Dün­ýä bel­li ta­gam gol­lan­ma­sy bo­lan «Tas­te­at­las» köp­çü­li­giň ha­la­ýan 10 ko­fe­si­niň sa­na­wy­ny ýaý­rat­dy. Dün­ýä­de iň köp içil­ýän gyz­gyn we so­wuk içim­lik­le­riň bi­ri bo­lan ko­fe­niň ata Wa­ta­ny Efio­pi­ýa ha­sap­lan­ýar. Hä­zir­ki wagt­da ko­fe­niň ta­gam we taý­ýar­la­nyş ba­bat­da bi­ri-bi­rin­den ta­pa­wut­lan­ýan 35-den gow­rak gör­nü­şi bar. Köp­ler ko­fe­ni gyz­gyn içim­lik di­ýip ha­sap­la­ýan bol­sa, köp­ler so­wuk ko­fe­ni to­mus pas­ly­nda ja­na şy­pa be­ri­ji içim­lik hök­mün­de iç­ýär­ler. Ge­liň, ko­fe­niň has meş­hur gör­nüş­le­ri bi­len ta­nyş bo­la­lyň!

Ku­ba esp­res­so, Ku­ba. «Ka­fecito» hem di­ýil­ýän ku­ba ko­fe­si esp­res­so ma­şy­nyn­da taý­ýar­lan­ýar. Il­ki­baş­da gaý­na­dy­lyp, soň­ra nah ma­ta­dan sü­zü­lip şe­ker go­şu­lan ku­ba ko­fe­si hä­zir­ki wagt­da ma­şyn­ka­da taý­ýar­lan­ýar. Şeý­le hem bu iç­gä ak şe­ker däl-de, de­me­ra­ra şe­ke­ri (te­bi­gy go­ňur şe­ker) go­şul­ýar. Ýe­ri ge­len­de bel­le­sek, Ku­ba­da go­ňur şe­ker has ýaý­ran­dyr. «Ka­fecito» ko­fe­sin­de açyk go­ňur kö­pür­jik eme­le gel­ýär. Bu ko­fe adat­ça gü­nor­tan içil­ýär we ýa­ny bi­len bir bul­gur suw be­ril­ýär. Ku­ba­no ko­fe­si Ku­ba­da we ABŞ-da hor­mat-sy­la­gyň we me­de­ni iş­jeň­li­giň mö­hüm bir bö­le­gi bo­lup dur­ýar.
Hin­di süz­güç­li ko­fe­, Hin­dis­tan. Süz­güç­den ge­çi­ri­len hin­di ko­fe­si­ni taý­ýar­la­mak üçin üwe­len ko­fe, çi­ko­ri (hin­di­ba oty), süýt we şe­ker ge­rek. Il­ki üwe­len ko­fe çi­ko­ri oty bi­len bi­le­lik­de gaý­na­dyl­ýar. Soň­ra üs­tü­ne süýt we şe­ker go­şu­lyp, ýu­waş­ja­dan dam­ýan süz­güç­den ge­çi­ril­ýär. Gyz­gyn­jak, kö­pür­jik­läp du­ran süýt­li ko­fä Hin­dis­tan­da «sü­zü­len kaa­pi» hem di­ýil­ýär.
Fred­do esp­res­so, Gre­si­ýa. Ko­fe­niň bu gör­nü­şi gaý­na­dy­lyp so­wa­dy­lan esp­res­so­ny bu­zuň üs­tü­ne gu­ýup, mik­ser­de üwe­mek ar­ka­ly taý­ýar­la­nyl­ýar. Fred­do ko­fe­si hö­dür edi­len­de ýa­ny bi­len buz bö­le­jik­le­ri hem go­ýul­ýar. So­wuk ko­fe, esa­san, to­mus­da köp içil­ýär. Kä­te ko­fe­niň üs­tü­ne süýt kre­mi go­şu­lyp hem taý­ýar­lan­ýar.
