Ne­bit­gaz se­na­ga­ty mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň mö­hüm pu­dak­la­ry­nyň bi­ri­dir. Te­bi­gy ga­zyň tas­syk­la­nan gor­la­ry­nyň möç­be­ri bo­ýun­ça dün­ýä­de dör­dün­ji or­ny eýe­le­ýän ýurdumyz hä­zir­ki wagt­da Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­tin­de «ma­wy ýan­gy­jy» iber­ýän esa­sy döw­let­le­riň ha­ta­ry­na gir­ýär.
Dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy ne­bit­gaz kom­pa­ni­ýa­la­ry gel­je­gi uly türk­men ba­za­ryn­da­ky or­nu­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga, ýur­du­myz bi­len uzak­möh­let­le­ýin esas­da hyz­mat­daş­lyk et­mä­ge uly gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýär. Ýur­du­my­zyň ne­bit­gaz se­na­ga­ty­nyň de­giş­li mi­nistr­lik­le­ri we eda­ra­la­ry bi­len da­şa­ry ýurt kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň ara­syn­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­me­gi­ne her ýyl paý­tag­ty­myzda ge­çi­ril­ýän ne­bit­gaz pu­da­gy­na de­giş­li hal­ka­ra mas­la­hat hem esas bo­lup hyz­mat ed­ýär. Mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li türk­men paý­tag­tyn­da «Türk­me­nis­ta­nyň ne­bi­ti we ga­zy» atly XXVI Hal­ka­ra mas­la­ha­ty ge­çi­ril­di.
Bu ab­raý­ly işe­wür­ler fo­ru­my ýur­du­my­zyň hal­ka­ra ne­bit­gaz kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mek we ber­kit­mek mak­sa­dy bi­len her ýyl­ ge­çi­ril­ýär. Mas­la­ha­tyň do­wa­myn­da ýan­gyç-ener­ge­ti­ka top­lu­my­nyň ösü­şi­niň dün­ýä we se­bit ýö­rel­ge­le­ri, se­bit tas­la­ma­la­ry­nyň dur­mu­şa ge­çi­ri­li­şi, şol san­da TOPH gaz ge­çi­ri­ji­si­niň gur­lu­şy­gy, Ha­zar deň­zi­niň türk­men ke­na­ry­na ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek we tä­ze gaz­hi­mi­ýa tas­la­ma­la­ry­nyň gel­je­gi mas­la­hat­la­şyl­dy. Fo­rum­yň «Te­bi­gy gaz we ener­gi­ýa­nyň di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri – az ug­le­rod­ly gel­je­ge geç­mek­de esa­sy se­riş­de­ler» mej­li­si­niň çäk­le­rin­de «Du­baý EKSPO – 2020» bi­len te­le­köp­ri gu­ral­dy.
Ne­bit­gaz pu­da­gyn­da yg­ty­bar­ly hyz­mat­daş hök­mün­de ta­nal­ýan ýurdumyzda köp san­ly iri tas­la­ma­lar dur­mu­şa ge­çi­ril­di we ge­çi­ril­ýär. 2009-njy ýyl­da dur­mu­şa ge­çi­ri­len Türk­me­nis­tan-Hy­taý hal­ka­ra gaz ge­çi­ri­ji­si ar­ka­ly «ma­wy ýan­gy­jy­ň» köp mil­liard­lyk möç­be­ri Çyn-Ma­çy­na ba­ryp ýet­di.
Ýe­ne-de bir tas­la­ma – Türk­me­nis­tan – Ow­ga­nys­tan – Pa­kis­tan – Hin­dis­tan (TOPH) gaz ge­çi­ri­ji­si­niň gur­lu­şy­gy al­nyp ba­ryl­ýar. Türk­men ga­zy­nyň Gü­nor­ta-Gün­do­gar Azi­ýa ýurt­la­ry­na ibe­ril­me­gi­ni üp­jün et­jek bu tas­la­ma­­nyň gur­lu­şy­gy se­bi­tiň yk­dy­sa­dy ösü­şi­ne kuw­wat­ly iter­gi be­rer.
Iri nebi­t­gaz ýa­tak­la­ry­nyň bi­ri bo­lan «Gal­ky­nyş» gaz kä­ni ýo­ka­ry dep­gin­ler­de öz­leş­di­ril­ýär. Bu ýer­de şu ýyl ýe­ne-de iri gu­ýu­la­ryň öz­leş­di­ril­me­gi ba­bat­da­ky tas­la­ma­ny dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ma­ga gi­ri­şil­di. Türk­me­nis­tan te­bi­gy ga­zy çuň gaý­ta­dan iş­le­mek bi­len da­şa­ry ýurt ba­za­ryn­da bäs­deş­li­ge ukyp­ly önüm­le­riň ön­dü­ril­me­gi­ne hem uly äh­mi­ýet ber­ýär. Bu mak­sat bi­len uly ma­ýa go­ýum­lar öz­leş­di­ri­lip, te­bi­gy gaz­dan sin­te­ti­ki ben­zin ön­dür­ýän zawod, te­bi­gy gazda­n po­li­pro­pi­len we po­lie­ti­len ön­dür­ýän top­lum­lar ulan­ma­ga be­ril­di. Mun­dan baş­ga-da, pes dy­kyz­lyk­ly po­lie­ti­len, po­li­wi­nilh­lo­rid, ka­us­ti­ki so­da we duz­ly kis­lo­ta ön­dür­mek bo­ýun­ça gaz­hi­mi­ýa top­lu­my­ny bi­na et­mek göz öňün­de tu­tul­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­da dur­ma­gyn­da Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz­de ne­bit­gaz pu­da­gy­nda al­nyp ba­ryl­ýan giň ge­rim­li öz­gert­me­leriň ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny has-da pug­ta­lan­dyr­ma­ga ön­jeý­li go­şant goş­jak­dy­gy­ny ynam­ly aýt­mak bo­lar.

Ogul­täç NUR­ÝAG­DY­ÝE­WA,
S.A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk
uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА