Awo­ka­do awo­ka­do aga­jy­nyň ýag­ly mi­we­si bo­lup, tro­pik se­bit­ler­de we Or­ta­ýer deň­zi­niň ke­nar­la­ryn­da ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýär. Awo­ka­do he­mi­şe ýa­şyl öwüs­ýän agaç bo­lup, lawr­lar maş­ga­la­sy­na de­giş­li­dir. Ata Wa­ta­ny Mer­ke­zi Ame­ri­ka ha­sap­lan­ýan bu agaç Gün şöh­le­si­niň köp düş­ýän ýe­rin­de, ýag­ny ys­sy ho­wa­da ös­ýär. Şol se­bäp­li awo­ka­do­ny şe­mal­ly, aýaz­ly se­bit­ler­de ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek kyn.
Awo­ka­do­nyň iň köp ýe­tiş­di­ril­ýän ýur­dy we awo­ka­do önüm­çi­li­gi­niň ösen ýe­ri Mek­si­ka ha­sap­lan­ýar. On­dan soň­ra awo­ka­do ön­dür­mek­de Do­mi­ni­kan Res­pub­li­ka­sy­nyň, In­do­ne­zi­ýa­nyň, Çi­li­niň, Ko­lum­bi­ýa­nyň we Pe­ru döw­let­le­ri­niň ady ag­zal­ýar. Bu ýurt­lar gü­ne­şe baý ys­sy ýurt­lar ha­sap­lan­ýar.
Awo­ka­do na­ha­ly 1 metr çuň­luk­da ýum­şak top­ra­ga otur­dyl­ýar. Edil beý­le­ki agaç­lar ýa­ly awo­ka­do hem 3 ýyl­dan soň ha­syl ber­ýär. Bu aga­jyň ar­my­da meň­zeş mi­we­si­niň ag­ra­my 2 ki­log­ra­ma çen­li ýet­ýär. Go­ýy ýa­şyl ga­byk­ly awo­ka­do­nyň içi sa­rym­tyl et­li bo­lup, ýe­ke­je to­ga­lak çi­gi­di bol­ýar. Sit­rus agaç­la­ry ýa­ly awo­ka­do­ny otag şert­le­rin­de ös­dü­rip ýe­tiş­di­rip bol­ma­ýar. Bu agaç gü­ne­şi ha­la­ýan­dy­gy üçin meý­dan­da, açyk ho­wa­da ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýär. Bo­ýy 20 met­re çen­li ýet­ýän awo­ka­do­nyň ýa­şy­lym­tyl-sa­ry gül­le­ri we ýu­murt­ga şe­kil­li ýap­rak­la­ry bol­ýar.
Awo­ka­do dün­ýä­de iň gym­mat mi­we­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Dü­zü­min­de 25-35%-e
go­laý ýag sak­la­nýan bu mi­we biş­män­kä ýo­lun­ýar hem-de se­bet­le­re ýer­leş­di­ril­ýär. Biş­me­dik awo­ka­do mi­we­si otag tem­pe­ra­tu­ra­syn­da sak­lan­ýar. Awo­ka­do­dan dür­li ta­gam­lar, iş­däa­çar­lar taý­ýar­lan­ýar.
Awo­ka­do A, B, C, E wi­ta­min­le­re baý bo­lup, nat­riý, fos­for, de­mir, kal­siý ýa­ly ele­ment­le­ri özün­de sak­la­ýar. Bu mi­we ýo­ka­ry gan ba­sy­şy, ar­tyk­maç ag­ram, şe­ke­riň ýo­ka­ry kon­sent­ra­si­ýa­sy ýa­ly ala­mat­la­ryň ýü­ze çyk­ma­gy­nyň öňü­ni al­ýar. Mun­dan baş­ga-da, bu mi­wä­ni yzy­gi­der­li iý­mek­lik gan da­mar­la­ryn­da tromb­la­ryň ýü­ze çyk­mak how­pu­ny azalt­ma­ga, ýü­rek-da­mar bi­len bag­ly ke­sel­le­riň öňüni al­ma­ga ýar­dam ed­ýär. Awo­ka­do­nyň dü­zü­min­dä­ki lýu­te­in we ze­ak­san­tin bir­leş­me­le­ri gö­züň gö­re­ji, nerw bo­zul­ma­la­ry üçin örän peý­da­ly­dyr.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА