Türk­menler irki döwürlerden bäri daý­han­çy­lygy ös­dür­mäge aý­ra­tyn go­şant go­şan halk­la­ryň bi­ri­dir. Mu­nuň şeý­le­di­gi­ne şöh­rat­ly ta­ry­hy­my­zyň kö­ne gat­la­ryn­da duş ge­lin­ýän ýa­dy­gär­lik­ler­den ta­py­lan ta­pyn­dy­la­ryň üs­ti bi­len hem göz ýe­tir­ýä­ris. Gahryman Arkadagymyzyň «Türk­men me­de­ni­ýe­ti» at­ly ki­ta­byn­da hem ga­dy­my eke­ran­çy­ly­gyň mes­ge­ni bo­lan ýa­dy­gär­lik­ler, otu­rym­ly ýer­ler ha­kyn­da gy­zyk­ly, tä­sir­li mag­lu­mat­lar ge­ti­ril­ýär.
Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň «Adam­zat ta­ry­hyn­da il­kin­ji otu­rym­ly eke­ran­çy­lyk we şä­her me­de­ni­ýe­ti­niň dö­rän me­kan­la­ry­nyň bi­ri hem tä­sin haý­wa­nat dün­ýä­li, gö­zel jül­ge-de­re­li, mel­hem çeş­me­li, mes ga­dy­my türk­men top­ra­gyn­da – Mer­ke­zi Kö­pet­dag­dan in­ýän çeş­me-çaý­la­ryň bo­ýun­da eme­le ge­len Jeý­tun me­de­ni­ýe­ti­dir» diý­ýän söz­le­ri hem mu­ňa şa­ýat­lyk ed­ýär.

Ber­ka­rar döw­le­tiň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de mil­li mi­ra­sy­my­zy, me­de­ni­ýe­ti­mi­zi yl­my esas­da öw­ren­mek, tä­ze öwüş­gin bi­len hal­ka ýe­tir­mek ba­ba­tyn­da bir­nä­çe iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Gahryman Arkadagymyz özü­niň ýa­zan ki­tap­la­ryn­da äh­li ugur­lar bi­len bir ha­tar­da oba ho­ja­ly­gy­na hem aý­ra­tyn üns ber­me­li­di­gi­ni bel­läp geç­ýär.
Türk­me­niň jöw­za­ly tom­sy gök we bak­ja ekin­le­riň, mi­we­le­riň be­re­ket­li ha­sy­ly­ny ge­tir­ýär. Gü­neş­li Di­ýa­ry­myz­da ke­ma­la gel­ýän her bir eke­ran­çy­lyk önü­mi özü­niň ta­ga­my, du­ru­my, der­man­lyk hä­si­ýe­ti bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Mi­we­dir bak­ja ekin­le­ri bu top­ra­gyň ga­tyn­da kök urup, bi­şip ýe­ti­şe­nin­den soň, dat­ly ta­ga­my, so­wu­ga, ys­sa çy­dam­ly­ly­gy, ter­li­gi, dy­kyz­ly­gy bi­len tä­sin te­bi­gat­ly ýur­du­my­zyň ke­ra­ma­ty­nyň şa­ýa­dy bo­lup dur­ýar. Şi­re­si da­şy­na çy­kyp du­ran üzüm­ler, gö­re­ni haý­ra­na goý­ýan al­ma­dyr-nar­lar ene top­ra­gy­my­zyň ke­ra­ma­tyn­dan ny­şan­dyr. Hal­ky­my­zyň «Uly iliň sol­ta­ny» di­ýip ar­zy­lan tyl­la­ýy bug­daý­la­ry ba­ba­daý­han­la­ryň ýy­ly mäh­ri bi­len alyn de­rin­den ke­ma­la ge­len tä­sin bir gud­rat hök­mün­de gör­lüp­dir. Türk­men hal­ky­nyň gö­zel te­bi­ga­ty­na, be­re­ket­li top­ra­gy­nyň eçi­len rys­gal-be­re­ke­di­niň, na­zy-nyg­ma­ty­nyň äh­li­si­ne iň­ňän aýaw­ly ga­ran­dy­gy, re­je­li peý­da­la­nan­dy­gy, ýer­lik­li ula­nan­dy­gy, özü­niň ha­lal zäh­me­ti, alyn de­ri bi­len dürt­seň ke­se­wi­ni gül­led­ýän al­tyn top­ra­gyn­dan dün­ýä bel­li ak bug­daý­dyr wa­har­man­la­ry, üzüm­le­ri, beý­le­ki nyg­mat­la­ry ön­dü­ren­di­gi ta­ryh­dan hem mä­lim­dir. Hal­ky­myz bol ha­syl­ly ene top­ra­gyň taý­ýar­lyk iş­le­ri­niň her bi­ri üçin aý­ra­tyn ma­ny­ly söz­le­ri dö­re­dip gel­jek­ki ne­sil­le­re mi­ras gal­dy­ryp­dyr. «Ala sür­len ýe­ri çöp ba­sar», «Al­ma­ny çö­le ek, ar­my­dy baý­ra», «Al­ma­ny çö­le ek, üzü­mi kö­le» ýa­ly se­tir­ler hal­ky­my­zyň daý­han­çy­lyk se­ne­di­niň has ga­dy­my­dy­gy­ny ýe­ne bir ge­zek su­but ed­ýär. Gel­jek­ki ag­ro­nom­la­ra, oba ho­ja­lyk­çy hü­när­men­le­re ýol-ýö­rel­ge bol­jak şeý­le se­tir­ler «Paý­has çeş­me­si» ki­ta­byn­da has-da köp­dür. «Ag­lap-ag­lap pel çe­ken, gü­lüp-gü­lüp suw tu­tar» di­ýen se­tir­ler bol­sa azap­ly zäh­me­tiň so­ňu­nyň çäk­siz reh­net­di­gi­ni aň­lad­ýar.
Halk dö­re­di­ji­li­gi­miz­de, nus­ga­wy şa­hyr­la­ry­my­zyň ýa­zan li­ri­ki eser­le­rin­de türk­me­niň bak­ja ekin­le­ri­niň çe­per be­ýa­ny be­ril­ýär. Ga­wu­nyň, gar­py­zyň, ar­my­dyň der­man­lyk hä­si­ýet­le­ri, süý­jü­li­gi ede­bi mi­ra­sy­myz­da-da öz çe­per was­py­ny ta­pyp­dyr. Şa­hyr Nur­mu­ham­met An­da­ly­byň dö­re­di­ji­li­gin­de türk­men top­ra­gyn­da dür­li gör­nüş­li mi­we­le­riň, bak­ja we gök ekin­le­riň ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýän­di­gi giň­den be­ýan edil­ýär. Ekin­le­riň bol ha­sy­ly­nyň göz­ba­şy bo­lan su­wuň was­py şa­hy­ryň «Jy­kyr» at­ly goş­gu­syn­da ýo­ka­ry de­re­je­de wasp edil­ýär. Şa­hyr su­wuň be­re­ket çeş­me­si­di­gi­ni, eger-de suw ýe­ter­lik bo­lan wag­tyn­da, yn­san zäh­me­ti­niň ne­ti­je­sin­de türk­men top­ra­gyn­da dür­li ir-iý­miş­le­riň bir­nä­çe gör­nüş­le­ri­niň bit­ýän­di­gi­ni aý­ra­tyn bel­läp geç­ýär. Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­myz­da daý­han­la­ra uly hor­mat go­ýul­ýar. Ola­ryň oňat ýa­şa­mak­la­ry, me­de­ni­ýet­li dynç al­mak­la­ry üçin oňyn şert­ler dö­re­dil­ýär. Il-hal­ky­na şeý­le aja­ýyp müm­kin­çi­lik­le­ri dö­re­dip ber­ýän hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ja­ny­nyň sag, il-ýurt bäh­bit­li, umu­ma­dam­zat äh­mi­ýet­li be­ýik iş­le­ri­niň he­mi­şe ro­waç­lyk­la­ra bes­len­me­gi­ni ar­zuw ed­ýä­ris.

Ak­jagül Ata­ýe­wa,
Türk­men oba ho­ja­lyk ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА