Te­bi­gat­da­ky jan­dar­la­ryň kö­pü­si dür­li se­bäp­le­re gö­rä öm­rü­niň do­wa­myn­da uzak ara­ly­ga git­me­li bol­up, her pa­syl­da baş­ga ýer­de ýa­şa­ýarlar. Guş­lar, de­ňiz jan­dar­la­ry, gu­ry ýer­de ýa­şa­ýan süý­dem­di­ri­ji­ler, hat­da mör-mö­jek­ler hem ýüz­ler­çe ki­lo­metr uza­ga gid­ýär­ler. Jan­dar­la­ryň ara­syn­da guş­lar has uzak ara­ly­ga gid­ýär­ler. Uly ga­nat­ly ýyr­ty­jy guş­la­ryň kä­biri Ýe­riň bir ujun­dan beý­le­ki uju­na, ýag­ny An­tark­ti­ka­dan De­mir­ga­zyk pol­ýu­sa çen­li uç­ýar­lar. Eý­sem, bir­nä­çe gün­läp düş­le­män uç­ýan guş­lar azaş­ma­ýar­my­ka?!
Ge­çi­ri­len bar­lag­lar­da guş­la­ryň Ýe­riň mag­nit meý­da­nyn­dan ugur alyp ýo­lu­ny tap­ýan­dy­gy mä­lim edil­di. Soň­ky ge­çi­ri­len bar­lag­lar­da bol­sa, guş­la­ryň çüňk­le­rin­dä­ki kä­bir öý­jük­le­ri «kom­pas» hök­mün­de ulan­ýan­dy­gy ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Bu öý­jük­leriň guş­lar uzak ara­ly­ga uçan wagty dür­li ge­og­ra­fik ýer­ler­den geç­ýän çyl­şy­rym­ly ýol­la­ryn­da kö­mek ed­ýän­di­gi anyk­lan­dy. Bu ugur­da ge­çi­ri­len bar­lag­la­ryň ýe­ne bi­rin­de guş­la­ryň göz­le­rin­dä­ki pro­te­in­le­riň hem ýo­lu­ny tap­ma­ga ýar­dam ed­ýän­di­gi ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Zeb­ra ama­di­na­sy hem-de gy­zyl­ger­den (Ýew­ro­pa ro­bi­ni) at­ly guş­la­ryň re­ti­na­la­ryn­da şöh­lä­ni duý­ýan «Cry4» at­ly pro­tei­niň bar­dy­gy anyk­lan­dy. Bu pro­te­in be­de­niň bio­lo­gi­ýa sa­ga­dy­ny saz­la­ma­ga kö­mek ed­ýär. Bio­lo­gi­ýa sa­ga­dy diý­lip, be­de­niň uku­da ýa-da oýa bol­ma­ly wag­ty­ny, tem­pe­ra­tu­ra­sy­ny, gan ba­sy­şy­ny Gü­nüň do­gup bat­ýan wag­ty­na gö­rä saz­la­ma­gy­na di­ýil­ýär. «Cry4» pro­te­in­le­ri daş­ky mag­nit meý­da­ny­ny ýo­ka­ry ta­kyk­lyk­da duý­ýar­lar. Te­bi­ga­ty öw­re­ni­ji­ler «Cry4» pro­tei­ni bo­lan beý­le­ki guş­la­ry hem çuň­ňur öw­ren­me­gi mak­sat edin­ýär­ler.