Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmeniň Altyn asyry» atly bäsleşigine

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baş­tu­tan­ly­gyn­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň mö­hüm pu­dak­la­ryn­da, şol san­da ulag we kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar ul­ga­myn­da Wa­ta­ny­my­zyň gül­läp ös­me­gi­ne, hal­ky­my­zyň dur­muş de­re­je­si­niň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len oňyn öz­gert­me­ler yzy­gi­der­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Hä­zir­ki za­man üs­ta­şyr ulag, lo­gis­tik dü­züm­le­ri­ni, ara­gat­na­şyk, te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar ul­ga­my­ny ke­ma­la ge­tir­me­giň çäk­le­rin­de Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­ny gaý­ta­dan di­kelt­mek bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler mu­nuň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Bi­ziň ýur­du­myz Gün­do­gar–Gün­ba­tar we De­mir­ga­zyk–Gü­nor­ta ugur­la­ry bo­ýun­ça üs­ta­şyr ulag tas­la­ma­la­ry­ny ama­la aşyr­ýar, Ow­ga­nys­tan–Türk­me­nis­tan–Azer­baý­jan–Gru­zi­ýa–Tür­ki­ýe, Öz­be­gis­tan–Türk­me­nis­tan–Eý­ran–Oman–Ka­tar we TRACECA hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­le­ri­ni dö­ret­mä­ge iş­jeň gat­naş­ýar. Aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň dü­zü­mi­ni ös­dür­mek bo­ýun­ça döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň tab­şy­ry­gy­na la­ýyk­lyk­da ge­çi­ril­ýän top­lum­la­ýyn iş­le­riň çäk­le­rin­de Türk­me­nis­ta­ny goň­şy döw­let­ler bi­len bir­leş­dir­ýän tä­ze ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­ban­lar we köp­rü­ler gu­rul­ýar, ulag bin­ýa­dy­nyň üs­ti dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň hä­zir­ki za­man teh­ni­ka­la­ry bi­len yzy­gi­der­li dol­du­ryl­ýar, in­že­ner­çi­lik-kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­gam­la­ry do­ly tä­ze­le­nil­ýär, ýol he­re­ke­ti howp­suz­ly­gy­nyň hä­zir­ki za­man ul­gam­la­ry we beý­le­ki­ler giň­den or­naş­dy­ryl­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gur­lu­şy­gy do­wam et­di­ril­ýär. Bu aw­to­ban Türk­me­nis­tan­da ama­la aşy­ryl­ýan iň iri ulag tas­la­ma­la­ry­nyň bi­ri bol­mak bi­len, onuň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi üs­ta­şyr ulag gat­naw­la­ry­nyň Azi­ýa–Ýu­waş um­man se­bi­ti­ne çen­li uzap gid­ýän aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň köp­şa­ha­ly ul­ga­my­na bi­rik­di­ril­me­gi­ni üp­jün eder. Şeý­le­lik­de, ýur­du­myz­da uzak ara­lyk­la­ra ýük da­şal­ma­gy­ny çalt hem-de oňaý­ly nyrh­lar bo­ýun­ça ýe­ri­ne ýe­tir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän aw­to­mo­bil ýo­ly peý­da bo­lar we ol se­bit yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň ok­gun­ly ösü­şi­ne oňyn tä­sir eder.
Go­laý­da ýur­du­myz­da ulag ul­ga­my­nyň ös­dü­ril­me­gi ug­run­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň aý­dyň my­sa­ly bo­lan Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Te­jen-Ma­ry bö­le­gi­ni ulan­ma­ga ber­mek da­ba­ra­sy ge­çi­ril­di. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň 2019-njy ýy­lyň 11-nji ýan­wa­ryn­da­ky Ka­ra­ry­na la­ýyk­lyk­da, bu giň ge­rim­li tas­la­ma­ny dur­mu­şa ge­çir­mek Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si­niň ag­za­sy «Türk­men Aw­to­ban» ýa­pyk gör­nüş­li paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti­ne yna­nyl­dy. Res­mi­na­ma­da aw­to­mo­bil ýo­lu­ny hem-de onuň des­ga­la­ry­ny üç tap­gyr­da ulan­ma­ga ber­mek bel­le­nil­di. Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gur­lu­şy­gy­na 2019-njy ýy­lyň 24-nji ýan­wa­ryn­da ba­dal­ga be­ril­di. 2021-nji ýy­lyň okt­ýab­ryn­da bu ýo­ka­ry tiz­lik­li ýo­luň 203 ki­lo­metr­lik Aş­ga­bat-Te­jen bö­le­gi ulan­ma­ga be­ril­di.
Umu­my uzyn­ly­gy 600 ki­lo­metr bol­jak ýo­luň 109 ki­lo­metr­lik Te­jen–Ma­ry bö­le­gi­niň gur­lu­şy­gy bol­sa «Al­tyn ne­sil» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň öz kä­ri­ne ez­ber, gaý­rat­ly iş­çi-hü­när­men­le­ri ta­ra­pyn­dan ýe­ri­ne ýe­ti­ril­di. Bu ýo­luň döw­re­bap de­re­je­si, dün­ýä ýurt­la­ry­nyň de­giş­li dü­züm­le­ri­niň ýo­ka­ry hil ül­ňü­le­ri­ne do­ly la­ýyk gel­ýän­di­gi oňa gow­şu­ry­lan hal­ka­ra gü­wä­na­ma­la­ryň 5-si hem aý­dyň­ly­gy bi­len su­but­na­ma­dyr. Ýol gur­lu­şyk­çy­la­ry­myz bu tas­la­ma­nyň uzyn­ly­gy 288 ki­lo­met­re deň Ma­ry–Türk­me­na­bat bö­le­gi­ni-de bil­di­ril­ýän ta­lap­la­ra la­ýyk­lyk­da, ýo­ka­ry hil de­re­je­sin­de gu­rar­lar. Aw­to­ba­nyň tu­tuş­ly­gy­na gur­lup ulan­ma­ga be­ril­me­gi mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň kuw­wa­ty­ny, ýur­du­my­zyň üs­ta­şyr ge­çi­ri­ji­lik uky­by­ny art­dyr­ma­ga, da­şa­ry ýurt­lar bi­len söw­da-yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy has-da gi­ňelt­mä­ge gör­ne­tin tä­sir eder. Paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat­dan baş­la­nyp, Ga­ra­gum säh­ra­syn­dan ýur­du­my­zyň gün­do­gar se­bi­ti­ne sa­ry uza­ýan bu döw­re­bap ýo­luň gu­rul­ma­gy hal­ky­myz üçin hem, goň­şy halk­lar we beý­le­ki dost­luk­ly ýurt­lar üçin hem bäh­bit­li­dir.
Ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­ly ýur­du­my­zyň çä­gin­den da­şal­ýan ýük­le­riň möç­be­ri­ni ep-es­li art­dyr­ma­ga we gat­naw­la­ry çalt­lan­dyr­ma­ga amat­ly şert­le­ri dö­red­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, goň­şy Öz­be­gis­tan bi­len ulag ul­ga­myn­da­ky gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek­de uly müm­kin­çi­lik­ler açyl­ýar. Ýur­du­my­zyň gün­do­gar se­bi­ti­ni onuň mer­ke­zi bi­len bag­la­nyş­dyr­ýan ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Aş­ga­bat–Türk­men­ba­şy aw­to­ba­ny­na sep­leş­me­gi ýük aw­tou­lag­la­ry­na Türk­men­ba­şy­nyň Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­na we şol ýer­den de­ňiz ýo­ly ar­ka­ly Kaw­ka­za, Ýew­ro­pa, Rus­si­ýa­nyň gü­nor­ta se­bi­ti­ne, Eý­ra­nyň de­mir­ga­zy­gy­na, Pars hem-de Oman aý­lag­la­ry­na çyk­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­re­der.
Hä­zir­ki wagt­da dün­ýä­de ýük gat­na­wy­nyň 40 gö­te­ri­mi­ne go­la­ýy­nyň aw­tou­lag­la­ryň pa­ýy­na düş­me­gi aw­to­mo­bil ýol­la­ryň äh­mi­ýe­ti­ni has-da art­dyr­ýar. Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi bo­lan Türk­me­nis­tan döw­le­ti­mi­ziň çä­gin­de gur­lan aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň 5 müň ki­lo­metr­den gow­ra­gy bol­sa, ýur­du­my­zyň Azi­ýa bi­len Ýew­ro­pa­nyň ara­syn­da esa­sy söw­da gat­naw­la­ry­nyň bi­ri­ne öw­rül­jek­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Umu­my ba­ha­sy ABŞ-nyň 2 mil­liard 300 mil­li­on dol­la­ry­na ba­ra­bar bo­lan bu tas­la­ma­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne döw­le­ti­miz ta­ra­pyn­dan se­riş­de­le­riň bö­lü­nip be­ril­me­gi ýur­du­myz­da kuw­wat­ly, bäs­deş­li­ge ukyp­ly hem-de dur­muş ugur­ly işe­wür­li­ge, onuň ös­me­gi üçin amat­ly şert­le­riň dö­re­dil­me­gi­ne uly üns be­ril­ýän­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­ly Aş­ga­bat–Da­şo­guz aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň 24-nji ki­lo­met­rin­de gur­lan çat­ryk­dan ba­dal­ga al­ýar. Bu döw­re­bap aw­to­mo­bil ýo­lunyň ug­run­da dynç al­mak hem-de aw­tou­lag­la­ra dür­li hyz­mat­la­ry et­mek üçin äh­li şert­ler we müm­kin­çi­lik­ler dö­re­di­len­dir.
Bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de bu iri ulag-ýol tas­la­ma­sy­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi ata-ba­ba­la­ry­my­zyň ýol, köp­ri gur­mak ýa­ly so­gap iş­le­ri­niň do­wa­mat-do­wam­dy­gy­nyň, ýur­du­my­zyň hem­me­ta­rap­la­ýyn ösüş­le­ri­niň aý­dyň my­sa­ly­dyr.

Bag­ty­ýar AL­LO­WOW,
Türk­me­nis­ta­nyň Go­ran­mak mi­nistr­li­gi­niň Be­ýik Sa­par­my­rat Türk­men­ba­şy adyn­da­ky Har­by ins­ti­tu­ty­nyň ta­ly­by.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА