Te­bi­gy şert­ler­de ýa­şa­ýan uly pan­da­lar di­ňe Hy­taý­da duş gel­ýär. Bu pan­da­lar aýy­nyň bir gör­nü­şi ha­sap­lan­ýar. Ada­ty pan­da­la­ryň ýa­şa­ýan te­bi­ga­tyn­da gy­zyl pan­da at­ly ýe­ne bir jan­dar ýa­şa­ýar. Iki gör­nü­şi bo­lan gy­zyl pan­da hem ala reňk­li bo­lup, til­kä meň­ze­ýär. Pi­şik­ler ýa­ly be­de­ni­ni ýa­lap aras­sa­la­ýan­dy­gy üçin bu jan­dar­la­ra «pi­şik pan­da­sy» hem di­ýil­ýär. Gi­ma­laý dag­la­ry­nyň gün­do­gar etek­le­rin­dä­ki to­kaý­lar­da ýa­şa­ýan gy­zyl pan­da­lar de­ňiz de­re­je­sin­den has be­ýik­dä­ki bam­buk to­kaý­la­ryn­da mes­gen tu­tu­nyp­dyr­lar. Bu jan­da­ry il­kin­ji ge­zek 1825-nji ýyl­da fran­suz zoo­lo­gy Fre­de­rik Kýuw­ýe anyk­la­ýar. Ol bu jan­da­ra iň owa­dan jan­da­r di­ýip ba­ha ber­ýär. Şol se­bäp­li alym oňa la­tyn­ça «ot reňk­li» ýa-da «ýal­pyl­da­ýan pi­şik» ma­ny­sy­ny ber­ýän «Ai­lu­rus ful­gens» di­ýip at dak­ýar.
As­lyn­da ala reňk­li ada­ty uly pan­da­lar gy­zyl pan­da­lar­dan has giç anyk­lan­ýar. Şeý­le bo­lan­soň, il­ki gy­zyl pan­da at da­kyl­ýar. Soň­ra gy­zyl pan­da meň­zeş­di­gi se­bäp­li ala pan­da at be­ril­ýär. Gy­zyl pan­da­la­ryň ulu­ly­gy ada­ty pi­şik ýa­ly­rak bol­ýar. Be­de­ni­niň uzyn­ly­gy 65 san­ti­metr, guý­ru­gy 60 san­ti­metr çe­me­si bol­ýar. Ag­ra­my 6 ki­log­ram tö­we­re­gi bol­ýan pan­da­lar or­ta­ça 23 ýyl ýa­şa­ýar. Gy­zyl pan­da­la­ryň pos­su­nyn­da ak reňk­li öz­bo­luş­ly na­gyş­la­ry bol­ýar. Gür tüý­li guý­ru­gyn­da bol­sa al­ty öwüş­gin­li reňk bol­ýar. Bu bol­sa, ola­ryň agaç şa­ha­la­ry­nyň ara­syn­da gö­rün­mez­li­gi­ni üp­jün ed­ýär. Ga­lyň tü­ýi be­de­ni­niň äh­li ýe­ri­ni, şol san­da pen­je­le­ri­ni hem ört­ýär. Bu bol­sa, gy­şyň ga­zap­ly so­wu­gyn­dan go­ra­ýar.
Gy­zyl pan­da­la­ryň pen­je­si­niň sä­hel ýo­ka­r­syn­da «goş­ma­ça» pen­je­si hem bar. Bu pen­je ar­ka­ly pan­da agaç şa­ha­la­ry­na mä­käm ýa­pyş­ýar. Şeý­le­lik­de, bu jan­dar agaç­dan aşak­ly­gy­na dü­şüp bil­ýän az san­ly haý­wa­nyň bi­ri­dir.
Uly we gy­zyl pan­da­la­ryň iki gör­nü­şi hem Hy­taý­da ýa­şap, bam­buk bi­len iý­mit­len­ýän hem bol­sa, zoo­lo­gi­ýa taý­dan olar bir maş­ga­la de­giş­li ha­sap­lan­ma­ýar. Uly pan­da­lar aýy­lar bi­len, gy­zyl pan­da­lar bol­sa, ýe­not­lar bi­len urug­daş ha­sap­lan­ýar.
2020-nji ýyl­da hy­taý gy­zyl pan­da­sy bi­len Gi­ma­laý gy­zyl pan­da­sy­nyň baş­ga gör­nüş­ler­di­gi ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Ola­ryň de­ri­sin­dä­ki na­gyş­la­ryň baş­ga­ça­dy­gy se­bäp­li bi­ler­men­ler köp wagt­dan bä­ri ola­ryň gör­nüş­le­ri­niň hem aý­ry­baş­ga bo­lup bil­jek­di­gi­ni çak­la­ýar­dy­lar. Has ki­çi bo­lan gy­zyl pan­da­lar Hy­ta­ýyň, Hin­dis­ta­nyň, Mýan­ma­nyň we Ne­pa­lyň dag­la­ryn­da­ky to­kaý­lar­da ýa­şa­ýar­lar. Ýer ýü­zün­de jan­ly te­bi­gat­da 10 müň tö­we­re­gi gy­zyl pan­da­nyň bar­dy­gy bel­le­nil­ýär. Bu pan­da­la­ryň iki gör­nü­şi­niň hem sa­ny­nyň kö­pel­dil­me­gi üçin ta­gal­la edil­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА