Hü­när­men­ler elekt­rou­lag ba­ta­re­ýa­sy­nyň önüm­çi­li­gin­de agaç ulan­dy­lar. Tä­ze usu­lyň ba­ta­re­ýa­la­ra zar­ýad ber­me­giň wag­ty­ny ep-es­li de­re­je­de azal­dar. Bu açyş agaç­la­ryň 30 gö­te­ri­mi­niň dü­zü­min­de bar bo­lan or­ga­ni­ki po­li­mer ha­sap­lan­ýan “lig­nin” at­ly ma­te­ri­al ar­ka­ly ama­la aşy­ryl­dy. Şwed-Fin­land to­kaý­çy­lyk kom­pa­ni­ýa­sy “Sto­ra En­so”-nyň hü­när­men­le­ri ka­gyz ön­dür­ýän za­wod­lar­da eme­le gel­ýän ga­lyn­dy bo­lan lig­ni­niň li­tiý-ion ba­ta­re­ýa­lar­da­ky gra­fit ano­tyň de­re­gi­ne ula­ny­lyp bi­lin­jek­di­gi­ni anyk­la­dy­lar. Hü­när­men­ler ge­çi­ri­len yl­my bar­lag­la­ryň ne­ti­je­sin­de lig­nin ga­ty ug­le­ro­da öw­rü­lip, ar­zan ba­ha­ly, ýo­ka­ry ne­ti­je ber­ýän anot dö­ret­me­gi ba­şar­dy­lar.
Bi­ler­men­ler ba­ha ba­bat­da tä­ze önü­miň bäs­deş­li­ge örän ukyp­ly bol­jak­dy­gy­ny, em­ma has tol­gun­dy­ry­jy za­dyň ne­ti­je­li­lik bol­jak­dy­gy­ny bel­le­ýär­ler. Hä­zir­ki ba­ta­re­ýa­la­ryň 20 mi­nut­da zar­ýad laý­na gör­nü­şi­ni iş­läp taý­ýar­la­mak örän gym­ma­da düş­ýär. Tä­ze ba­ta­re­ýa bol­sa, 8 mi­nut­da zar­ýad alyp bi­ler.
Şeý­le hem lig­ni­niň dün­ýä­de um­ma­syz muk­da­ry bo­lup, sell­ýu­lo­za­dan soň­ky iň köp go­ry bo­lan bio­lo­gik çig mal ha­sap­lan­ýar.
Mun­dan ozal ko­reý bi­ler­men­le­ri hem lig­ni­ni ba­ta­re­ýa ön­dür­mek­de ulan­mak üçin yl­my bar­lag­la­ry ge­çi­rip­di­ler.
“Sto­ra En­so” go­laý­da Nor­we­gi­ýa­nyň ener­gi­ýa sak­la­ýan şe­re­ket­le­ri­niň bi­ri bi­len yla­la­şyk ga­zan­dy. Ta­rap­lar 2025-nji ýy­la çen­li anot­la­ryň tä­jir­çi­lik mak­sat­ly ön­dür­ýän il­kin­ji za­wo­dy­ny gur­ma­gy me­ýil­leş­dir­ýär­ler. Bu tas­la­ma ba­şa ba­ran­da, tä­ze açyş agaç­dan al­nan hi­mi­ki bir­leş­me bi­len ba­ta­re­ýa önüm­çi­li­gi­ni ýo­la go­ýar­lar.

Aza­da Ýul­da­şo­wa, Türk­men döw­let ma­li­ýe ins­ti­tu­ty­nyň ta­ly­by