(An­tal­ýa şä­he­ri, 2024-nji ýy­lyň 1-nji mar­ty)

Hor­mat­ly we­ki­li­ýet­le­riň baş­tu­tan­la­ry we ag­za­la­ry!
Ha­nym­lar we je­nap­lar!
Il­ki bi­len, şu fo­ru­ma ça­gy­ran­dy­gy üçin, Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti, ga­dyr­ly do­ga­nym Re­jep Ta­ýyp Er­do­ga­na min­net­dar­lyk bil­dir­ýä­rin.
Şeý­le hem, bu çä­rä­niň gu­ra­ma­çy­la­ry­na şu ab­raý­ly fo­rum­da çy­kyş et­mä­ge müm­kin­çi­lik dö­re­den­dik­le­ri üçin ho­şal­lyk bil­dir­ýä­rin. Fo­ru­myň ýo­ka­ry de­re­je­de gu­ra­lan­dy­gy­ny, türk do­gan­la­ry­my­zyň myh­man­sö­ýer­li­gi­ni bel­le­mek is­le­ýä­rin.
Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň hä­zir­ki ýag­da­ýy bi­ziň öňü­miz­de bir­nä­çe düýp­li so­rag­la­ry goý­ýar. Özi-de, di­ňe bir sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, hu­kuk ba­bat­da däl-de, eý­sem ah­lak, ada­lat­ly­lyk we ab­raý-mer­te­be gat­na­şyk­la­ry­na de­giş­li so­rag­la­ry hem goý­ýar.
Hä­zir­ki dö­wür­de bu dü­şün­je­ler bi­te­wü­dir di­ýip ha­sap ed­ýä­rin. Şo­ňa gö­rä-de, saý­la­nyp al­nan sy­ýa­sy howp­suz­ly­gy, dur­nuk­ly­ly­gy hem-de yk­dy­sa­dy ösü­şi üp­jün et­mek üçin ta­ry­hy or­nu­na, ila­ty­nyň sa­ny­na, je­mi içer­ki önü­mi­niň möç­be­ri­ne, har­by müm­kin­çi­li­gi­ne ýa-da teh­no­lo­gik de­re­je­si­ne ga­ra­maz­dan, äh­li halk­la­ry we döw­let­le­ri bu işe do­ly çek­mek ze­rur.
Hä­zir­ki we gel­jek­ki dün­ýä gur­lu­şy­nyň deň­hu­kuk­ly ag­za­la­ry hem-de sub­ýekt­le­ri bol­ma­ga ola­ryň ka­nu­ny hu­kuk­la­ry­ny yk­rar et­mek ge­rek.
Hä­zir­ki çyl­şy­rym­ly dö­wür­de Türk­me­nis­ta­nyň ga­raý­şy berk we aý­dyň­dyr bu so­rag di­ňe äh­lu­mu­my ta­gal­la­lar ar­ka­ly, hal­ka­ra hu­ku­gy­nyň yk­rar edi­len ka­da­la­ry we Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Ter­tip­na­ma­sy esa­syn­da çö­zü­lip bil­ner we çö­zül­me­li­dir.
Dün­ýä bi­le­le­şi­gi­niň jo­gap­kär ag­za­sy hök­mün­de Türk­me­nis­tan şu mak­sa­da ýet­mek­de öz üs­tü­ne borç­na­ma­la­ry al­ýar.
Mä­lim bol­şy ýa­ly, 2023-nji ýy­lyň sent­ýab­ryn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 78-nji ses­si­ýa­sy­nyň umu­my mej­li­sin­de bi­ziň ýur­du­myz bu Gu­ra­ma­nyň ho­wan­dar­ly­gyn­da äh­lu­mu­my howp­suz­lyk stra­te­gi­ýa­sy­ny dö­ret­mek ha­kyn­da tek­lip bi­len çy­kyş et­di. Biz mu­ny 21-nji asyr­da döw­le­ta­ra we hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň gur­lu­şy ba­ra­da­ky ga­ra­ýyş­la­ryň hem-de ka­da­la­ryň ul­ga­my we ony ga­zan­ma­gyň gu­ral­la­ry hök­mün­de gör­ýä­ris.
Eý­sem, bu baş­lan­gy­jy öňe sür­mek bi­len, Türk­me­nis­tan nä­hi­li tä­ze­lik­le­ri tek­lip ed­ýär?
Il­ki bi­len, biz Äh­lu­mu­my howp­suz­lyk stra­te­gi­ýa­sy di­ýen dü­şün­je­de ös­ýän ýurt­la­ryň örän aý­dyň tä­sir­li or­nu­ny gör­ýä­ris. Şol ýurt­la­ryň sy­ýa­sy or­ny we äh­mi­ýe­ti art­ýar, bu bol­sa, yzy­gi­der­li hem-de oňyn ýag­daý­dyr. Bu ýag­daý üns be­ril­me­gi­ni we Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň stra­te­gik me­ýil­na­ma­la­ryn­da de­giş­li de­re­je­de ber­ki­dil­me­gi­ni ta­lap ed­ýär.
Şeý­le hem, Türk­me­nis­tan äh­lu­mu­my howp­suz­ly­gy üp­jün et­mek­de se­bit gu­ra­ma­la­ry­nyň we döw­le­ta­ra bir­le­şik­le­ri­niň üs­ti bi­len, özi-de di­ňe bir sy­ýa­sy hä­si­ýet­li däl-de, eý­sem yk­dy­sa­dy, yn­san­per­wer ugur­lar bo­ýun­ça hem iş­le­ri güýç­len­dir­me­gi ze­rur we mak­sa­da­la­ýyk ha­sap­la­ýar.
Bu so­rag­da beý­le­ki ýö­ri­te­leş­di­ri­len dü­züm­le­riň we ins­ti­tut­la­ryň hem pi­kir­le­ri­ni diň­läp, ola­ry dün­ýä sy­ýa­sa­ty­nyň esa­sy so­rag­la­ry­ny çöz­mä­ge çek­me­li.
Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­na ony esas­lan­dy­ry­jy­lar ta­ra­pyn­dan goý­lan baş we­zi­pe­si­ni – äh­lu­mu­my pa­ra­hat­çy­ly­gy, deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daş­ly­gy we ösü­şi üp­jün et­mek­de kö­mek ber­me­li. Bu bi­ziň di­ňe ah­lak bor­ju­myz bol­man, eý­sem jo­gap­kär­çi­li­gi­miz bi­len berk bag­ly­dyr.
Hä­zir­ki dö­wür­de dün­ýä­de ýü­ze çyk­ýan tö­wek­gel­çi­lik­le­re we howp­la­ra ha­ky­ky we dog­ry ba­ha ber­mek­dir.
Şo­nuň ýa­ly-da, beý­le­ki hal­ka­ra dü­züm­le­ri­niň we bir­le­şik­le­ri­niň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy bi­len hyz­mat­daş­ly­gy­ny güýç­len­dir­me­li!, di­ýip ha­sap­la­ýa­ryn. Ýer ýü­zün­de pa­ra­hat­çy­ly­gy üp­jün et­mek we dün­ýä gur­lu­şy­nyň so­rag­la­ryn­da onuň se­bit we­kil­ha­na­la­ry­nyň hem-de gu­ra­ma­la­ry­nyň or­nu­ny we we­zi­pe­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ly di­ýip pi­kir ed­ýä­rin.
Bi­ta­rap­ly­gyň we öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni peý­da­lan­mak bu we­zi­pe­le­ri ýe­ri­ne ýe­tir­me­giň esa­sy gu­ra­ly­dyr.
Äh­li gat­na­şy­jy­la­ryň bäh­bit­le­ri­ni göz öňün­de tut­ýan, howp­suz we dur­nuk­ly äh­lu­mu­my gur­lu­şy dö­ret­mä­ge gö­nük­di­ri­len bi­te­wi dia­lo­gy ýo­la goý­mak üçin şert­le­ri üp­jün et­me­giň aý­ryl­maz bö­le­gi­dir.
Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Howp­suz­lyk Ge­ňe­şi­niň bi­ra­gyz­dan çöz­gü­di we se­bi­tiň äh­li döw­let­le­ri­niň gol­da­ma­gy bi­len dö­re­di­len ştab-kwar­ti­ra­sy, Bi­ta­rap Türk­me­nis­ta­nyň paý­tag­ty Aş­ga­bat­da ýer­leş­ýän Mer­ke­zi Azi­ýa üçin Öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy bo­ýun­ça se­bit mer­ke­zi­niň işi mu­ňa aý­dyň my­sal bo­lup dur­ýar. Bi­ziň pi­ki­ri­miz­çe, bu Mer­kez bar bo­lan we bo­lup bil­jek gap­ma-gar­şy­lyk­la­ry hem-de çyl­şy­rym­ly ýag­daý­la­ry çöz­mä­ge ul­gam­la­ýyn çe­me­leş­me­giň my­sa­ly bo­lup bi­ler.
Biz bi­ta­rap­ly­gyň we onuň ka­da­la­ry­nyň, iş ýü­zün­dä­ki usul­la­ry­nyň hal­ka­ra bi­le­le­şi­gi­niň hä­zir­ki dö­wür­de ulan­ýan müm­kin­çi­lik­le­rin­den has iş­jeň hem-de giň bol­ma­ly­dy­gy­na ynan­ýa­rys.
Bi­ta­rap, to­par­la­ny­şyk­la­ra gat­naş­maz­lyk hu­kuk ýag­da­ýy har­by güý­ji ulan­maz­ly­gy we da­wa­la­ra gat­naş­maz­ly­gy göz öňün­de tut­ýar. Şu ga­ra­ýyş­la­ra nä­çe köp döw­let eýer­se, şeý­le çe­me­leş­mä­niň ta­rap­dar­la­ry nä­çe köp bol­sa, güýç ulan­mak bi­len gap­ma-gar­şy­lyk­la­ryň dö­re­mek äh­ti­mal­ly­gy şon­ça-da az bol­ýar.
Şu so­rag­da bi­ta­rap­lyk sag­dyn we jo­gap­kär­li güýç­ler, döw­let­ler ýa-da ýurt­la­ryň to­pa­ry üçin ga­ra­ýyş­la­ryň bin­ýa­dy bo­lup bi­ler. Bu ga­ra­ýyş­lar gap­ma-gar­şy­lyk­ly ýag­daý­la­ry ara­dan aýyr­ýar. Ýü­ze çyk­ýan da­wa­lar nä­hi­li kyn hem-de do­wam­ly bol­sa-da, ola­ry pa­ra­hat­çy­lyk­ly usul­lar bi­len, gep­le­şik­ler ar­ka­ly çö­züp bol­jak­dy­gy­ny gör­kez­ýär.
Şu ga­raý­şa eýer­mek bi­len, Türk­me­nis­tan ýa­kyn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­syn­da Bi­ta­rap­ly­gyň dost­la­ry to­pa­ry­ny dö­ret­mek baş­lan­gy­jy­ny öňe sür­di. Bu pi­ki­re eý­ýäm on­lar­ça döw­let go­şul­dy. Mu­nuň oý­la­ny­şyk­ly çöz­güt­di­gi­ne ynan­ýa­ryn! Bu ga­ra­ýyş bi­ta­rap­ly­gyň giň ma­ny­ly hä­si­ýe­ti­ne, pa­ra­hat­çy­lyk­ly we howp­suz gel­je­gi gur­mak üçin müm­kin­çi­lik­le­re dü­şün­mä­ge esas­lan­ýar.
Hor­mat­ly hal­ka­ra mas­la­ha­ty­na gat­na­şy­jy­lar!
Hä­zir­ki dün­ýä mun­dan bir­nä­çe on­ýyl­lyk­lar­dan öň­ki dün­ýä meň­ze­me­ýär. Ol örän çyl­şy­rym­ly, köp öl­çeg­li dün­ýä öw­rül­di, on­da en­çe­me ugur­daş me­ýil­ler ýü­ze çyk­dy.
Şo­la­ryň bi­ri-de ge­çiş döw­rü­niň yk­dy­sa­dy­ýe­ti bo­lan ýurt­la­ryň äh­mi­ýe­ti­niň art­ýan­dy­gy­dyr.
Bu ýurt­lar düýp­li de­mog­ra­fik, yl­my, önüm­çi­lik we se­riş­de müm­kin­çi­li­gi­ne, köp­lenç bol­sa, geog­ra­fik taý­dan kes­git­leý­ji müm­kin­çi­li­ge eýe­dir. Şu we beý­le­ki şert­ler se­bäp­li, ola­ra dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň öň­de­ba­ry­jy­la­ry­nyň, sy­ýa­sy, dur­muş, yn­san­per­wer ösü­şi üp­jün edi­ji­le­riň bi­ri hök­mün­de uly orun de­giş­li­dir. Ge­çiş yk­dy­sa­dy­ýet­li ýurt­lar köp ba­bat­da dur­nuk­ly, ýö­ne gaý­ta­dan gur­ma­gy ta­lap ed­ýän dün­ýä gur­lu­şy­na iter­gi ber­me­li­dir, tä­ze ga­ra­ýyş­la­ry we we­zi­pe­le­ri gi­riz­me­li­dir di­ýip, pi­kir ed­ýä­rin!
Gür­rüň, il­kin­ji no­bat­da, dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry ha­kyn­da bar­ýar. Bi­ziň pi­ki­ri­miz­çe, di­ňe hä­zir­ki za­man dün­ýä gur­lu­şy­nyň esa­sy iş­le­ri­ne
ge­çiş yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň do­ly gör­nüş­de gat­naş­mak şert­le­ri üp­jün edi­len­de, şu mak­sa­da ýet­mek müm­kin­dir. Gel­je­giň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň nus­ga­sy hök­mün­de bu iş­ler­de gym­mat­lyk­la­ry paý­la­ma­ga, ola­ry elt­me­giň se­riş­de­le­ri­ni we ugur­la­ry­ny peý­da­lan­ma­ga uly üns be­ril­me­li­dir. Tä­ze çe­me­leş­me­le­ri ta­pa­wut­lan­dyr­maz­dan, sy­ýa­sy­laş­dyr­ma we kem­sit­me­le­re ýol be­ril­me­li däl­dir.
Şun­da esa­sy orun ile­ri tu­tul­ýan iki ug­ra, ýag­ny ener­ge­ti­ka­ny ut­gaş­dyr­ma­ga we ulag­la­ryň bag­la­ny­şy­gy­na de­giş­li­dir.
Türk­me­nis­tan pes ug­le­wod­ly ener­ge­ti­ka geç­mek ar­ka­ly ener­ge­ti­ki ut­gaş­ma­ny ama­la aşyr­ma­ga ta­rap stra­te­gik ugur al­dy. Biz bu iş­de hem şeý­le çe­me­leş­me­ler ge­rek di­ýip ha­sap ed­ýä­ris. Mu­nuň özi şu ýol bi­len git­mä­ge ça­lyş­ýan döw­let­ler üçin deň we bir­meň­zeş amat­ly şert­le­ri ke­pil­len­di­rer. Bu döw­let­le­riň ener­gi­ýa tyg­şyt­laý­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry edin­me­gi­ne şert dö­re­der. Di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­ni do­ly ulan­mak mak­sa­dy bi­len, öz ho­wa we geog­ra­fi­ýa taý­dan ar­tyk­maç ta­rap­la­ry­ny peý­da­lan­ma­ga ola­ra müm­kin­çi­lik be­rer.
Hä­zir­ki dö­wür ada­ty ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­niň «ýa­şyl» gün ter­ti­bi­ne esas­la­nan tä­ze çeş­me­ler bi­len ut­gaş­dy­ryl­ma­gy­ny we saz­la­şyk­ly
bol­ma­gy­ny ta­lap ed­ýär. Bu ugur­da biz «ýa­şyl dip­lo­ma­ti­ýa» we dün­ýä­de hyz­mat­daş­lyk et­me­giň şeý­le nus­ga­sy­ny ile­ri tut­ma­ga aý­ra­tyn orun ber­ýä­ris. Bu nus­ga­lar bi­le­lik­dä­ki jo­gap­kär­çi­li­ge, kor­po­ra­tiw we to­par­la­ýyn bäh­bit­le­ri ýe­ňip geç­mä­ge, umu­my bäh­bit­le­re we gel­je­ge hyz­mat et­mä­ge esas­lan­ma­ly­dyr;
Ulag gat­na­şyk­la­ry bi­len bag­ly me­se­le bo­ýun­ça hem Türk­me­nis­tan düş­nük­li we ada­lat­ly ga­raý­şy dö­ret­me­giň ze­rur­dy­gyn­dan ugur al­ýar.
Bu pu­dak­da hyz­mat­daş­lyk çal­şyp bol­ma­ýan, bar bo­lan­la­ry­nyň üs­tü­ni ýe­tir­ýän tä­ze ugur­la­ry gi­riz­mä­ge gö­nük­di­ri­lip bil­ner­di.
