Iň uly aýs­berg. An­tark­ti­da­nyň gün­ba­ta­ryn­da­ky Wed­della deň­zin­dä­ki Ron­ne buz­ly­gyn­dan äpet aýs­berg gop­dy. Ýew­ro­pa kos­mos gul­lu­gyn­da (ESA) gör­ke­zi­li­şi ýa­ly, onuň meý­da­ny, tak­my­nan, 4 müň 320 ine­dör­dül ki­lo­met­re ba­ra­bar­dyr. Onuň uzyn­ly­gy 170 ki­lo­met­re, ini 25 ki­lo­met­re deň. Ol ulu­ly­gy bo­ýun­ça Kor­si­ka ada­sy­nyň ýa­ry­sy bi­len de­ňeş­di­ril­ýär. ESA eý­ýäm ony «dün­ýä­niň iň uly aýs­ber­gi» di­ýip at­lan­dyr­dy. Aýs­berg Bri­ta­ni­ýa­nyň An­tark­ti­da göz­leg gul­lu­gy­nyň Ýer to­ga­la­gy­nyň gö­zeg­çi­lik hem­ra­sy «Sen­ti­nel-1» ar­ka­ly ýü­ze çy­ka­ryl­dy.

Mars­dan il­kin­ji su­rat­la­ry iber­di. Hy­taý mar­so­ho­dy «Çžu­žun» Gy­zyl pla­ne­ta­da dü­şü­ri­len wi­deo­la­ry we su­rat­la­ry Ýe­re ug­ra­dyp baş­la­dy. Bu ba­ra­da Hy­ta­ýyň mil­li kos­mos mü­dir­li­gi ha­bar ber­ýär. Hä­zir mar­so­hod go­nan ýe­rin­den goz­ga­nyp, Gy­zyl pla­ne­ta­da bar­lag iş­le­ri­ni ge­çir­mek üçin he­re­ket edip ug­ra­dy. Ozal ha­bar ber­li­şi ýa­ly 15-nji maý­da Hy­ta­ýyň il­kin­ji «Týan­wen-1» kos­mos gä­mi­si, Mar­syň Uto­pi­ýa düz­lü­gi­ne üs­tün­lik­li gon­dy. Ol özü­ne ber­ki­di­len «Çžu­žun» mar­so­ho­dy­ny Gy­zyl pla­ne­ta elt­di. En­jam 92 gün­läp Mars­da iş­lär.

Eýnş­teý­niň ha­ty sa­tyl­dy. Al­bert Eýnş­teý­niň meş­hur E = mc2 deň­le­me­si ýa­zy­lan ha­ty 1,2 mil­li­on dol­la­ra RR auk­si­on öýün­de sa­tyl­dy. Bu ba­ra­da «The Gu­ar­di­an» Bos­ton­da­ky auk­si­on öýü­ne sal­gy­lan­yp ha­bar ber­ýär. Ne­mes di­lin­de ýa­zy­lan bir sa­hy­pa­lyk gol­ýaz­ma 1946-njy ýy­lyň 26-njy okt­ýab­ryn­da pol­ýak-ame­ri­kan fi­zi­gi, aly­my Lýud­wig Sil­berş­teý­ne ýa­zy­lyp­dyr. Eýnş­teýn özü­ne ber­len so­ra­ga E = mc2 for­mu­la­sy bi­len jo­gap ýol­la­ýar. Ol bu ýaz­gy­ny Prins­ton uni­wer­si­tet­inde ýaz­ýar.

Meş­hur ga­ýa ýy­kyl­dy. Ek­wa­dor­da­ky Ga­la­pa­gos ada­la­ry­nyň ny­şan­la­ry­nyň bi­ri bo­lan Dar­win ga­ýa­sy ero­zi­ýa se­bäp­li ýy­kyl­dy. In­di te­bi­gy ga­ýa­nyň ýo­kar­ky bö­le­gi­niň bir­leş­ýän ýe­ri­niň çök­me­gi ne­ti­je­sin­de deň­ziň ýü­zün­de iki sa­ny sü­tün se­leň­läp gö­rün­ýär. Dar­wi­niň ga­ýa­sy guw­was­lar üçin meş­hur ýer bo­lup, dün­ýä­niň dür­li kün­jek­le­rin­den köp sy­ýa­hat­çy­ny özü­ne çek­ýär­di. 1978-nji ýyl­da ÝU­NES­KO Ga­la­pa­gos ada­la­ry­ny Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zip, 1985-nji ýyl­da Bü­tin­dün­ýä bi­os­fe­ra go­rag­ha­na­sy di­ýip yg­lan et­di.

