Türkmen topragy – rysgally, döwletli toprak. Babadaýhanlarymyz ak bugdaýyň gadymy mekany hasaplanylýan türkmen topragyndan pagtanyň, guşgursak bugdaýyň, şalynyň, bakja hem gök önümleriň bol hasylyny ýetişdirýärler. Şu ýyl ýurdumyzda azyklyk dänäniň bereketli hasyly ýetişdirildi. Şanly Garaşsyzlyk baýramymyzyň uly dabara bilen bellenilýän günlerinde ýurdumyzyň pagtaçylaryndan buşluk habary gelip gowuşdy. Edermen daýhanlarymyzyň baýramçylygyň öň ýanynda güýzlük bugdaý ekişini tamamlandyklary we 1 million 50 müň tonnadan gowrak pagta hasylyny ýygnap, şertnamalaýyn borçnamalaryny abraý bilen ýerine ýetirmekleri ähli halkymyzy begendirdi. Häzir pagta ýygym möwsümi dowam edýär, pagtaçylar ýetişdirilen “ak altynyň” bereketli hasylyny soňky übtügine çenli yrýa etmän ýygnap alýarlar.
Şu ýylyň pagta ýygym möwsüminiň dowamynda Türkmenistanda pagtanyň 1 million 50 müň tonnasy taýýarlanyldy. Hormatly Prezidentimiz pagta hasylyny öndürmegiň we gaýtadan işlemekligiň milli oba hojalyk toplumyny ösdürmegiň esasy ugurlarynyň hatarynda durýandygyny aýratyn nygtaýar. Pagta Türkmenistanyň eksport sanawynda mynasyp orun eýeläp, ýurdumyzyň barha ösýän milli dokma senagatynyň kärhanalary üçin esasy çig mal bolup durýar. Bu kärhanalarda ýurdumyzyň, şeýle hem daşary ýurtlaryň bazarlarynda uly islege eýe bolan, halkara ölçeglerine laýyk gelýän önümler öndürilýär. “Ak altyn” hasylynyň möçberini has-da artdyrmak maksady bilen, ýokary hilli tohum taýýarlamaga uly üns gönükdirilýär.
Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen, sebitlerde gurlan pagta arassalaýjy zawodlar hem bu düzümleriň üstüni ýetirdi. Bu önümçilik düzümlerinde ýokary gögerişi kepillendirjek tohumlar taýýarlanylýar. Şeýle tohumlaryň ulanylmagy gowaçany ýekelemek ýaly hysyrdyly we zähmeti köp talap edýän işi ýerine ýetirmek zerurlygyny aradan aýyrýar. Ýörite usul bilen taýýarlanylýan tohumlyk çigidi adatça harçlanýan çykdajyny 4 essä golaý azaltmaga ýardam berýär.
Bereketli topragymyzyň hümmetini artdyrmak, ilaty özümizde öndürilýän, ýokary hilli, elýeter bahaly azyk önümleri bilen üpjün etmek häzirki döwrüň möhüm wezipelerriniň biridir. Hormatly Prezidentimiziň bu babatda öňde goýan jogapkärli wezipelerini durmuşa geçirmek işine edermen babadaýhanlarymyz hem ruhubelentlik bilen gatnaşýarlar. Olaryň netijeli işlemekleri üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Geçen ýyllarda gök, bakja ekinleriniň, miweli baglaryň, üzümleriň meýdany ep-esli giňeldildi. Daýhanlar ekiş üçin ýokary hilli tohumlar, mineral dökünler, ekinleri bejermek üçin tehnikalar bilen hem bökdençsiz üpjün edilýär. Önüm öndürilişiniň düýpli artdyrylmagy olary ýerleşdirmek, gyş üçin saklamak bilen baglanyşykly möhüm meseleleri çözmegi hem talap edýär. Tomusda we güýzde taýýarlanan önümleriň belli bir bölegini saklamak üçin welaýatlarda sowadyjy ammarlar gurlup, ulanmaga berildi.
Ýurdumyzda daýhan birleşikleriniň ekerançylyk ýerlerini netijeli peýdalanmak, oba hojalyk pudagyna hususy önüm öndürijileri giňden çekmek, döwlet tabşyrygyna girýän bugdaýy we gowaça ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin daýhanlara amatly şertleri döretmek, ylmy esasda ekin dolanyşygyny geçirmek, dünýäniň öňdebaryjy tejribelerini we täze usullaryny önümçilige giňden ornaşdyrmak maksady bilen, degişli kanunçylyk binýady yzygiderli kämilleşdirilýär. Ýakynda Ahal welaýatynda geçirilen Ýaşulular maslahatynda öňe sürlen tekliplere laýyklykda, “Ýer hakynda” Türkmenistanyň bitewi Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda” Kanun kabul edildi. Bu Kanunda daýhan birleşikleriniň we beýleki oba hojalyk kärhanalarynyň suwarymly ýerlerinden oba hojalyk önümçiligini alyp barmak üçin ýörite ýer gaznasynyň döredilip bilinýändigi bellenýär. Kanunda şol ýer böleklerini ýurdumyzyň raýatlaryna we ýuridik şahslara 99 ýyla çenli möhlete peýdalanmaga bermek baradaky kadalar göz öňünde tutulýar. Şeýle hem, Kanunda kärende ýerlerinden 5 ýylyň dowamynda döwlet tabşyrygyna girýän ekinlerden borçnamalaýyn tabşyryklaryny ýerine ýetiren kärendeçilere öz islegine görä ýer böleklerinde oba hojalyk önümçiligini ýöretmegiň dürli görnüşlerini (daýhan hojalygyny, oba hojalyk kärhanasyny, oba hojalyk paýdarlar jemgyýetini, kärendeçiler birleşmesini) döretmek bilen peýdalanmaga bermek baradaky kadalar bellenilýär.
Oba ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň yzygiderli gowulandyrylmagy oba hojalygynyň ösmegine oňyn täsirini ýetirýär. Gahryman Arkadagymyz ekerançylaryň zähmet we durmuş şertlerini gowulandyrmak, ýokary öndürijilikli tehnikalary we enjamlary satyn almak, daýhanlary ýokary hilli tohum bilen üpjün etmek, önümçilige ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny we täze tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine aýratyn üns berýär. Sebitlerde täze amatly ýaşaýyş jaýlary, döwrebap derejede enjamlaşdyrylan mekdepler, çagalar baglary, lukmançylyk we medeniýet merkezleri, sport desgalary, nusgalyk derejedäki döwrebap şäherçeler gurulýar. Oba ilatynyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegi, olaryň döredijilikli zähmeti üçin oňaýly şertleriň döredilmegi hakyndaky aladalar “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelgämizde aýdyň beýanyny tapýar.
Her ýylda bolşy ýaly, ertir uly dabaralar bilen tutuljak Hasyl toýy hem edermen daýhanlarymyzy täze üstünliklere ruhlandyrar. Ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmek, ýerli dokma kärhanalary pagtanyň, ýüpegiň, ýüňüň çig maly bilen üpjün etmek wezipesine abraý bilen hötde gelýän oba hojalyk işgärleri önümleri eksport etmek mümkinçiligine hem eýe bolmagy başardylar. Goý, Arkadag Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, belent tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!
Leýla ERGEŞOWA,
S. A. Nyýazow adyndaky TOHU-nyň mugallymy.