Şu­nuň bi­len bag­la­ny­şyk­ly, Türk­me­nis­tan Ha­zar we Ga­ra deň­zi se­bit­le­ri­niň üs­tün­den geç­ýän, Ýew­ro­pa, Ýa­kyn Gün­do­gar, Azi­ýa-ýu­waş um­man se­bit­le­ri­ni bir bi­te­wi ulag ul­ga­my­na bir­leş­dir­ýän, yla­la­şy­lan ka­da­lar­da we öl­çeg­ler­de iş­le­ýän Ýew­ra­zi­ýa mul­ti­mo­dal ulag we üs­ta­şyr tas­la­ma­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­me­giň üs­tün­de iş­le­ýär. El­bet­de, bu ta­gal­la­lar düýp­li sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik gol­da­wy, Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy de­re­je­sin­de gol­da­nyl­ma­gy­ny we çöz­güt­le­riň ka­bul edil­me­gi­ni ta­lap ed­ýär.
Ine, şu hem ulag dur­nuk­ly­ly­gy we öza­ra gat­na­şyk­la­ryň so­rag­la­ry bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gyç­la­ryn­da gör­ke­zi­len­dir. Bu baş­lan­gyç­lar bi­len bi­ziň ýur­du­myz Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­syn­da çy­kyş ed­ýär we bi­ra­gyz­dan gol­daw tap­ýar. Biz ag­za döw­let­le­ri di­ňe bir gol­daw ber­mek bi­len çäk­len­män, bu re­zol­ýu­si­ýa­la­ryň düz­gün­le­ri­ni ka­nun­laş­dyr­ma­gy ga­zan­ma­ga, on­da gör­ke­zi­len tä­ze­çe pi­kir­le­ri we hyz­mat­daş­ly­gyň ugur­la­ry­ny iş ýü­zün­de ulan­mak­da öňe git­mä­ge ça­gyr­ýa­rys.
Inkl­ýu­ziw ulag ul­ga­my­nyň dö­re­dil­me­gi hal­ka­ra söw­da­nyň, ma­ýa go­ýum iş­jeň­li­gi­niň art­ma­gy­na düýp­li ýar­dam et­jek­di­gi aý­dyň gö­rün­ýär.
Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, biz Bü­tin­dün­ýä Söw­da Gu­ra­ma­sy, Bü­tin­dün­ýä ban­ky, Hal­ka­ra Pul Gaz­na­sy, Ys­lam ösüş ban­ky, Azi­ýa­nyň ösüş ban­ky, Ýew­ro­pa­nyň di­kel­diş we ösüş ban­ky, se­bit gu­ra­ma­la­ry ýa­ly hal­ka­ra ma­li­ýe we yk­dy­sa­dy eda­ra­la­ry­na hal­ka­ra ulag tas­la­ma­la­ry­na de­ger­li gol­daw ber­me­gi, stra­te­gik çöz­güt­le­riň ka­bul edil­me­gi­ne gat­naş­ma­gy tek­lip ed­ýä­ris. Türk­me­nis­tan bu ugur­lar bo­ýun­ça gep­le­şik­le­ri ge­çir­mä­ge açyk­dyr, mil­li we hal­ka­ra tas­la­ma­la­ry­ny ama­la aşyr­ma­ga bu gu­ra­ma­la­ryň gat­naş­ma­gy üçin äh­li amat­ly şert­le­ri dö­ret­mä­ge taý­ýar­dyr.
Yn­san­per­wer­lik öl­çe­gi – bu ulag hyz­mat­daş­ly­gyn­da äh­mi­ýe­ti bar­ha art­ýan ýe­ne-de bir mö­hüm ýag­daý­dyr. Hä­zir­ki za­man dün­ýä­sin­de tä­ze des­ga­la­ryň, gys­ga ulag ýol­la­ry­nyň üs­tün­den adam­la­ryň yk­jam, çalt he­re­ke­ti­ni art­dyr­mak müm­kin bol­ýar. Tä­ze ýurt­la­ra ba­ryp gör­mek ýa­ly is­leg­le­ri­ni ka­na­gat­lan­dyr­mak, ola­ra beý­le­ki halk­la­ryň we­kil­le­ri bi­len gat­na­şyk sak­la­mak üçin goş­ma­ça müm­kin­çi­lik­ler açyl­ýar. Bu bol­sa, öz ge­ze­gin­de, Ýer ýü­zü­niň halk­la­ry­nyň ýa­kyn­laş­ma­gy­na we öza­ra dü­şü­niş­me­gi­ne ýar­dam ber­ýän yn­san­per­wer gat­na­şyk­la­ry dö­ret­mek üçin go­wy iter­gi ber­ýär.
Umu­man, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň we dur­nuk­ly ösü­şiň düýp­li nus­ga­sy­ny dö­ret­mek bo­ýun­ça bi­le­lik­dä­ki iş­le­ri­miz ba­ra­da aý­dy­lan­da, Türk­me­nis­tan ony şu esas­la­ry hök­man öz içi­ne al­ýan ge­çiş döw­ri di­ýip kes­git­le­ýär:
– döw­let­le­riň yl­my-teh­ni­ki ösü­şi­niň, san­ly­laş­dyr­ma­gyň we in­no­wa­sion stan­dart­la­ryň de­re­je­si­ni deň­leş­dir­me­li;
– yk­dy­sa­dy­ýet­de, söw­da­da, ulag­da, se­na­gat­da, çig ma­ly çy­kar­mak­da we gaý­ta­dan iş­le­mek­de we beý­le­ki ugur­lar­da eko­lo­gik öl­çeg­ler hök­man ile­ri tu­tul­ma­ly; ila­tyň eko­lo­gi­ýa ba­bat­da so­wat­ly­ly­gy­ny, bi­li­mi­ni we aň-dü­şün­je­si­ni art­dyr­ma­ly;
– adam­la­ra, aý­ra­tyn-da, ýaş­la­ra yk­dy­sa­dy iş­jeň­li­ge we dur­mu­şa hö­wes­li bol­ma­ga, köp­çü­lik­le­ýin baş­lan­gyç­la­ra, dö­re­di­ji­li­ge, tä­ze­çil ga­ra­ýyş­la­ra şert dö­ret­mä­ge ýar­dam ber­me­li;
– dür­li pu­dak­lar­da hal­ka­ra de­re­je­sin­de bi­lim we tej­ri­be al­şyl­ma­gy­na ul­gam­la­ýyn, he­mi­şe üns ber­me­li, yl­my we ýaş­lar dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny hö­wes­len­dir­me­li.
Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­tan hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry­nyň, Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň ýö­ri­te­leş­di­ri­len agent­lik­le­ri­niň we­zi­pe­le­ri­ni iş­jeň alyp bar­ma­gy ze­rur ha­sap­la­ýar. Hö­kü­met­ler bi­len gö­ni gep­le­şik­le­ri ge­çir­mek­de, hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk mak­sat­na­ma­la­ry­ny or­naş­dyr­mak we öňe sür­mek ýa­ly ugur­lar­da ara­çyl­lyk we­zi­pe­le­ri­ni ýe­ri­ne ýe­tir­mek­de ola­ryň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ulan­ma­gyň wa­jyp­dy­gy­ny bel­le­ýär.
Ho­wa gün ter­ti­bi ba­ra­da hem bir­nä­çe söz aý­da­sym gel­ýär. Onuň ile­ri tu­tul­ýan ugur bo­lup gal­ýan­dy­gy, hä­zir­ki ýüz­ýyl­lyk­da adam­za­dyň äh­li ge­çiş ýo­lu­ny kes­git­le­ýän­di­gi aý­dyň­dyr. Bu mö­hüm şert­dir. Ho­wa öl­çe­gi aras­sa te­bi­gy ýag­daý­la­ryň çä­gin­den da­şy­na çyk­ýar we döw­let­le­riň ösü­şi­ne, halk­la­ryň aba­dan­çy­ly­gy­na, azyk howp­suz­ly­gy­na, su­wa we aras­sa ho­wa, dur­muş mak­sat­na­ma­la­ry­nyň ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi­ne, tu­tuş se­bit­le­riň we kon­ti­nent­le­riň dün­ýä­ni duý­şu­na tä­sir ed­ýär.
Şeý­le hem, ola­ryň ar­zan çig ma­lyň we iş­çi güý­jü­niň çeş­me­si hök­mün­de ýa-da deň­hu­kuk­ly we äh­mi­ýet­li hyz­mat­daş, yl­my-teh­ni­ki ösüş­le­re gat­na­şy­jy, hä­zir­ki dün­ýä­niň ýag­şy­lyk­la­ry­ny we mi­we­le­ri­ni ada­lat­ly paý­laý­jy hök­mün­de öz bor­ju­na dü­şün­me­gi­ne uly tä­si­ri bar.
Şu­nuň bi­len bir­lik­de, ho­wa gün ter­ti­bi hä­zir­ki dö­wür­de äh­lu­mu­my howp­suz­ly­gyň we bi­le­lik­de pa­ra­hat ýa­şa­ma­gyň aý­gyt­laý­jy ny­şa­ny hök­mün­de öňe sü­rül­ýär. Türk­me­nis­tan howp­suz­ly­gy üp­jün et­mä­ge düýp­li çe­me­leş­me­giň dü­züm bö­le­gi­niň bir bin­ýa­dy hök­mün­de ho­wa so­ra­gy­na ul­gam­la­ýyn se­ret­me­giň, köp­ta­rap­la­ýyn gö­zeg­çi­lik usu­ly­ny dö­ret­me­giň hem-de ho­wa, eko­lo­gik we teh­no­gen weý­ran­çy­lyk­la­ryň tä­si­ri­ni azalt­ma­gyň ta­rap­da­ry bo­lup çy­kyş ed­ýär. Şol san­da, Ýer ýü­zü­niň dür­li se­bit­le­rin­de Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň ýö­ri­te­leş­di­ri­len mer­kez­le­ri­ni dö­ret­mek ar­ka­ly bu so­rag­la­ryň çö­zül­me­gi mö­hüm­dir.
Bi­ziň ýur­du­my­zyň Mer­ke­zi Azi­ýa­da ho­wa öl­çeg­le­ri bi­len bag­ly Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň teh­no­lo­gi­ýa bo­ýun­ça Se­bit mer­ke­zi­niň dö­re­dil­me­gi ba­ra­da in­di bir­nä­çe ýyl bä­ri çy­kyş ed­ýän­di­gi­ni aýt­mak is­le­ýä­rin. Bu baş­lan­gy­jy­my­zyň bü­tin­dün­ýä gu­ra­ma­syn­da, hal­ka­ra hyz­mat­daş­la­ry­myz­da gol­daw tap­jak­dy­gy­na ynam bil­dir­ýä­rin.
Hor­mat­ly fo­ru­ma gat­na­şy­jy­lar!
Öz çy­ky­şy­myň ba­şyn­da men ah­lak­ly­lyk, ada­lat­ly­lyk we mer­te­be ha­kyn­da aý­dyp­dym. Bu ka­da­lar, me­niň pi­ki­rim­çe, hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry­ny yn­san­per­wer­lik esas­da ös­dür­mek adam­lar hak­da gün­de­lik ala­da­nyň ze­rur­ly­gy bo­lup dur­ýar.
Hä­zir­ki za­man dip­lo­ma­ti­ýa­sy şu ma­ny­da uly yn­san­per­wer­lik ug­ru­na eýe bol­ma­ly­dyr. Öz üs­tü­ne şah­sy­ýe­ta­ra gat­na­şyk­la­ry, ýaş­la­ryň, ça­ga­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gy­ny, ze­nan­lar gu­ra­ma­la­ry­nyň ug­ry bo­ýun­ça öza­ra gat­na­şyk­la­ry, par­la­men­ta­ra, me­de­ni, sport hyz­mat­daş­ly­gy­ny saz­laý­jy­nyň we­zi­pe­si­ni al­ma­ly­dyr.
Hä­zir­ki wagt­da bu ugur­lar aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe­dir. Olar sy­ýa­sy dü­şü­niş­mez­li­giň, hal­ka­ra iş­le­rin­de öza­ra yna­nyş­maz­ly­gyň de­re­je­si­ni pe­selt­mä­ge ýar­dam ed­ýär.
Dip­lo­ma­ti­ýa­nyň we­zi­pe­si, onuň ma­ny­sy gep­le­şik­le­ri ge­çir­mek­dir,
yla­la­şy­gy göz­le­mek­dir, öza­ra hyz­mat­daş­ly­gyň berk köp­rü­si­ni gur­mak­dyr. Türk­me­nis­ta­nyň ta­gal­la­la­ry şu ugur­la­ra gö­nük­di­ri­len­dir.
Hor­mat­ly adam­lar!
Biz Bi­ta­rap­ly­gy­my­zy, top­lan yla­laş­dy­ry­jy­lyk tej­ri­bä­mi­zi pa­ra­hat­çy­ly­gyň we adam­za­dyň saz­la­şyk­ly ösü­şi­niň bäh­bi­di­ne öz go­şan­dy­my­zy goş­ma­ga gö­nük­dir­mek üçin he­mi­şe taý­ýar­dy­rys.

 

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА