­da geç­ýär. Bat­ga fut­bo­lyn­da oýun­çy­lar to­py dep­mek­de we yl­ga­mak­da kyn­çy­lyk çek­ýän­dik­le­ri­ne ga­ra­maz­dan, oýun dart­gyn­ly ýag­daý­da geç­ýär. Fi­zi­ki çy­dam­ly­ly­gy ýo­kar­lan­dyr­ýan bat­ga fut­bo­ly gy­zyk­ly sport gör­nü­şi ha­sap­lan­ýar.
Reg­bol. Bas­ket­bol, gö­reş we reg­bi oýun­la­ry­nyň ut­gaş­ma­gyn­dan dö­rän spor­tuň bu gör­nü­şin­de oýun­çy­lar hal­ka­dan top ge­çir­mek üçin güýç sy­na­nyş­ýar­lar. Oý­nuň do­wa­myn­da gy­zyl to­py ýe­re urup, yl­gap bar­ýan oýun­çy­la­ryň öza­ra gö­reş pur­sat­la­ry­ny hem syn­lap bol­ýar. Reg­bol­da hem edil reg­bi ýa­ly oýun­çy­lar gol ge­çirt­mez­lik üçin bi­ri-bi­ri­ni gö­reş tu­tup sak­la­ýar­lar. Bu oýun be­den taý­dan güýç­li we çy­dam­ly tür­gen­le­riň ara­syn­da ge­çi­ril­ýär.
Su­was­ty hok­ke­ý. Su­wuň as­tyn­da oý­nal­ýan spor­tuň bu gör­nü­şi ada­ty hok­ke­ýiň haý­ran gal­dy­ry­jy nus­ga­sy ha­sap­lan­ýar. Çäk­li sport gör­nü­şi bo­lan su­was­ty hok­ke­ýin­de iki to­par how­zuň düý­bün­de ýa­ryş­ýar. Oýun­çy­lar gar­şy­daş to­pa­ryň der­we­ze­sin­den şaý­ba ge­çir­mek üçin aşak çüm­ýär­ler we eg­ri­je de­mir bi­len to­py how­zuň düý­bün­den itek­läp gid­ýär­ler. Oýun­çy­la­ryň su­wuň aşa­gyn­da sku­ba en­ja­my bi­len de­mi­ni saz­lap bil­me­gi oý­nuň esa­sy kyn­çy­lyk­ly ta­ra­py ha­sap­lan­ýar. Bu oýun 1954-nji ýyl­da Ang­li­ýa­da oý­la­nyp ta­pyl­ýar. Spor­tuň bu gör­nü­şi köp ýurt­da meş­hur bo­lup, su­was­ty hok­ke­ýi bo­ýun­ça il­kin­ji dün­ýä çem­pio­na­ty 1980-nji ýyl­da Ka­na­da­da ge­çi­ril­ýär.
Ho­bin (at­ly päs­gel­çi­lik). Ýew­ro­pa­da ir­ki ýyl­lar­da dö­rän bu güý­men­je Finl­ýan­di­ýa­da iň köp oý­nal­ýan oýun­la­ryň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Ça­ga­lar kel­le­si­ne agaç ber­ki­di­lip ýa­sa­lan mah­mal­dan ti­ki­len jy­law­ly aty çap­ýan ýa­ly edip, iki­ba­ka yl­gad­ýar­lar. Dür­li päs­gel­çi­lik­ler­den ge­çip, kim pel­le­ha­na ça­lt bar­sa şol hem oý­nuň ýe­ňi­ji­si bol­ýar. Ho­bin gyz­la­ryň we ça­ga­la­ryň ara­syn­da iň köp oý­nal­ýan oýun ha­sap­lan­ýar. Oý­na gat­naş­ýan­lar «mü­nüp bar­ýan» at­la­ry­na to­hum at­la­ryň ady­ny da­kyp, gy­zyk­ly we dö­re­di­ji­lik­li wagt ge­çir­ýär­ler.
Peý­nir ko­wa­la­mak. Ang­li­ýa­nyň Glýues­ter şä­he­ri­niň go­la­ýyn­da­ky Ku­per de­pe­sin­de bank iş­gär­le­ri­niň dynç al­şy­na ba­gyş­la­nyp her ýyl peý­nir ko­wa­la­mak çä­re­si ge­çi­ril­ýär. Oý­na gat­na­şy­jy­lar te­ge­lek peý­ni­ri tut­mak üçin 180 metr uzyn­lyk­da­ky bü­dür-sü­dür ot­ly de­pe­den aşaklygyna ylgaýarlar. Peý­ni­ri kim sak­la­sa, şol hem ýe­ňiş ga­zan­ýar. Hä­zir­ki wagt­da gy­zyk­ly we gül­kü­li wa­ka­la­ra baý peý­nir ko­wa­la­mak ýa­ry­şy­na dün­ýä­niň dür­li ýurt­la­ryn­dan tür­gen­ler gat­naş­ýar­lar.