Kö­ne­ür­genç­dä­ki Nej­med­din Kub­ra­nyň ýa­dy­gär­li­gi 1145-nji ýyl­da dog­lan, su­fiz­miň Kubrawylar mek­de­bi­ni esas­lan­dy­ry­jy Ah­met ibn Omar Abul­jen­nap Nej­med­din al-Kub­ra, al-Hy­wa­ky, al-Gür­gen­ji bi­len bag­la­ny­şyk­ly. Nej­med­din Kub­ra di­ňe bir di­ni mek­de­biň ün­dew­çi­si bol­man, özü­niň 7-8 sany ki­ta­by, 24-den gow­rak ru­ba­gy­sy bo­lan, te­bip­çi­li­ge ök­de, ez­ber küşt­çi we nak­gaş hök­mün­de halk ara­syn­da ta­na­lan gah­ry­man, wa­tan­çy bo­lup­dyr. Onuň ter­ji­me­ha­ly­ny ýa­zan alym­lar, şa­hyr­lar we sy­ýa­hat­çy­lar onuň mon­gol­lar Ür­gen­je ço­zan­da eli ýa­rag­ly söweşip, 1221-nji ýy­lyň 3-nji iýu­lyn­da şe­hit bo­lan­dy­gy­ny bel­le­ýär­ler. Nur­mu­ham­met An­da­lyp bir goş­gu­syn­da: «Ol şyh Kub­ra et­di şa­ha­dat me­ýin noş» – diý­mek bi­len, onuň pa­jy­ga­ly gur­ban bo­lan­dy­gy­ny tas­syk­la­ýar.
Nej­med­din Kub­ra­nyň üs­tü­ne gal­dy­ry­lan ýa­dy­gär­lik Gut­lug Timu­ryň Ür­gen­je hä­kim bo­lan wag­tyn­da ama­la aşy­ry­lyp­dyr. Yma­rat 4 sa­ny otag­dan yba­rat bo­lup, öň ta­ra­py de­mir­ga­zy­ga bak­dy­ry­lyp gur­lupdyr. Bü­tin ga­dy­my Ür­gen­jiň 20-ä go­laý ýa­dy­gär­li­gin­den di­ňe şu yma­rat we 2 mi­na­ra öz­le­ri­niň gur­lan dö­wür­le­ri hak­da mag­lu­mat ber­ýär­ler.
Peş­ta­gyň beý­le­ki ýaz­gy­la­ry we mer­ke­zi ga­py­nyň go­la­ýyn­da­ky ýaz­gy­lar hiç hi­li ta­ry­hy mag­lu­mat ber­män, olar pi­riň ki­tap­la­ryn­dan getirilen söz­ler­dir. “Suls” ha­ty bi­len syr­ça­ly da­şa ýa­zy­lan hat­lar­dan pi­riň fi­lo­so­fi­ýa­sy­nyň ähe­ňi ge­lip dur. Peş­tak­da­ky ga­py­dan ine­dör­dül dä­li­ze gi­ril­ýär. Bu otag­da ýe­ne üç sa­ny ga­py bar.
Bu küm­me­de zy­ýa­ra­ta bar­ýa­nla­ryň sa­ny ýyl­sa­ýyn art­ýar.