Iň uly tort taý­ýar­lan­dy. Fran­si­ýa­ly kon­di­ter aş­pez­le­ri «Ope­ra» at­ly dün­ýä­niň iň uly tor­tu­ny ýa­sa­dy­lar. Gu­ra­ma­çy­la­ryň bel­le­me­gi­ne gö­rä, ul­la­kan de­ser­ti taý­ýar­la­ma­ga müň ýu­murt­ga we 36 kg şo­ko­lad ýa­ly ýüz ki­log­ram önüm sarp edil­di. 30,73 metr uzyn­lyk­da­ky tor­ty taý­ýar­la­mak üçin kon­di­ter aş­pez­le­ri­ne üç gün ge­rek bol­dy. Tor­ty Pa­riž ope­ra­sy­nyň ýer­leş­ýän ýe­ri bo­lan Garn­ýe köş­gün­dä­ki stol­la­ra ýer­leş­dir­di­ler. Bu tort­dan da­dyp gör­mek üçin je­mi üç mü­ňe go­laý adam gel­di. Şeý­le-de, tort ta­lyp bir­le­şik­le­ri­ne sow­gat edil­di.

Köl­den ta­py­lan oba. Ita­li­ýa­da kö­lüň düý­bün­den Ku­ron at­ly oba ta­pyl­dy. Ol 70 ýyl­dan gow­rak wagt­lap su­wuň as­tyn­da ga­lyp­dyr. Köl­de abat­la­ýyş iş­le­ri ge­çi­ri­lip, wagt­la­ýyn gu­ra­dyl­ýar. Ne­ti­je­de, onuň aşa­gyn­dan 160-dan gow­rak jaý ta­pyl­ýar. Ku­ron oba­sy­nyň iki te­bi­gy kö­lüň bir­leş­ýän ýe­rin­de ýer­leş­ýän­di­gi üçin Glo­rens­dä­ki elekt­rik stan­si­ýa­syn­da önüm­çi­li­gi art­dyr­mak üçin 1950-nji ýyl­da oba­ny gö­çü­rip, ol ýe­ri hem su­wa bas­dyr­ma­ly bol­ýar. Di­ňe XIV asyr­da gur­lan yba­dat­ha­na­nyň di­ňi kö­lüň ýü­zün­den çy­kyp du­rup­dyr.

«Be­nin bü­rünç­le­ri» gaý­ta­ry­lar. Ber­lin mu­ze­ýi XIII-XIX asyr­lar­da hä­zir­ki Ni­ge­ri­ýa­nyň çäk­le­rin­de hö­küm­dar­lyk eden Be­nin pa­ty­şa­ly­gy­na de­giş­li bü­rünç­den ýa­sa­lan çe­per önüm­le­ri yzy­na gaý­ta­ryp be­rer. Bu sun­gat eser­le­ri­niň XIX asy­ryň ahy­ryn­da al­nyp gaý­dy­lan­dy­gy anyk­la­nyp­dyr. Hä­zir­ki wagt­da mu­zeý­ler­de we hu­su­sy kol­lek­si­ýa­lar­da mü­ňe go­laý eks­po­nat bar. Ola­ryň 500-den gow­ra­gy Ber­lin­ mu­ze­ýin­de. Bri­tan mu­ze­ýi hem gym­mat­lyk­la­ry ta­ry­hy wa­ta­ny­na gaý­tar­ma­ly di­ýen ne­ti­jä gel­di. Hä­zir ol ýer­de iki ýüz tö­we­re­gi Be­nin bü­rünç önüm­le­ri bar.

«Sa­ku­ra» göw­he­ri sa­tyl­dy. Haý­ran gal­dyr­ýan iri we gym­mat «Sa­ku­ra» göw­he­ri re­kord de­re­je­de 29 mil­li­on dol­la­ra sa­tyl­dy. Söw­da Gon­kong­da ge­çi­ril­di. 15,8 ka­rat­lyk gül­gü­ne-gyr­my­zy reňk­li daş ýü­zü­ge zy­nat ber­ýär. Iki aly­jy sa­ýa­la­ryň seý­rek ut­gaş­ma­sy bi­len öw­şün at­ýan göw­her gaş­ly ýü­zük üçin söw­da­laş­dy­lar. Ola­ryň bi­ri te­le­fon­da söw­da­la­şyp, ep-es­li tö­le­di. Gym­mat ba­ha­ly daş Ýa­po­ni­ýa­da ül­jä­niň bir gör­nü­şi bo­lan sa­ku­ra aga­jy­nyň ady­ny gö­ter­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА