1998-nji ýy­lyň no­ýabr aýyn­da Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let me­de­ni­ýet mer­ke­zi­niň Döw­let mu­ze­ýi açyl­dy. Ol öň­den iş­le­ýän iki mu­ze­ýiň – Türk­me­nis­ta­nyň mil­li ta­ry­hy we et­nog­ra­fi­ýa­sy, şeý­le hem Türk­me­nis­ta­nyň şe­kil­len­di­riş sun­ga­ty mu­zeý­le­ri­niň bir­leş­me­gi ne­ti­je­sin­de eme­le gel­di.
2011-nji ýyl­da türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri, Halk Mas­la­ha­ty­nyň baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ta­gal­la­sy bi­len Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li mu­ze­ýi­niň dü­zü­min­de – «Gal­ky­nyş», «Bi­ta­rap­lyk» we «Ga­raş­syz­lyk» mu­zeý­le­ri dö­re­dil­di. Hä­zir­ki wagt­da Döw­let mu­ze­ýin­de Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň mu­ze­ýi, Türk­me­nis­ta­nyň ta­ry­hy mu­ze­ýi, et­nog­ra­fi­ýa we ýer­li ta­ryh mu­ze­ýi hem-de de­giş­li bö­lüm­ler bar.
Türk­me­nis­tan Döw­let mu­ze­ýi­niň esa­sy bi­na­sy Aş­ga­ba­dyň mer­ke­zin­de ýer­leş­ýär. Üç mu­zeý bi­na­syn­dan yba­rat bi­na­gär­lik an­samb­ly­nyň meý­da­ny 28 müň ine­dör­dül metr­den gow­rak. Mu­ze­ýiň öňün­dä­ki meý­dan­ça­da Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­by­na gi­ri­zi­len Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let baý­da­gy par­la­ýar.
Döw­let mu­ze­ýi­niň mer­ke­zi bi­na­syn­da ser­gi zal­la­ry, yl­my bö­lüm­ler, am­mar­lar­dan we önüm­çi­lik hyz­mat­la­ryn­dan aý­ra­tyn­lyk­da ýer­leş­di­ri­len­dir.
Mer­ke­zi bi­na­nyň bi­rin­ji ga­ty üç ser­gi za­lyn­dan yba­rat: Türk­me­nis­ta­nyň Ga­raş­syz­lyk za­ly, Ha­ly za­ly we wagt­la­ýyn ser­gi­ler za­ly. Ikin­ji gat­da Türk­me­nis­ta­nyň ta­ry­hy­na ba­gyş­la­nan bäş ser­gi za­ly bar.
Mu­ze­ýiň ar­heo­lo­gik ýy­gyn­dy­sy iň uly göw­rüm­li we üýt­ge­şik ha­sap­la­nyl­ýar. Se­bä­bi bu ýer­de Türk­me­nis­ta­nyň çä­gin­den ta­py­lan ga­dy­my we or­ta asyr sun­gat eser­le­ri­niň ýe­ke-täk nus­ga­la­ry bar. Ar­heo­lo­gik alym­la­ryň ýa­daw­syz iş­le­ri ne­ti­je­sin­de mu­ze­ýiň kol­lek­si­ýa­sy tä­ze tä­sin eks­po­nat­lar bi­len yzy­gi­der­li baý­laş­dy­ryl­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let me­de­ni­ýet mer­ke­zi­niň döw­let mu­ze­ýi­niň et­nog­ra­fi­ýa we ýer­li ta­ry­hy mu­ze­ýi 2009-njy ýy­lyň 18-nji ma­ýyn­da açyl­dy. Üç gat­ly bi­na mu­ze­ýiň esa­sy bi­na­sy­na ýa­na­şyk ýer­leş­ýär. Bi­rin­ji gat­da ýur­du­my­zyň te­bi­ga­ty­ny gör­kez­ýän ser­gi, ikin­ji ga­tyn­da Türk­me­nis­ta­nyň et­nog­ra­fi­ýa­sy ser­gi­si bar.
Şol ýy­lyň 29-njy iýu­nyn­da mu­zeý da­ba­ra­ly ýag­daý­da açyl­dy. Mu­ze­ýiň eks­po­zi­si­ýa­syn­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň hem-de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dur­mu­şa ge­çi­ren be­ýik iş­le­ri bi­len bag­ly mag­lu­mat­lar au­dio­wi­zu­al en­jam­la­ry­nyň tä­ze nes­li bi­len saz­la­şyk­ly ut­gaş­dy­ry­lan su­rat­lar ar­ka­ly gör­ke­zil­ýär, ola­ryň kö­me­gi bi­len ýurt­da bi­lim, ylym, me­de­ni­ýet pu­da­gyn­da­ky öz­ge­riş­ler, jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy we dün­ýä­niň ýurt­la­ry bi­len hyz­mat­daş­lyk ha­kyn­da­ky mag­lu­mat­lar öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Şeý­le hem, Türk­me­nis­ta­nyň ila­tyn­dan, da­şa­ry ýurt ra­ýat­la­ryn­dan, kom­pa­ni­ýa­lar­dan we fir­ma­lar­dan, şeý­le hem dün­ýä­niň köp ýur­du­nyň döw­let iş­gär­le­rin­den Wa­ta­ny­my­zyň şöh­ra­ty, ýur­du­my­zyň ösü­şi bi­len bag­la­ny­şyk­ly çe­per­çi­lik taý­dan ne­pis­li­ge eýe bo­lan sow­gat­lar bar.
Hä­zir­ki wagt­da eks­po­nat­la­ryň sa­ny 157 müň­den gow­rak. Ta­ry­hy, et­nog­ra­fik, zoo­lo­gik, bo­ta­ni­ka, pa­le­on­to­lo­gik we beý­le­ki ýy­gyn­dy­la­ry, eks­po­nat­la­ry mu­zeý hü­när­men­le­ri yzy­gi­der­li öw­ren­ýär­ler, yl­my ha­sa­bat­la­ry taý­ýar­la­ýar­lar we wag­tal-wag­tal met­bu­gat­da ma­ka­la­la­ry çap ed­ýär­ler. Di­ňe şu ýyl Döw­let mu­ze­ýi­niň eks­po­nat­la­ry we dur­mu­şy bi­len bag­la­ny­şyk­ly dür­li mow­zuk­lar­da 80-den gow­rak ma­ka­la oky­jy­la­ra hö­dür­len­di hem-de «Türk­men­le­riň şaý-sep­ler sun­ga­ty­nyň aja­ýyp eser­le­ri» at­ly ki­tap ne­şir edil­di.
Mu­zeý­le­riň esa­sy iş­le­ri­niň bi­ri-de dür­li gör­nüş­li ser­gi­le­ri ge­çir­mek­den, mö­hüm se­ne­le­re ba­gyş­la­nan wagt­la­ýyn, te­ma­ti­ki we ge­ze­lenç çä­re­le­ri­ni gu­ra­mak­dan yba­rat­dyr. Mu­ze­ýiň gaz­na­la­ryn­da sak­lan­ýan kol­lek­si­ýa­la­ra esas­la­nyp, ýy­lyň do­wa­myn­da wagt­la­ýyn we te­ma­ti­ki ser­gi­ler gu­ral­ýar.
Türk­me­nis­ta­nyň Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ryn­da Döw­let mu­ze­ýi ýur­duň da­şyn­da köp san­ly ser­gi gu­ra­dy. My­sal üçin, di­ňe şu ýyl, Türk­me­nis­ta­nyň Me­de­ni­ýet gün­le­ri­niň çä­gin­de Azer­baý­jan, Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy, Hy­taý, Tä­ji­gis­tan, Ru­my­ni­ýa, Er­me­nis­tan, ABŞ we Öz­be­gis­tan ýa­ly ýurt­lar­da ser­gi­ler ge­çi­ril­di.