Pa­na­ma­da­ky tro­pik to­kaý­la­r­da ge­çi­ri­len bar­lag­lar­da agaç­la­ryň «howp­suz ara­çä­gi» sak­lap, bio­dür­lü­li­gi do­wam et­dir­mä­ge ýar­dam ed­ýän­di­gi ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Pa­na­ma­ly alym­lar uly agaç­la­ryň öz ara­la­ryn­da­ky ara­çäk bi­len bu to­kaý­la­ryň bio­dür­lü­li­gi­niň ara­syn­da­ky gat­na­şy­gy öw­ren­di­ler. Bu yl­my bar­lag Pa­na­ma ka­na­lyn­da, adam eli bi­len dö­re­di­len kö­lüň için­dä­ki Bar­ro Ko­lo­ra­do ada­syn­da ama­la aşy­ry­lyp­dyr. Te­bi­ga­ty öw­re­ni­ji­ler ada­da soň­ky 30 ýyl­dan bä­ri baş­ga-da dür­li yl­my iş­le­ri ge­çir­di­ler. Soň­ky ge­çi­ri­len bar­lag­da şol bir gör­nüş­dä­ki agaç­la­ryň bi­ri-bir­le­ri­ne ýa­kyn ösen­le­rin­de, ola­ra kö­me­lek ýa­ly pa­to­gen­le­riň ýa-da mör-mö­jek­le­riň zy­ýan ber­ýän­di­gi anyk­lan­dy. Alym­lar agaç to­hum­la­ry­nyň ösüp otu­ran agaç­dan 100 met­r çe­me­si uzak­lyk­da gö­ge­rip çyk­ýan­dy­gy­ny anyk­lap­dyr­lar. Öz jyns­daş­la­ry bi­len ara­lyk sak­la­ýan agaç­la­ryň, ara­syn­da­ky boş­luk­da beý­le­ki ösüm­lik­le­riň kö­pel­me­gi­ne «rug­sat be­rip», to­kaý­da köp­dür­lü­li­giň eme­le gel­me­gi­ne se­bäp bol­ýan­dy­gy anyk­lan­dy.
Yl­my bar­la­gyň aw­to­ry Maýkl Kal­ýuž­nyý bar­lag ge­çi­ril­ýän to­ka­ýa de­giş­li öz­le­rin­de köp muk­dar­da mag­lu­ma­tyň bar­dy­gy se­bäp­li, haý­sy aga­jyň ni­re­de ýer­leş­ýän­di­gi­ni bil­ýän­dik­le­ri­ni aýd­ýar. Ol to­hum­lar ga­çan ýe­rin­de şi­ne­läp, gö­ge­ren bol­sa, to­ka­ýyň nä­hi­li bol­jak­dy­gy­ny öwrenendiklerini aý­dyp, uly agaç­lar bi­len ýaş na­hal­la­ryň ara­syn­da uzak ara­ly­gyň bar­dy­gy­ny ýü­ze çy­ka­ran­dyk­la­ry­ny bel­le­ýär. Yl­my bar­lag ba­ra­da­ky ma­ka­la «Science» žur­na­lyn­da çap edil­di.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА