28-nji few­ral­da As­ta­na­da Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nist­ri R.Me­re­dow Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň we ABŞ-nyň «С5+1» for­ma­ty­nyň da­şa­ry sy­ýa­sat eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry­nyň no­bat­da­ky du­şu­şy­gy­na gat­naş­dy.
Türk­me­nis­ta­nyň, Ga­za­gys­ta­nyň, Gyr­gy­zys­ta­nyň, Tä­ji­gis­ta­nyň, Öz­be­gis­ta­nyň da­şa­ry iş­ler mi­nistr­le­ri we ABŞ-nyň Döw­let sek­re­ta­ry yk­dy­sa­dy­ýet, ener­ge­ti­ka, ulag, eko­lo­gi­ýa we howp­suz­lyk ýa­ly se­bit ösü­şi­niň mö­hüm ugur­la­ryn­da ama­ly hyz­mat­daş­ly­gyň me­se­le­le­ri­ne ga­ra­dy­lar.
Du­şu­şy­ga gat­na­şy­jy­lar Ame­ri­ka­nyň Bir­le­şen Ştat­la­ry­nyň hö­kü­me­ti­niň, hu­su­san-da USAID-iň ho­wan­dar­ly­gyn­da­ky söw­da, işe­wür­lik, ulag, lo­gis­ti­ka we ener­ge­ti­ka gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len se­bit­le­ýin tas­la­ma­la­ry­nyň sa­ny­nyň yzy­gi­der­li kö­pel­me­gi­ni ka­na­gat­lan­ma bi­len bel­le­di­ler. Şeý­le hem ABŞ we Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň ara­syn­da­ky söw­da we ma­ýa go­ýum­la­ry bo­ýun­ça Çar­çu­wa­ly Yla­la­şy­gyň (TI­FA) çäk­le­rin­de hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mä­ge gy­zyk­lan­ma bil­di­ril­di.
Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nist­ri öz çy­ky­şyn­da Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­tin­de we Ha­zar bas­seý­nin­de ener­ge­ti­ka we ulag hyz­mat­daş­ly­gy­ny güýç­len­dir­me­giň ze­rur­dy­gy­na ün­si çek­di. Ener­ge­ti­ka hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ös­dü­ril­me­gi nuk­daý­na­za­ryn­dan, ener­gi­ýa üp­jün­çi­li­gi­ni di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak, tä­ze sarp ediş ba­zar­la­ry­na gir­mek, goş­ma­ça ugur­la­ry dö­ret­mek, ener­ge­ti­ka pu­da­gy­na ma­ýa go­ýum­la­ry­ny we teh­no­lo­gi­ýa­la­ry çek­mek, şeý­le hem hal­ka­ra ba­zar­la­ry­na çy­ka­ryl­ýan ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­ni de­giş­li sy­ýa­sy we hu­kuk ke­pil­lik­le­ri­ni üp­jün et­mek ze­rur­ly­gy nyg­tal­dy.
Mu­nuň bi­len bir­lik­de, se­bit ulag hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňelt­mek nuk­daý­na­za­ryn­dan ulag ge­çel­ge­le­ri üçin hä­zir­ki za­man inf­rast­ruk­tu­ra­ny gur­mak we uly müm­kin­çi­li­ge eýe bo­lan ulag we lo­gis­ti­ka mer­kez­le­ri­ni dö­ret­mek ze­rur­ly­gy bel­len­di.
Mig­ra­si­ýa me­se­le­si ba­ra­da aý­dy­lan­da, bu ugur­da Türk­me­nis­ta­nyň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Bos­gun­la­ryň işi ba­ra­da­ky Ýo­ka­ry Kom­mis­sa­ry­nyň mü­dir­li­gi­niň we Hal­ka­ra mig­ra­si­ýa gu­ra­ma­sy bi­len iş­jeň hyz­mat­daş­ly­gy bel­len­di. Türk­me­nis­tan Mer­ke­zi Azi­ýa­da ra­ýat­ly­gy bol­ma­dyk­la­ryň ýag­da­ýy ba­ra­da­ky kon­wen­si­ýa we ra­ýat­syz­ly­gy azalt­mak ba­ra­da­ky kon­wen­si­ýa go­şu­lan il­kin­ji ýurt­dyr. Soň­ky ýyl­lar­da Türk­me­nis­ta­nyň on­lar­ça mil­le­tiň we et­nik to­pa­ryň we­kil­le­ri­ne ra­ýat­lyk be­ren­di­gi nyg­tal­dy. Şol bir wag­tyň özün­de, ka­bul edi­len Mil­li Mak­sat­na­ma la­ýyk­lyk­da, Türk­me­nis­ta­nyň 2024-nji ýy­la çen­li öz çä­gin­de ra­ýat­syz­ly­gy ýok et­me­gi me­ýil­leş­dir­ýän­di­gi bel­le­nil­di. Türk­men ta­ra­py, Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Bos­gun­la­ryň işi ba­ra­da­ky Ýo­ka­ry Kom­mis­sa­ry­nyň mü­dir­li­gi­niň we Hal­ka­ra mig­ra­si­ýa gu­ra­ma­sy bi­len bi­le­lik­dä­ki me­ýil­na­ma­la­ry iş­läp düz­mek ar­ka­ly for­mat­da­ky ýurt­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mek üçin se­bit­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gyň bir­nä­çe ugur­la­ry­ny tek­lip et­di.
Azyk howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek we dün­ýä­de gö­rül­ýän äh­lu­mu­my azyk me­se­le­le­ri­ni ýe­ňip geç­me­giň, çöz­me­giň ýol­la­ry­ny tap­mak nuk­daý­na­za­ryn­dan türk­men ta­ra­py şu ýyl Türk­me­nis­tan­da Azyk howp­suz­ly­gy bo­ýun­ça hal­ka­ra fo­ru­my­ny ge­çir­mek ba­ra­da tek­lip hö­dür­le­di.
«С5+1» for­ma­ty­nyň gün ter­ti­bin­de esa­sy ugur­la­ryň bi­ri ter­ror­çy­ly­ga gar­şy gö­reş we se­bit döw­let­le­ri­niň ser­het­le­ri­niň howp­suz­ly­gy­ny ber­kit­mek bo­lup dur­ýar. Hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry­nyň we se­bit­dä­ki döw­let­le­riň bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­la­ry­ny gol­da­mak üçin bu ugur­da Mer­ke­zi Azi­ýa bi­len Ame­ri­ka­nyň Bir­le­şen Ştat­la­ry­nyň, şeý­le hem BMG-niň Ter­ror­çy­ly­ga gar­şy gö­reş­mek bo­ýun­ça mü­dir­li­gi­niň Mak­sat­na­ma­la­ýyn eda­ra­sy­nyň ara­syn­da ser­het me­se­le­le­ri bo­ýun­ça sy­ýa­sy ge­ňeş­me­le­riň me­ha­niz­mi­ni, hä­zir­ki za­man okuw usul­la­ry­ny ula­nyp hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak tek­lip edil­di. Şol bir wag­tyň özün­de, türk­men ta­ra­py BMG-niň Mer­ke­zi Azi­ýa­da ter­ror­çy­ly­ga gar­şy äh­lu­mu­my stra­te­gi­ýa­sy­ny do­ly dur­mu­şa ge­çir­me­giň ze­rur­dy­gy­ny aýt­dy.
Sö­züň ahy­ryn­da, Türk­me­nis­ta­nyň «С5+1» for­ma­ty­nyň çä­gin­de öza­ra gy­zyk­lan­ma bil­di­ril­ýän äh­li ugur­lar bo­ýun­ça köp­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­me­giň iş­jeň ta­rap­da­ry bo­lup gal­ýan­dy­gy nyg­tal­dy.