Ýek­şen­be gü­ni

Bu wa­ka, adat­ça, hep­de­de bir ge­zek – ýek­şen­be gü­ni bol­ýar. El­bet­de, ýek­şen­be gü­ni-de beý­le­ki gün­ler ýa­ly ir sä­her­den baş­lan­ýar.
– Kost­ýa jan, çalt­rak el-ýü­zü­ňi ýu­wup, sa­ça­gyň ba­şy­na geç – di­ýip, eje­si ogluna ýüz­len­di.
– Og­lum, çalt­rak iý – di­ýip, ka­ka­sy ala­daly sa­ga­dy­na se­ret­di-de, yzyn­da­nam:
– Bol­duň­my?! Ha­ny, gi­de­li – diý­di.
Kost­ýa eje­si­dir ka­ka­sy­nyň elin­den tu­tup, so­wuk gyş sä­he­ri bi­le­je kö­çä çyk­dy­lar.
– Tiz­räk, gi­jä ga­lyp bar­ýas.
Ça­ga­lar ba­gyn­da Kost­ýa­ny ozup bil­jek ça­ga ýok. Eger eg­nin­dä­ki ýyl­ja­jyk paltosy hemem bur­nu­na çen­li ör­tüp du­ran şar­fy bol­ma­dyk bol­sa, onuň hos­sar­la­ryn­dan yza gal­ma­ja­gy ikuç­syz­dy. Go­wy ýe­ri, ki­no­teatr o di­ýen bir uzak­da däldi.
Za­lyň içi tüm ga­raň­ky­dy. Çy­ra­lar ýa­ňy­ja öçü­ri­lip­dir. Kost­ýa eje­si­dir ka­ka­sy bi­len ýer­le­ri­ne ge­çip otur­dy­lar. Ki­non­yň bi­rin­ji ýa­ry­myn­da og­lan­jyk ga­lyň paltonyň için­de ys­sy­lap, ga­rade­re ba­typ otyr­dy. Ol edil ki­no­da­ky at­lar ýa­ly haş­şyl­dap zor­dan dem al­ýar­dy. Bir­den­kä, ek­ran­da­ky at­lar ni­rä­dir bir ýe­re su­mat bol­du­lar-da, ola­ra de­rek adam­lar gö­rün­di. Olar öz ara­la­ryn­da je­del­le­şip, alagoh tu­ruz­ýar­dy. Eger Kost­ýa da­gy ça­ga­lar ba­gyn­da şeý­le goh tu­ru­zaý­sa­lar, ter­bi­ýe­çi Zi­nai­da Mi­haý­low­na ola­ra bi­reý­ýäm ga­tyr­ga­nar­dy. Ýö­ne nä­me üçin­dir ki­no­da hiç ki­miň bi­ri-bi­ri­ne ga­ha­ry ge­le­nok. Ter­si­ne, olar zal­da otu­ran adam­la­ry hem gy­zyl-gy­ran gül­dür­di­ler. Eje­si:
– Kost­ýa jan, ki­no sa­ňa ýa­ra­dy­my? – di­ýip so­ra­dy.
Içe­ri­niň ga­raň­ky­ly­gy hem-de pe­tiş ho­wa­sy og­lan­jy­gyň uku­sy­ny tut­dur­dy. Ol ki­çi­jik ýum­ru­gy bi­len göz­le­ri­ni her­nä­çe gezek ow­ka­la­sa-da, kir­pik­le­ri bi­ri-bi­ri­ne de­gip bar­ýar­dy. Kost­ýa eje­si­niň ýü­zü­ne tiň­ke­si­ni dik­di. El­bet­de, bu ýer­de uk­la­mak, ýum­şa­jyk kro­wat­da ýat­mak­dan oňaý­syz­rak­dy. Ol ýa­ňy uka gi­den­de za­lyň çy­ra­la­ry ýan­dy. Kost­ýa­ny uku­dan oýar­dy­lar. Eje­si onuň şar­fy­ny do­la­dy. Ka­ka­sy bol­sa:
– Ha­ny, çalt­rak gi­de­liň, ýog­sam gi­jä ga­la­rys – diý­di. Olar kö­çe bi­len yl­gaş­lap ge­lip, tram­wa­ýa mün­dü­ler. Tram­waý bir­nä­çe wagt ýol kül­ter­läp, du­ral­ga­la­ryň bi­rin­de sak­lan­dy. Kon­duk­tor:
– Haý­wa­nat ba­gy – di­ýip, ýo­lag­çy­la­ra ýe­ti­len men­zi­li duý­dur­dy.
Ine, olar haý­wa­nat ba­gy­na gel­di­ler. Og­lan­jyk ozal di­ňe su­ra­ty­ny gö­rüp ýö­ren haý­wan­la­ry­ny il­kin­ji ge­zek jan­ly syn­la­ýar­dy.
– Ana, ol ýum­şa­jyk sa­ry guý­ruk­ly haý­wan nä­me­kä? Wiý, asyl me­kir til­ki eken-ä bu. Ah, sen­ja­gaz me­kir diý­sä­ni!
– Kost­ýa, eg­len­me­se­ne, tiz­räk bol, pi­li gö­re­li – di­ýip, eje­si ony gys­sa­ma­ga baş­la­dy.
…Ha­wa, pil hem syn­la­ny­ňa deg­ýän haý­wan eken. Ga­ty äpet, özem haý­bat­ly gö­rün­ýär. Hol­tu­my­nyň iki-ba­ka çalt he­re­ket edi­şi­ni bir gör-ä onuň…
Eje­si ýe­ne onuň eg­nin­den çek­di:
– Ýör, ana, o taý­da gap­laň bar.
Gap­laň­dan soň, ýol­bars, on­dan soň, syrt­lan bar. On­dan soň, ke­ýik, los, ýa­ba­ny öküz­ler… Ga­raz, bu ýer­de dür­li haý­wan­lar bar. Ak aýy he­zil edip, suw­da ýü­züp ýör. Ýö­ne Kost­ýa­nyň ola­ry syn­la­ma­ga my­da­ry gal­ma­dy. Adat­ça, gü­nüň bu wag­ty ça­ga­lar bi­reý­ýäm öý­län­lik edi­nip, bi­reý­ýäm süý­ji uku­da bo­lýar­dy­lar.
… Olar haý­wa­nat ba­gyn­dan çy­kan­da, iň­rik ga­ra­lyp ug­rap­dy.
– Og­lum, pi­li ne­neň gör­düň, göw­nü­ňe ýa­ra­dy­my? – di­ýip eje­si Kost­ýa­dan so­ra­dy.
– Ha­wa, eje.
– Aýy nä­hi­li eken?
– Olam ýa­ra­dy… Men öýe git­jek, öýe gi­de­sim gel­ýär, eje!
Og­lan­jyk kyn­lyk bi­len ädim­läp bar­şy­na, ahy­ry möň­ňü­rip ag­la­ma­ga baş­la­dy.
– Og­lum, sa­ňa nä­me bol­dy? Nä­mä ag­la­ýaň?–di­ýip, ka­ka­sy ony gö­ter­di.
– Ag­la­ma, og­lum, ag­la­ma! In­di­ki ýek­şen­be, ne­sip bol­sa, ýe­ne bir ýe­re gez­mä­ge gi­de­ris. Sir­ke gi­de­siň gel­ýär­mi?..
Ýö­ne og­lan­jyk­dan hiç hi­li jo­gap çyk­ma­dy. Ol ka­ka­sy­nyň eg­ni­ne ba­şy­ny go­ýup, süý­ji uka gi­dip­di…

Ter­ji­me eden Jem­şit DUR­DY­ÝEW,
Dänew et­ra­bynyň 38-nji or­ta
mek­de­biniň mu­gal­ly­my.