Saý­law­la­r yza süý­şür­ildi. «Financial Times» ga­ze­ti­niň ha­ba­ry­na gö­rä, Tä­ze Ze­lan­di­ýa­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri Ja­sin­da Ar­dern ýur­duň umu­my saý­law­la­ry­nyň 19-njy sent­ýabr­dan 17-nji okt­ýab­ra süý­şü­ril­jek­di­gi­ni ha­bar ber­di. Ýurt­da ge­çi­ril­ýän pi­kir so­ra­ly­şyk­lar Ja­sin­da Ar­der­niň Zäh­met par­ti­ýa­sy­nyň Par­la­ment saý­law­la­ryn­da gaý­ta­dan ýe­ňiş ga­za­nyp bil­jek­di­gi­ni gör­kez­ýär. Des­lap­ky ses be­riş­lik in­di 3-nji okt­ýabr­da baş­lar. Tä­ze Ze­lan­di­ýa­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri­niň orun­ba­sa­ry Wins­ton Pi­ters saý­law­la­ryň yza süý­şü­ril­me­gi­ni ma­kul­lady.

Daş­ky gur­şaw tas­la­ma­sy­na baş­lar. Bu­da­peşt­dä­ki Gel­lert ba­ýyr­ly­gy­nyň de­pe­si­ne alyp çyk­ýan fu­ni­ku­lýor, 2024-nji ýy­la çen­li ýo­lag­çy­la­ry ka­bul et­mä­ge ta­ýyn bo­lar. Bu ba­ra­da paý­tagt Weng­ri­ýa­nyň hä­kim­li­gi­niň met­bu­gat gul­lu­gy mä­lim et­di. «Bu demir ýol u­la­gy ýo­ka­ryk çyk­ýan sy­ýa­hat aw­to­bus­la­ry­nyň uly aky­my­nyň ýe­ri­ni do­lar. Bu gir­de­ji ge­ti­rer we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak işi­ne hyz­mat eder» di­ýip, şä­her hä­kim­li­gi ynam bil­dir­ýär. Fu­ni­ku­lýoryň gur­lu­şy­gy­na 5 mil­li­on ýew­ro sarp edi­ler we on­dan gel­ýän gir­de­ji ýyl­da 2 mil­li­on ýew­ro çen­li bo­lup bi­ler.

Iň ýu­ka aý­na dö­re­dil­di. Ger­ma­ni­ýa­nyň Maks Plan­ka adyn­da­ky kwant op­ti­ka­sy ins­ti­tu­ty­nyň fi­zik­le­ri iň ýu­ka we ýe­ňil op­tik aý­na­ny dö­ret­di­ler. Ol atom­la­ryň di­ňe bir gat­la­gyn­dan du­rup, gö­ze gö­rün­me­ýär, ýö­ne onuň ýi­ti şöh­le­len­me­si aja­ýyp gö­rün­ýär. Ol di­ňe bir­nä­çe ýüz atom­la­ry öz içi­ne al­ýan bir gur­luş­ly gat­lak­dan yba­rat bo­lan ýal­pyl­da­wuk me­ta­ma­te­ri­al­dyr. Tä­ze aý­na­nyň ga­lyň­ly­gy on­lar­ça na­no­metr bo­lup, adamyň sa­çyn­dan müň es­se in­çe. Şo­nuň üçin tä­ze önümiň içer­ki mak­sat­lar üçin ula­nyl­ma­gy müm­kin däl, ýö­ne tä­ze önü­miň yl­my äh­mi­ýe­ti ga­ty ulu­dyr.

Bra­zil ke­nar­la­ryn­dan ta­py­lan gä­mi. G1 por­ta­ly­nyň ýaz­ma­gy­na gö­rä, gaýt­gyn Bra­zi­li­ýa­nyň San-Pau­lu şta­ty­nyň ke­na­ryn­da agaç­dan we me­tal­dan ýa­sa­lan ga­dy­my gä­mi­niň ga­lyn­dy­la­ry­nyň üs­tü­ni aç­dy. Saý­tda go­ýlan su­rat­la­ra gö­rä, ga­lyn­dy­la­ryň süň­ňi uly gä­mi­niň göw­re­si­ne meň­ze­ýär we ke­na­ra go­laý ýer­de ýer­leş­ýär. Il­kin­ji ge­zek bu gä­mi­niň aý­ry-aý­ry bö­lek­le­ri 2017-nji ýyl­da ta­pyl­dy, ýö­ne uzyn­ly­gy 50 metr­den gow­rak bo­lan bu gä­mi­niň galan bö­le­gi indi doly gör­nüp baş­la­dy. Hü­när­men­ler to­pa­ry onuň haý­sy gä­mi­di­gi­ni anyk­lap bil­me­di. Ony ilki 1895-nji ýyl­da gark bo­lan «Kres­tel» at­ly ýel­ken­li gä­mi diýip, pikir etdiler, ýö­ne soň­ra bu çak­la­ma ret edil­di.

