Sa­pak­la­ra taý­ýar­lan­mak

Eziz ça­ga­lar!
Siz okuw ýy­ly­nyň jem­leý­ji tap­gy­ry 4-nji çär­ýe­ge ga­dam bas­dy­ňyz. Synp­dan-syn­pa ge­çiş sy­nag­la­ryn­dan soň­ra, to­mus­ky dynç alyş möw­sü­min­de ça­ga­lar sa­gal­dyş mer­kez­le­ri si­ze gu­jak açar.
Okuw ýy­ly­nyň jem­leý­ji çär­ýe­gin­de ýe­ne-de bir ge­zek özü­mi­zi dür­säp, uly güýç bi­len sa­pak­la­ra taý­ýar­lan­ma­ga ün­sü­mi­zi jem­le­me­li. Mek­dep­de mu­gal­ly­myň dü­şün­di­ren te­ma­sy­na, öýe ber­len ýu­muş­la­ra ün­sü­mi­zi jem­le­mek üçin nä­me et­me­li?
Okuw­da üs­tün­lik ga­zan­mak üçin her sa­pa­ga üns­li taý­ýar­lan­ma­ly. Onuň üçin ýö­ri­te bel­lenen wagt ýok­dur. Ha­çan-da, özü­ňi­zi oňaý­ly du­ýa­ny­ňyz­da, be­den hem-de ru­hy taý­dan ra­hat bo­la­ny­ňyz­da, öý ýu­muş­la­ry­ny et­mä­ge baş­laň! My­sal üçin, ajyk­ma­gyň sa­pak­dan ün­sü­ňi­zi sow­ma­gy müm­kin. Şo­nuň ýa­ly ze­rur­lyk­lar ka­na­gat­lan­dy­ry­la­nyn­dan soň­ra, sa­pa­ga taý­ýar­lan­ma­ga girişmek dog­ry bo­lar. Wag­ty her der­siň aý­ra­tyn­ly­gy­na gö­rä, ula­nyp bi­ler­si­ňiz.
Sa­pa­ga taý­ýar­lan­ma­ga baş­la­man­ka­ňyz, ün­sü­ňi­zi jem­le­mek wa­jyp­dyr. Mu­nuň üçin, il­kin­ji no­bat­da, ün­süňi­zi sow­jak zat­la­ry göz­den ge­çir­me­li.
 Daş-tö­we­re­gi­ňiz­dä­ki ge­rek­me­jek zat­la­ry aý­ryp, sto­luň üs­tün­de sa­pa­ga de­giş­li es­bap­la­ry go­ýmaly.
 Me­ýil­na­ma­ňyz esa­syn­da tu­tan­ýer­li bol­ma­ly. My­sal üçin: 30 mi­nut ma­te­ma­ti­ka sa­pa­gy­na taý­ýar­lan­ma­gy göz öňünde tutan bol­saňyz, şo­ny ýe­ri­ne ýe­tir­jek bolmaly! Ara­sy­ny böl­meli däl.
 Özü­ňi­ze yna­nmaly hem-de üns­li bo­lmaly!
 Sa­pa­ga taý­ýar­lan­ýar­ka­ňyz her biriniň ara­sy­nda 10–15 mi­nut ara­kes­me etmeli. Bu si­ziň öw­re­nen zat­la­ry­ňy­zyň ýa­dy­ňyz­da go­wy gal­ma­gy­na kö­mek eder.
 Kä­ma­hal­ “Nä­çe gaý­ta­lap oka­sam-da, kel­lä­me zat gi­re­nok” di­ýip, zeý­ren­ýän okuw­ça-da ga­bat ge­lin­ýär. Mu­nuň asyl se­bä­bi ün­si bir ýe­re jem­läp bil­mez­lik­dir. Beýle edil­män, nä­çe sa­gat okal­sa-da, ne­ti­jeli bol­maz­ly­gy müm­kin­. Şeý­le bol­maz­ly­gy üçin ýo­kar­da gör­ke­zi­len çöz­güt­le­ri ýe­ri­ne ýe­tir­mek, si­ziň ün­sü­ňi­zi jem­le­mä­ge kö­mek eder.
 Sa­pa­ga taý­ýar­lan­ýar­ka­ňyz, aý­dym-saz diň­le­mek pikiriň jem­len­me­gi­ne päs­gel be­rer. Yn­san bir­ba­da bir­nä­çe za­dy gö­rüp, eşi­dip, diň­läp bi­ler. Em­ma şolaryň için­den di­ňe bi­ri­ne ün­sü­ni gö­nük­di­rip bi­ler. Şol se­bäp­li, ýa sa­pa­ga taý­ýar­lan­ma­ly, ýa–da aý­dym–saz diň­le­me­li.
 Ba­şar­jaň­la­ryň öňün­de el­my­da­ma go­ýan mak­sat­la­ry bolýar, şol se­bäp­li olar ho­wa­tyr­lan­mak ýa-da ga­bat ge­len kyn­çy­lyk­lar­dan zeý­ren­mä­ge de­rek, bü­tin ün­sü­ni öň­de goý­lan me­se­le­le­ri dog­ry çöz­mä­ge gö­nük­dir­ýär­ler.
Ünsüňi jem­le­mek en­di­gi yn­san­da do­ga­bit­di bol­man, eý­sem, öw­re­ni­lip kä­mil­leş­di­ril­ýän en­dik­dir.
Kä­mil bol­mak is­le­seň, özüň bi­len da­laş, özüň bi­len tut­luş, özüň bi­len gar­pyş!
Kä­mil­lik öz-özü­ňi ýeň­me­gi ba­şar­mak­dyr.
Özü­ňe hö­küm­dar bol, özü­ňe erk edip bil­seň, is­len­dik işiň höt­de­sin­den ge­lip bi­ler­siň!
Agamyrat NAZAROW, psiholog.