Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda syýasy, ykdysady, durmuş we medeni ulgamlarda giň möçberli özgertmeler amala aşyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda amala aşyrylýan özgertmeler tutuş jemgyýetçilik-syýasy ulgamyň okgunly ösmegine, döwletimiziň dünýä bileleşiginde abraýynyň barha artmagyna ýardam edýär. Demokratik, dünýewi, hukuk döwletiniň gurulmagy onuň ösüşiniň ähli ulgamlarynyň hukuk taýdan kadalaşdyrylmagy bilen utgaşdyrylýar. Türkmenistanda döwletiň ähli syýasy, ykdysady, medeni-durmuş, guramaçylyk we hukuk esaslary bitewilikde bir maksada – türkmen halkynyň, ýurdumyzyň her bir raýatynyň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyna, hemmetaraplaýyn goraglylygyny üpjün etmäge, şahsyýetiň kämilleşmegini höweslendirmäge gönükdirilendir.
Ýurduň Esasy Kanuny adamyň syýasy, ykdysady, durmuş hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmekde esasy resminama bolup çykyş edýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasy ýurdumyzyň ösüşiniň her tapgyrynyň anyk taryhy şertlerini we aýratynlyklaryny beýan etdi. Bu babatda Garaşsyzlyk ýyllarynyň dowamynda bolup geçen konstitusion özgertmeler aýdyň şaýatlyk edýär. Hususan-da, 1995-nji, 1999-njy, 2003-nji, 2005-nji, 2006-njy ýyllarda Konstitusiýa üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi. 2008-nji ýylyň 26-njy sentýabrynda bolsa Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň täzelenen redaksiýasy kabul edildi.
Her bir taryhy döwrüň öz aýratynlygynyň bolşy ýaly, häzirki döwür hem özüniň tutýan orny we ähmiýeti bilen tapawutlanýar. Türkmenistan Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüne gadam basdy. Jemgyýetçilik gatnaşyklarynyň ösmegi bilen, Türkmenistanyň ykdysadyýetinde hem-de halk hojalygynyň pudaklarynda bazar gatnaşyklarynyň ýörelgelerine esaslanmagy, döwletimiziň içeri we daşary syýasatyndaky täze başlangyçlarynyň öňe sürülmegi, milli syýasy ulgamyň üýtgemegi we onuň esasynda Türkmenistanda köp partiýalylygyň döremegi, halkyň hal-ýagdaýynyň gowulanmagy, durmuş taýdan goraglylygynyň derejesiniň ýokarlandyrylmagy, ýurdumyzda uzak möhletli meýilnamalaryň, milli maksatnamalaryň kabul edilmegi Konstitusiýamyzyň düzgünlerini kämilleşdirmek, olary döwrüň talabyna laýyk getirmek zerurlygyny ýüze çykardy. Şoňa görä-de, 2016-njy ýylyň 14-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň rejelenen görnüşi kabul edildi. Bu babatda hormatly Prezidentimiz: «Ýurdumyzyň Esasy Kanunynyň kabul edilen wagtyndan bäri Türkmenistanda döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň dürli ugurlaryny ösdürmek boýunça uzak möhletlere gönükdirilen iri milli maksatnamalar kabul edildi. Häzirki döwürde şol maksatnamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Demokratik kadalar durmuşymyza giňden ornaşdyrylýar. Bu bolsa ýurdumyzyň mundan beýläk hem öňe gitmegini üpjün edýän durmuş-ykdysady özgertmeleri amala aşyrmagy we şol özgertmeleri milli kanunçylygymyzda berkitmegi talap edýär. Geçirilýän özgertmeler Konstitusiýanyň aýry-aýry düzgünleriniň ýeterlik derejede durmuşa geçirilendigini görkezýär» diýip, nygtap geçdi.
Esasy Kanunyň diňe bir düzgünleri däl-de, eýsem, onuň içerki gurluşy hem kämilleşdirildi. Häzirki wagtda Türkmenistanyň Konstitusiýasy 142 maddadan ybarat. Goşmaçalar adamyň, raýatyň hukuklaryna, azatlyklaryna we borçlaryna degişlidir. Hususan-da, Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 17-nji maddasynda ilkinji gezek: «Döwlet raýat jemgyýetiniň ösmegi üçin zerur şertleri üpjün edýär» diýlip, beýan edilýär. Raýat jemgyýetiniň maksatlary has wajyp meseleleri çözmek üçin raýatlaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, döwlet häkimiýet edaralarynyň we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň bähbitlerini ylalaşdyrmaga gönükdirilendir. Esasy Kanunda bellenilişi ýaly, Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň gymmatly hazynasy adamdyr, onuň hukuklary, azatlyklary eldegrilmesizdir.
Ýurdumyzyň abraýynyň barha artýan we dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilýän, halkymyzyň medeni-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanýan, ykdysadyýetimiziň görlüp-eşidilmedik derejede ösýän we täze belentliklere tarap ynamly öňe barýan döwründe Türkmenistanyň Konstitusiýasy ýurdumyzda amala aşyrylýan ähli özgertmeleriň hukuk binýadyny üpjün edýär. Esasy Kanunda jemgyýetçilik-syýasy gatnaşyklary, häkimiýet we dolandyryş edaralarynyň işini, döwlet-hukuk institutlarynyň tutuş ulgamyny özgertmäge degişli meseleler öz beýanyny tapdy. Konstitusiýamyzyň kadalaryny ylmy taýdan seljermek hemmetaraplaýyn öňe barýan berkarar döwletimiziň döwrebap hukuk binýadyny kemala getirmek üçin zerurdyr. Hormatly Prezidentimiziň halkara bileleşigi tarapyndan giňden goldanylýan başlangyçlary dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, möhüm syýasy, durmuş-ykdysady, ynsanperwer meseleler boýunça köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek işinde oňyn hyzmatdaşlygyň anyk mümkinçiliklerini görkezýär.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri – ýurdumyzda ähli ulgamlaryň rowaçlyklara, üstünliklere beslenýän döwri. Bu täze taryhy eýýam hormatly Prezidentimiziň ähli halkymyzyň bolelin durmuşda asuda ýaşaýşy ugrundaky atalyk aladalarynyň dabaralanýan we dünýä dolýan eýýamydyr.
Jemgyýetimiziň we halk häkimiýetiniň ýörelgelerini ösdürmäge gönükdirilen syýasaty durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, başy dik bolsun, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli işlerinde rowaçlyklar ýaran bolsun!
Begli HOMMADOW,
Aşgabat şäheriniň Büzmeýin etrap prokurorynyň kömekçisi, 2-nji derejeli ýurist.