1974-nji ýylda Türkmen oba hojalyk institutynyň (häzirki S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersiteti) Maşyn-traktor parkynyň ekspluatasiýasy kafedrasyna işe gelende Kadyr Myradow aýdylyşy ýaly, eýýäm «ýüňi ýeten» hünärmendi. Öz ugrundan «kän çorba sowadansoň» ady agzalsa, «Näme iş bolsa-da gözüne gül salar» diýdiribilýärdi. Sebäbi gadymy hem joşly Jeýhun ýakasynda – Türkmenabat şäherinde 1937-nji ýylda abraýly maşgalada dünýä inip, 1956-njy ýylda orta mekdebi tapawutlanyp tamamlan mahaly «Geljekde şundan bir zat çykar» diýdiribilen ýigitdi. Häzirki S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň Oba hojalygynyň mehanizasiýasy fakultetinde 1956-1961-nji ýyllarda okanda-da, deň-duşlaryndan tapawutlanýardy, ylmy gözlegleri bilen göze ilýärdi. Şondandyr, inžener–mehanik hünäri boýunça diplom alandan ony Ekerançylyk ylmy-barlag institutynyň Maşyn-traktor parkynyň ekspluatasiýasy we pagtaçylyk maşynlar ulgamy bölüminde uly ylmy işgär edip kabul edipdiler.

Us­sat­ly­ga, kä­riň­de kä­mil­li­ge ýet­mek üçin di­ňe iş tej­ri­be­sem ýe­ter­lik däl. Hök­man ylym go­ruň do­ly bol­ma­ly. Şo­nuň üçin hem ol Rus­si­ýa­da­ky Oba ho­ja­lyk ins­ti­tu­ty­na as­pi­ran­tu­ra gir­di. Üç ýyl­lap ag­ta­ry­lan ki­tap­lar, öz­baş­dak ge­çi­ri­len tej­ri­be­ler­dir amal­lar, çy­ka­ry­lan çöz­güt­ler, top­rak, ho­wa, suw şert­le­ri­ne bag­ly­lyk­da gü­neş­li Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ri­jilik­li iş­läp bil­jek oba ho­ja­lyk teh­ni­ka­la­ry, ola­ryň ula­ny­lyş aý­ra­tyn­lyk­la­ry, eko­lo­gi­ýa taý­dan ka­da­ly­ly­gy… ga­raz, gö­züň kö­kü­ni gy­ryp, saç­la­ry sel­çeň­le­den yl­my göz­leg­ler «Iň­ňe bi­len gu­ýy ga­zan­dan» ýe­ňil däl. Ýö­ne aza­byň lez­ze­tem bar. Ylym dün­ýä­sin­de yk­rar edi­li­bil­seň ne ar­ma­nyň! «Zäh­met so­ňy-reh­net» diý­le­ni bo­lup, 1968-nji ýyl­da teh­ni­ki ylym­la­ryň kan­di­da­ty de­re­je­si­ne eýe bo­lan Ka­dyr My­ra­do­wyň 1967-1974-nji ýyl­lar­da Eke­ran­çy­lyk yl­my-bar­lag ins­ti­tu­ty­nyň Ma­şyn-trak­tor par­ky­nyň eksp­lua­ta­si­ýa­sy we pag­ta­çy­lyk ma­şyn­lar ul­ga­my bö­lü­mi­niň ki­çi yl­my iş­gär­li­gin­den baş­la­nan zäh­met ýo­ly kem-kem­den uzap, ja­nyp­keş­lik­li zäh­me­tiň hem-de ir­gin­siz yl­my göz­leg­le­riň «mer­du­wa­ny» bö­lüm mü­di­ri we­zi­pe­si­ne çen­li ýe­tir­di.
Yl­myň çuň­luk­la­ry­na ýet­me ýok. Ýö­ne oňa guw­was bo­lup bir gi­reň­soň, nä­çe «çü­mü­bil­seň» düý­bün­den şon­ça-da «dür’ çy­kar­ja­gy­ňa şek ýok. Bu ha­ky­ka­ta aň­ry­ýa­ny bi­len dü­şün­ýän yl­ma teş­ne adam Rus­si­ýa­nyň Sankt-Pe­ter­burg şä­he­rin­de öz bi­li­mi­ni art­dyr­dy. Şol bir wagt­da-da dok­tor­lyk dis­ser­ta­si­ýa­sy­nyň üs­tün­de iş­le­di. Şeý­le­lik­de, 1982-nji ýyl­da teh­ni­ki ylym­la­ryň dok­tor­ly­gy üçin je­ma­gat öňün­de dis­ser­ta­si­ýa go­ra­dy. Şon­dan köp wagt geç­män­kä bol­sa Ka­dyr My­ra­dow S.A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň Oba ho­ja­lyk teh­ni­ka­la­ry­ny ulan­mak we abat­la­mak ka­fed­ra­synda ta­lyp­la­ra sa­pak be­rip baş­la­dy. 1999-njy ýyl­dan baş­la­nan pe­da­gog­lyk-ha­ly­pa­lyk ýo­ly tä öm­rü­niň ahy­ry­na – 2021-nji ýy­la çen­li ab­raý-mer­te­be bi­len do­wam et­di. Onuň uçu­rym eden ta­lyp­la­ry ýur­du­my­zyň dür­li pu­dak­la­ryn­da ab­raý bi­len iş­le­şip ýör­ler. Ola­ryň için­de aly­mam, zäh­me­ti bi­len hor­mat­ly at­la­ra eýe bo­lan­la­ram, teh­ni­ka­la­ra ez­ber­lik bi­len erk ed­ýän­le­rem, oý­lap ta­py­jy­lyk bi­len zäh­me­ti ýe­ňil­leş­dir­mä­ge, önüm­çi­lik kuw­wa­ty­ny art­dyr­ma­ga, daş­ky gur­şa­wyň go­rag­ly­ly­gy­ny has yg­ty­bar­ly­lan­dyr­ma­ga sal­dam­ly go­şant goş­ýan oý­lap ta­py­jy­la­ram, gu­ra­ma­çy ýol­baş­çy­la­ram bar.
S.A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň Oba ho­ja­ly­gy­nyň me­ha­ni­za­si­ýa­sy fa­kul­te­ti­niň mu­gal­ly­my Mer­dan Şam­me­do­wyň: «Şu ýat­la­ma­ny ýaz­maz­dan ozal öň­de bir şä­gir­diň «Ha­ly­pa ha­kyn­da ýaz­mak ga­ty kyn, nus­ga­lyk mek­de­bi­ne öw­rü­len ha­ly­pa ha­kyn­da ýaz­maz­lyk bol­sa as­la müm­kin däl » di­ýip, aý­dan söz­le­ri bi­yg­ty­ýar ýa­dy­ňa düş­ýär.
Ha­ly­pa özü­niň zäh­met ýo­lu­ny Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti bi­len aý­ryl­maz de­re­je­de bag­lap, bu ýer­de iş­län döw­rün­de ta­lyp­la­ra döw­re­bap bi­lim ber­me­giň öz­bo­luş­ly mek­de­bi­ni dö­re­dip bi­len us­sat­dy. Şo­nuň bi­len bir ha­tar­da, hormatly Prezidentimiziň ün­de­ýän ha­ly­pa-şä­girt­lik ýö­rel­ge­le­rin­den ugur alyp köp san­ly mu­gal­lym­la­ra ha­ly­pa­çy­lyk et­me­giň hem gö­rel­de­si­ni gör­kez­di. Ha­ly­pa­nyň yl­ma hö­wes­len­di­rip, ak pa­ta be­ren şä­girt­le­ri­niň sa­ny on­lar­ça­dyr.
Oba ho­ja­lyk teh­ni­ka­la­ry­ny ulan­mak we abat­la­mak ka­fed­ra­sy­na işe ge­len gün­le­ri­miz­de Ma­şyn-trak­tor par­ky­nyň ula­ny­ly­şy der­sin­den sa­pak okat­dyk. Us­sat ha­ly­pa bi­len egin-eg­ne be­rip, bir ka­fed­ra­da zäh­met çek­mek biz ýaş mu­gal­lym­lar üçin el­ýet­mez bagt­dy, uly mek­dep­di, şol bir wagt­da-da sy­nag­dy. Pro­fes­sor K. My­ra­dow bi­ze ha­ly­pa­lyk edip, mu­gal­lym­çy­lyk et­me­giň in­çe syr­la­ry­ny, oka­dyl­ýan der­si nä­hi­li edip düş­nük­li, sa­da dil­de ta­lyp­la­ra ýe­tir­me­giň syr­la­ry­ny-tär­le­ri­ni, psi­ho­lo­gik aý­ra­tyn­lyk bi­len çe­meleş­me­gi hem-de ola­ryň bi­lim­dir ba­şar­nyk­la­ry­ny ýü­ze çy­kar­ma­gyň ýol­la­ry­ny bi­rin-bi­rin ir­gin­siz­lik bi­len öw­ret­di. Şol bir wagt­da ol diý­seň ta­lap­kär­dem.
Us­sat ha­ly­pa­nyň mas­la­ha­ty­na eýe­rip men hem «Teh­ni­ki ylym­la­ryň kan­di­da­ty» yl­my ady­na da­laş et­mek üçin 2013-2016-njy ýyl­lar ara­ly­gyn­da Türk­me­nis­ta­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­syn­da as­pi­ran­tu­ra­da oka­dym. Ha­ly­pa­nyň ýa­kyn­dan gol­daw ber­me­gin­de «Do­ly aw­to­mat­laş­dy­ry­lan aw­tou­lag du­ral­ga­sy» at­ly yl­my işi­me hem baş­la­dym. Ol döw­rü­mi­ziň ösüş­le­ri, ylaý­ta-da Azi­ýa­nyň mer­jen şä­he­ri­ne öw­rü­len gö­zel paý­tag­ty­myz Aş­ga­ba­dyň bi­na­gär­lik keş­bi­niň bir bö­le­gi, şeý­le-de ra­ýat­la­ry­my­zyň amat­ly hem howp­suz gat­naw­la­ry, eko­lo­gi­ýa ta­lap­la­ry­nyň ka­da­la­ry bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly. Bu işi ab­raý bi­len alyp çyk­ma­gym­da ha­ly­pa­myň unu­dyl­maz gol­daw-he­ma­ýa­ty bar.
Eger-de uza­ga çe­ken agyr ke­sel us­sa­dy­my­zy ara­myz­dan alyp git­me­dik bol­sa baş­ga-da öw­ren­jek zat­la­ry­myz köp­di. Em­ma dur­mu­şyň, yk­ba­lyň öz ka­nun­la­ry, öz aky­my bar. Bi­ziň in­di şä­girt hök­mün­de us­sat ha­ly­pa­myz üçin ýe­ke-täk edip bil­jek za­dy­myz, onuň yl­my baş­lan­gyç­la­ry­ny do­wam edip, öz kä­ri­mi­ze we­pa­ly bo­lup zäh­met çek­me­gi­miz­dir. Se­bä­bi ha­ly­pa­nyň gu­la­gy­my­za guý­şy ýa­ly, öz mäh­ri­ban Wa­ta­ny­ňa, mäh­rem il-gü­nü­ňe hyz­mat et­mek bag­tyň ulu­sy­dyr.
Bu ýat­la­ma­nyň do­wa­my­ny S.A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň Oba ho­ja­ly­gy­ny elekt­rik­leş­dir­mek we aw­to­mat­laş­dyr­mak ka­fed­ra­sy­nyň do­sen­ti, fi­zi­ka-ma­te­ma­ti­ka ylym­la­ry­nyň kan­di­da­ty Işan­mu­ham­met Han­döw­le­tow do­wam edip şeý­le diý­di:
– Ma­ňa 1983-nji ýyl­dan baş­lap Ka­dyr My­ra­dow bi­len bi­le iş­leş­mek mi­ýes­ser et­di. Ol dur­ky bi­len gö­rüm-gö­rel­dä ýug­ru­lan ab­raý­ly pro­fes­sor, teh­ni­ki ylym­la­ryň dok­to­ry bo­lup, yl­my jem­gy­ýet­çi­lik­de ab­raý-mer­te­be ga­za­nyp bi­len ha­ky­ky alym­dy. Il­kin­ji­le­riň ha­ta­ryn­da hormatly Prezidentimiziň ber­ýän gol­daw­la­ry­nyň esa­syn­da ýur­du­myz­da bi­lim sy­ýa­sa­ty­nyň mak­sat­la­ry­na dürs dü­şü­nip, ony dur­mu­şa ge­çir­mä­ge we wa­gyz et­mä­ge, öz­ger­di­len ho­ja­lyk şert­le­rin­de zäh­met çek­mä­ge ukyp­ly hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak işi­ni döw­re­bap gu­ra­ma­ga diý­seň iş­jeň gat­naş­ýar­dy. Şol bir wagt­da-da as­pi­rant­la­ryň we dok­to­rant­la­ryň yl­my iş­le­ri­ne ýol­baş­çy­lyk et­mek­de hem aza­by­ny gaý­gyr­maz­dy, ge­rek­li mas­la­hat ýa kö­mek üçin ha­çan bar­saň ga­py­sam, ýü­zem açyk­dy.
Ka­dyr My­ra­dow yn­san be­ze­gi bo­lan ýo­ka­ry adam­kär­çi­lik sy­pat­la­ry, yn­san­per­wer­lik, adyl­lyk, özü­ne hem-de iş­deş ýol­daş­la­ry­na ta­lap­kär­lik, zäh­met­sö­ýer­lik, il-gü­nüň ýag­şy­sy­na ýa­ra­mak hä­si­ýet­le­ri bi­len iş­deş ýol­daş­la­ry­nyň ara­syn­da-da, giň köp­çü­li­giň ara­syn­da-da uly sy­lag-hor­ma­ta eýe­di.
Şeý­le bir adam­lar bol­ýar, edil ýag­şy­lyk­dan ýa­sa­lan ýa­ly. Ine, gür­rü­ňi edil­ýän ha­ly­pa hem hut şeý­le adam­lar­dan­dy. Onuň ýaş­la­ra nus­ga, iş­deş­le­ri­ne ýö­rel­ge, oba ho­ja­lyk yl­my­nyň we bi­li­mi­niň, oba ho­ja­ly­gy­nyň teh­ni­ki önüm­çi­li­gi­niň gu­ra­ma­çy­la­ry­nyň bi­ri hök­mün­de bi­ti­ren iş­le­ri­dir hyz­mat­la­ry sa­nar­dan köp. Ol mäh­ri­ban Wa­ta­ny­my­za hem-de ulus-ile ak ýü­rek­den gul­luk edip, öz öm­rü­niň ma­ny­sy­na hem güýç-kuw­wa­ty­nyň ba­dal­ga­sy­na öw­rülen us­sat ha­ly­pa bo­lup ýa­dy­myz­da gal­dy. Bi­ze – şä­girt­le­ri­ne nus­ga­lyk ýol gör­ke­zip git­di.
Ka­dyr My­ra­dow 1998-nji ýyl­da ylym­da bi­ti­ren hyz­mat­la­ry, esa­san hem kä­mil pe­da­gog-ha­ly­pa hök­mün­de ýur­du­my­zyň ýo­ka­ry okuw mek­de­bin­de bi­lim ber­me­giň nus­ga­lyk işi­ni bi­ti­ren­di­gi, köp ýyl­lyk ab­raý­ly zäh­me­ti üçin «Türk­me­nis­ta­nyň us­sat mu­gal­ly­my» ady­na eýe bol­dy. 2010-njy ýyl­da bol­sa «Gaý­rat» me­da­ly bi­len sy­lag­lan­dy.
Öz päk zäh­me­ti, as­ly­my­za mah­sus bo­lan kä­mil adam­kär­çi­lik sy­pat­la­ry bi­len be­lent hor­mat-sy­lag­la­ra my­na­syp bo­lan ab­raý­ly ha­ly­pa­nyň ömür ýo­ly şä­girt­le­ri üçin gö­rel­de mek­de­bi­dir. Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­ri bol­sa öm­rü­ni ma­ny­ly ge­çi­ren şeý­le şah­sy­ýet­le­re ha­ky­ky ga­dyr-gym­mat go­ýul­ýan aja­ýyp za­ma­na­dyr.

Ho­ja­dur­dy Ho­ja­dur­dy­ýew,
S.A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň ka­fed­ra mü­di­ri.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА