Duzly kofe

Türk ýa­zy­jy­sy  Jew­det Ky­ly­çyň halk ara­syn­dan top­lan he­ka­ýa­lar ýy­gyn­dy­syn­dan.

Ýi­git ony ýyg­nak­da gö­rüp­di. Gy­zyň hus­ny-je­ma­ly er­ki­ni elin­den alyp, ony ha­lys kö­ke­rip­di. Ýyg­nak gu­ta­ran ba­dy­na ol gy­za bi­le ko­fe iç­me­gi tek­lip et­di. Gyz bü­tin ýyg­na­gyň do­wa­myn­da ün­sü­ni hiç hili çek­me­dik ýi­gi­diň eden mü­re­he­di­ne diý­seň geň gal­dy. Em­ma ze­nan nä­zik­li­gi­ni el­den ber­män, onuň ça­ky­ly­gy­ny ka­bul et­di. Olar tir­ke­şip, burç­da­ky çak­laň­ja çaý­ha­na­nyň gö­ze ýa­ram­ly how­lu­syn­da ýer­leş­di­ler.
Ýi­git şeý­le bir tol­gun­ýar­dy we­lin, ýü­rek gür­sül­di­sin­den ýa­ňa ke­lam agyz söz aý­dyp bi­le­nok­dy. Onuň bu bol­şy gy­zy­ňam yn­ja­ly­gy­ny ga­çyr­dy. Ol öz ýa­nyn­dan: “Men in­di gaý­da­ýyn” diý­mä­ge hy­ýal­la­nyp otyr­ka, og­lan ofi­si­an­ty ça­gyr­dy.
– Kyn gör­män, duz ge­ti­räý­se­ňiz! Ko­fä at­mak­çy…
Gap­dal­da­ky stol­da otu­ran­la­ram geň ga­ly­şyp se­ret­di­ler. Ko­fä duz at­mak! Ýi­git utanç­dan ýa­ňa burç ýa­ly gy­za­ra­nam bol­sa, du­zy öňün­dä­ki ko­fä at­dy-da owurt­la­dy. Gyz geň ga­lyp:
– Iş­dä­ňiz-ä diý­seň tä­sin eken! – diý­di.
Ýi­git onuň se­bä­bi­ni dü­şün­dir­mä­ge baş­la­dy:
– Ça­ga wag­tym deň­ziň ke­na­ryn­da ýa­şa­ýar­dyk. My­da­ma ke­nar­da oý­nar ýö­rer­dim. Şon­da deň­ziň duz­ly su­wu­nyň öz­bo­luş­ly ta­ga­my me­niň ça­ga ru­hu­ma ymyk­ly si­ňip­dir. Soň-soň­la­ram ol me­niň iň ha­la­ýan ta­ga­my­ma öw­rül­di. Ko­fä duz at­ma­gy­mam, ana, şol se­bäp­li. Duz­ly ta­gam al­dy­gym, ça­ga­ly­gy­my, deň­ziň ke­na­ryn­da­ky öýü­mi­zi, bag­ty­ýar maş­ga­la­my­zy ýat­la­ýa­ryn. Ejem bi­len ka­kam he­ni­zem şol ýer­de – deň­ziň ke­na­ryn­da ýa­şa­ýar. Ola­ry, öýü­mi­zi şeý­le bir küý­se­ýän we­li…
Ýi­gi­diň gö­zi çyg­ja­ryp­dy. Bu söz­ler gy­za-da tä­sir edip, duý­gy aty­na ata­ryp­dy. Her bir sö­zi ýü­re­gi­niň jüm­mü­şin­den gaýd­ýan, öýü­ni, ene-ata­sy­ny küý­se­ýän adam maş­ga­la­sy­ny söý­ýän, ola­ry pe­na­la­ýan bol­ma­ly. Onuň maş­ga­la ba­bat­da­ky dü­şün­je­ler­den ýü­ki ýe­tik bol­ma­ly.
On­soň gy­zam dil­len­män du­rup bil­me­di… Onu­ňam maş­ga­la­sy, edil ça­ga­ly­gy ýa­ly, ho-ol, alys­da gol bu­lap ga­lyp­dy. Olam öz maş­ga­lasy ba­ra­da gür­rüň ber­di. Ga­ra­saý, iki­çäk söh­bet diý­seň gy­zyk­ly ge­çip­di. Aý­dy­lan söz­le­riň ba­ry süý­jü­li­ge, mäh­rem­li­ge ýug­ru­lan­dy. On­so­ňam bu gür­rüň­deş­lik he­ka­ýa­my­zyň aja­ýyp baş­lan­gy­jy bo­lup­dy. Olar şon­dan so­ňam en­çe­me ge­zek du­şuş­dy­lar. Ahy­ryn­da-da her bir gyzykly he­ka­ýa­da bol­şy ýa­ly, şa gy­zy bi­len şa­za­da goş bi­rik­di­rip, tä ömür­le­ri­niň soň­ky pur­sa­dy­na çen­li bagt­ly dur­mu­şyň gu­ja­gyn­da ýaý­nap ýa­şa­dy­lar. Şa gy­zy şa­za­da­sy üçin taý­ýar­lan her bul­gur ko­fe­si­ne bir çem­çe duz at­ma­gy as­la ýadyn­dan çy­kar­ma­dy. Se­bä­bi onuň duz­ly ko­fä­ni ha­la­ýan­dy­gy­ny bil­ýär­di. Em­ma onuň sö­wer ýa­ry kyrk ýyl döw­ran sü­re­nin­den soň, bir gün ýur­du­ny tä­ze­le­di. Ol soň­ky de­min­de ýa­tyr­ka mäh­ri­ban aýa­ly­na “Öle­nim­den soň oka!” di­ýip, bir hat go­ýup­dy. Ol hat­da şeý­le söz­ler bar­dy: “Ezi­zim, ýe­ke tä­gim! Me­ni ba­gyş­la! Bi­le ge­çi­ren bagt­ly gün­le­ri­mi­ziň bin­ýa­dy­ny ýa­lan­dan tu­ta­nym üçin ýa­zy­gy­my geç! Öm­rüm­de se­niň öňüň­de ýe­ke­je ge­zek ýa­lan söz­le­dim. Olam şol duz­ly ko­fe­li wa­ka­da… Il­kin­ji du­şu­şan gü­nü­miz ýa­dy­ňa düş­ýär­mi? Şon­da kal­bym­da go­pan ha­ra­sat me­ni şeý­le bir al­dym-ber­di­me sa­lyp­dy we­li, ofi­siant­dan nä­dip duz so­ra­ny­mam bil­män­di­rin. Se­nem, daş-tö­we­re­gimiz­dä­ki­le­rem se­re­dip du­ran­soň, yzy­na gaý­ta­ryp, şe­ker so­ra­ma­ga-da utan­dym. On­soň, sö­zü­miň yzy­ny bialaç ýa­la­na sy­ryk­dyr­ma­ly bol­dum. Ýö­ne şol ýa­la­nyň söý­gü­mi­ziň bin­ýa­dy­na öw­rül­jek­di­gi we­li, ýat­sam-tur­sam oýu­ma gel­mez­di. Soň-soň­la­ram en­çe­me ge­zek sa­ňa ha­ky­ka­ty aýt­ma­ga sy­na­nyş­dym. Em­ma her ge­zek çe­ki­nip, şol söz­le­ri saňa ýetirmäge di­lim bar­ma­dy. In­di we­lin ýag­ty ýa­lan­çy bi­len hoş­laş­ýa­ryn, ha­ky­ka­ty ar­ka­ýyn bo­ýun alyp bil­jek. Çy­ny­my aýt­sam, men duz­ly ko­fä­ni ha­la­mok. Ol sa­da­ga­sy git­di­gi­mi keş­diň çe­kip içer ýa­ly däl ahyryn. Em­ma se­ni ta­nan gü­nüm­den bä­ri şol aň­ry­ňy bä­ri­ňe ge­tir­ýän ýa­kym­syz ta­ga­my içip gel­dim. Ýö­ne onuň üçin zer­re ýa­ly­ja­gam ökü­ne­mok. Se­niň bi­len döw­ran sür­mek ma­ňa bagt­dan ýe­ten iň uly paý­dy. Şol bag­tyň se­bäp­kä­ri bo­lan duz­ly ko­fä-de men diý­seň min­net­dar! Bu dün­ýä ýe­ne bir ge­zek gel­sem, hiç za­dy üýt­get­mez­den ýa­şar­dym, se­ni gaý­ta­dan ta­nap, öm­rü­mi bi­le ge­çi­rer­dim. Şol ikin­ji gel­şim­de ömür­bo­ýy duz­ly ko­fe iç­mä­ge mej­bur bol­sa­mam…”
Gar­ry aýa­lyň gö­zün­den sy­ry­gyp gaý­dan dam­ja­lar ha­ty ma­za­ly ezip­di. Bir gün şol duz­ly ko­fe hak­da gür­rüň açy­lyp: “Duz­ly ko­fä­niň ta­ga­my nä­hi­li­kä?” di­ýip so­ran­la­ryn­da, onuň göz­le­ri­niň owa­sy bi­yg­ty­ýar ýaş­dan do­lup­dy.
– Örän lez­zet­li! Örän lez­zet­li!

Terjime eden
Ahmet MELÄÝEW.