Ka­pu­çi­no, Ita­li­ýa. Ita­li­ýa­nyň Tu­rin şä­he­ri­ne de­giş­li ka­pu­çi­no ko­fe­si XVIII asyr­da Awst­ri­ýa­nyň ko­fe­ha­na­la­ryn­dan yl­ham al­nyp taý­ýar­la­nyp­dyr. Ita­li­ýa­da ka­pu­çi­no diý­len söz il­kin­ji ge­zek 1930-njy ýyl­lar­da ag­za­lyp baş­lan­ýar. Şol ýyl­lar­da esp­res­so ma­şy­ny­nyň oý­la­nyp ta­pyl­ma­gy bi­len tu­rin­li­ler ko­fe­ni dem­le­me­giň tä­ze­çe usu­ly­ny tap­ýar­lar. Ka­pu­çi­no de­m­lemek üçin, il­ki çaş­ka esp­res­so ko­fe­si gu­ýul­ýar. Soň­ra üs­tün­den bug­ly doň­du­ry­lan süýt guý­lup, onuň üs­tün­den hem süýt kö­pür­ji­gi go­şul­ýar. Üç bö­lek­den yba­rat bu ko­fe ital­ýan­la­ryň iň meş­hur içim­lik­le­ri­niň bi­ri ha­sap­lan­ýar.
Türk ko­fe­si, Tür­kiýe. Türk ko­fe­si­niň ar­tyk­maç­ly­gy gow­ru­lan ko­fe dä­ne­si mis tüň­çe­de suw we şe­ker bi­len pes ot­da kö­pür­jik­le­ýän­çä gaý­na­dyl­ýar. Şeý­le­lik­de, go­ýy we ýi­ti türk ko­fe­si eme­le gel­ýär. Ko­fe­ni dem­le­me­giň bu usu­ly beý­le­ki ko­fe gör­nüş­le­rin­den düýp­gö­ter ta­pa­wut­lan­ýar. Güýç­li we ýi­ti ta­gam­ly türk ko­fe­si Tür­ki­ýe­de, arap ýurt­la­ryn­da we Gün­do­gar Ýew­ro­pa­da meş­hur içim­lik ha­sap­lan­ýar.
Rist­ret­to, Ita­li­ýa. Ko­fe­niň bu gör­nü­şi üç-dört owurt muk­dar­da hö­dür edil­ýär. Içi gö­rün­ýän bul­gur­da içil­ýän rist­ret­to ko­fe­si­ne aza­jyk suw go­şul­ýar. Ko­fe­niň bu gör­nü­şi beý­le­ki gör­nüş­ler­den has güýç­li ha­sap­lan­ýar.
Frap­pe, Gre­si­ýa. Frap­pe sö­zi XIX asyr­da ýü­ze çyk­sa-da, ko­fe­niň bu gör­nü­şi 1957-nji ýyl­da oý­la­nyp ta­pyl­ýar. Tiz taý­ýar­lan­ýan frap­pe ko­fe­si­ne suw we buz go­şul­ýar. Çemçe bi­len ga­ry­lyp, bul­gur­la­ra guý­lan­da kö­pür­jik­le­ýän bu ko­fe süý­jü­li­gi ba­bat­da üç gör­nüş­de taý­ýar­la­nyl­ýar. Frap­pe ko­fe­si aý­na bul­gur­da hö­dür edil­ýär.
Doň­dur­ma­ly ko­fe, Ger­ma­ni­ýa. Ne­mes­le­riň taý­ýar­la­ýan so­wuk ko­fe­si­ne so­wa­dy­lan esp­res­so ko­fe­si we bir çem­çe wa­nil doň­dur­ma­sy go­şul­ýar. Ko­fe ma­za­ly ga­ryş­dy­ry­lan­dan soň, ki­çi­jik çem­çe ýa-da tur­ba­jyk bi­len bi­le­lik­de uzyn bul­gu­ra sal­nyp hö­dür edil­ýär. Adat­ça doň­dur­ma­ly ko­fe­niň üs­tü­ne şe­ker­siz krem hem go­şul­ýar.
Buz­ly ko­fe, Wýet­nam. Ýer­li dil­de «Cà phê đá» di­ýil­ýän bu ko­fe­ni taý­ýar­la­mak üçin kon­den­sir­le­nen süýt we buz go­şul­ýar. Ko­fe «phin» di­ýil­ýän ýö­ne­keý me­tal süz­güç­den ge­çi­ri­lip dem­len­ýär. Soň­ra so­wa­dy­lan ko­fe bu­zuň üs­tü­ne gu­ýul­ýar we süýt bi­len ga­ryl­ýar. Buz­ly ko­fe adat­ça uzyn bul­gur­da be­ril­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА