Dur­mu­şy maz­mun­da be­ýan edi­len bu na­kyl­da, ada­ma iň esa­sy ge­rek bo­lan zat – zäh­met ter­bi­ýe­si ha­kyn­da söz açyl­ýar. Zäh­met ada­my tap­la­ýan, kyn­çy­lyk­la­ry ýe­ňip geç­mek­de kö­mek ed­ýän te­bi­gy en­dik­dir. Na­ky­lyň bi­rin­ji bö­le­gin­de ýaz pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len ekin-di­kin iş­le­ri­niň baş­la­ýan­dy­gy, şeý­le hem ho­wa­nyň gyz­ma­gy bi­len zäh­met çek­me­giň kyn­çy­lyk­la­ry­nyň bar­dy­gy be­ýan edil­ýär. Bu ýer­de «kö­le­ge» sö­zü­niň ma­ny­syn­da zäh­met çek­mez­lik, ada­ma ra­hat­lyk ber­ýän sal­kyn ýer göz öňün­de tu­tul­ýar. Na­ky­lyň ikin­ji bö­le­gi bi­rin­ji bö­le­gi­niň jo­ga­by bo­lup, ýaz pas­lyn­da wag­ty­ňy zäh­met çek­män ge­çir­me­giň gyş pas­lyn­da hiç zat­syz goý­jak­dy­gy aý­dyl­ýar. Zäh­met çe­kip, ja­ny­na döz ge­len­le­riň gyş pas­lyn­da çu­wa­ly­nyň do­ly bol­jak­dy­gy, zäh­me­ti­niň hö­zi­ri­ni gör­jek­di­gi be­ýan edil­ýär.
Na­ky­lyň umu­my ma­ny­sy­ny jem­lä­ni­miz­de äh­li eş­ret­le­riň, bo­le­lin­li­giň zäh­met çek­mek esa­syn­da ga­za­nyl­ýan­dy­gy ün­del­ýär. Na­ky­la ugur­daş äheň­de şu pä­him­le­ri my­sal ge­tir­mek bo­lar:
Zähmet soňy – rehnet.
Çekseň zähmet, ýagar rehnet.
Tomus depesi gaýnamadygyň, gyş gazany gaýnamaz.
Zähmetiň nany süýji, ýaltanyň – jany.