Urana we Nep­tu­na göw­her ýag­ýar. Bu na­za­ry­ýet ame­ri­kan alym­la­ry ta­ra­pyn­dan Ýer­de sy­nag ge­çir­mek ar­ka­ly su­but edil­di. Uran we Nep­tu­n planetalarynyň at­mos­fe­ra­sy esa­san, ge­liý we wo­do­rod­dan yba­rat, ýö­ne has çuň­luk­da me­tan ýa­ly agyr ele­ment­ler we mad­da­lar hem ýer­leş­ýär. Alym­lar tak­my­nan, 7 müň km çuň­luk­da gyz­gyn­ly­gyň we ba­sy­şyň şeý­le ýo­ka­ry­dy­gy­ny, me­ta­nyň ug­le­rod we wo­do­rod ele­ment­le­ri­ne bö­lün­ýän­di­gi­ni çak­la­ýar­lar. Şon­dan soň wo­do­rod at­mos­fe­ra çyk­ýar we daş­ky gur­şa­wyň tä­si­ri as­tyn­da ug­le­rod göw­her kris­tal­la­ry­na öw­rül­ip, kem-kem­den planetalaryň üst­ki gat­la­gyna ýagýar.

Iň kö­ne kö­mür kä­ni ýa­pyl­dy. Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­da ýur­duň iň kö­ne we iň soň­ky kö­mür ön­dür­ýän kär­ha­na­la­ry­nyň bi­ri ýa­pyl­dy. Da­rem et­ra­byn­da ýer­leş­ýän Bred­li kömür kä­ni iki asyr tö­we­re­gi iş­läp, soň­ky wagt­lar ýyl­da 150 müň ton­na kö­mür ön­dür­di. Şeý­le-de bol­sa, onuň gir­de­ji­si pe­se­lip baş­la­dy we gir­de­ji­ni art­dyr­mak me­ýil­na­ma­la­ry hem ba­şa bar­ma­dy. Ýur­duň iň soň­ky çuň mag­da­ny bäş ýyl mun­dan ozal ýa­pyl­dy. Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň hä­ki­mi­ýet­le­ri 2025-nji ýy­la çen­li kö­mür ener­gi­ýa­syn­dan ýüz öwür­me­gi mak­sat edin­ýär­ler. Hä­zir­ki wag­ta çen­li ýyl­lyk ze­rur­lyk­lar 8 mil­li­on ton­na ba­ra­bar bo­lup, Rus­si­ýa­dan we ABŞ-dan im­port edil­ýän kö­mür bi­len üp­jün edil­ýär.

Iň ki­çi teatr has-da ki­çel­di. Pe­ru­ja şä­he­ri­niň Mon­te-Kas­tel­lo-di-Wi­bio et­ra­byn­da­ky «Del­la Concor­dia» te­at­ry dün­ýä­dä­ki iň ki­çi­jik ital­ýan te­at­ry­dyr. 1808-nji ýyl­da açy­lyp, ulan­ma­ga ber­len bu teatr­da ba­ry-ýo­gy 99 otur­gyç bar. Köp san­ly sy­ýa­hat­çy­la­ryň ün­sü­ni özü­ne çek­ýän bu teatr in­di has-da ki­çel­di.
– Teatr­da 99 otur­gyç bar. Dün­ýä­de eme­le ge­len çyl­şy­rym­ly ýag­daý­la­ryň öňü­ni alyş çä­re­le­ri­niň bir bö­le­gi hök­mün­de bu ýer­de bi­ri-bi­rin­den uzak­da otu­ran do­kuz ada­my ýer­leş­di­rip bol­ýar – di­ýip, te­at­ryň di­rek­to­ry Edoar­do Bren­çi aýd­ýar. Iň ki­çi teatr iki asyr mun­dan ozal gur­lup­dy. Soň­ra onuň gi­rel­ge­si­ne şu gün­ki şert­ler­de geň gal­dy­ry­jy gö­rün­ýän bir ýazgy goýul­dy: «Me­de­ni­ýet ine­dör­dül we kub metr­le­r bi­len öl­çen­me­ýär».

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА