Dün­ýä­de ba­lyk­la­ryň 33 müň­den gow­rak gör­nü­şi ýa­şa­ýar. Su­was­ty dün­ýä­niň be­ze­gi bo­lan bu jan­dar­lar süý­ji suw aka­ba­la­ryn­dan baş­lap, um­man­la­ryň 8 müň metr çuň­luk­la­ryn­da duş gel­ýär. Ba­lyk­la­ryň äh­li­si­niň di­ýen ýa­ly da­şyn­da teň­ňe­si bar bol­sa, kä­bir ba­lyk­da teň­ňe gat­la­gy bol­ma­ýar. Kä­bir ba­ly­gyň bol­sa teň­ňe­si­ni aň­sat­lyk bi­len aý­ryp hem bol­ma­ýar. Di­no­zawr­la­ryň dö­wür­de­şi bolan ara­paý­ma hem tä­sin aý­ra­tyn­lyk­la­ra eýe bo­lan ba­lyk­la­ryň bi­ri­dir.
Dün­ýä­niň iň uly süý­ji suw ba­ly­gy ha­sap­lan­ýan ara­paý­ma Gü­nor­ta Ame­ri­ka­da, ýag­ny Bra­zi­li­ýa, Pe­ru, Ko­lum­bi­ýa, Bo­li­wi­ýa we Ga­ýa­na se­bit­le­rin­de duş gelýär. Il­ki­baş­da Gü­nor­ta Ame­ri­ka­da ýa­şa­ýan hin­di­ler ta­ra­pyn­dan aw­la­nan bu ba­ly­ga baş­ga­ça «gy­zyl ba­lyk» (pi­ra­ru­ku) hem di­ýil­ýär. Ama­zon­ka der­ýa­syn­da mes­gen tu­tan bu ba­lyk il­kin­ji ge­zek 1822-nji ýyl­da ha­sa­ba alyn­ýar. Uzyn­ly­gy 3 met­re, ag­ra­my 200 ki­log­ra­ma çen­li ýet­ýän ara­paý­ma ýyr­ty­jy ba­lyk bi­len süý­re­ni­ji­le­riň bir­leş­me­gin­den eme­le ge­le­ne meň­ze­ýär. Ýy­la­nyň­ka meň­zeş ki­çi­jik ýa­sy kel­le­si bo­lan bu ba­ly­gyň 4 sa­ny ýi­ti di­şi bar. Bu ba­ly­gyň be­de­ni­ni go­ra­ýan teň­ňe­le­ri örän berk bo­lup, edil so­wu­da meň­ze­ýär. Şol se­bäp­li ara­paý­ma­nyň teň­ňe­si­ni aýyr­mak üçin ýö­ri­te me­tal gu­ral­lar ula­nyl­ýar. Ara­paý­ma­nyň owa­dan guý­ru­gy bo­lup, ak­wa­ri­um­da ýa­şa­ýan ba­lyk­la­ry ýa­dy­ňa sal­ýar. Esa­sy ýüz­gü­ji (ýel­ken) guý­ru­gyn­da bo­lan bu ba­ly­gyň dö­şün­de hem iki sa­ny ýa­sy­ja ýüz­gü­ji bar. Ara­paý­ma ýüz­mek üçin, esa­san, guý­ru­gy­nyň güý­jün­den peý­da­lan­ýar. Äpet ba­ly­gyň be­de­ni­niň reň­ki ça­lym­tyl-ga­ra bo­lup, guý­ru­gyn­da owa­dan gy­zyl teg­mil­le­ri bar.
Iý­mit göz­läp yzy­gi­der­li he­re­ket­de bol­ýan bu äpet ba­lyk sa­gat­da 30 ki­lo­metr ti­z­lik­de ýü­züp bil­ýär. Su­wuň düý­bün­dä­ki bat­ga­lyk­lar­da süý­re­nip ýör­ýän bu ba­ly­gyň esa­sy iý­mi­ti kül­ke ba­lyk­lar bo­lup, moll­ýusk, ki­çi süý­re­ni­ji­ler bi­len hem iý­mit­len­ýär. Ara­paý­ma su­wa ýa­kyn ýer­den uçup bar­ýan guş­la­ry hem 2-3 metr be­ýik­li­ge bö­küp aw­lap bil­ýär. Äpet ba­ly­gyň esa­sy aý­ra­tyn­lyk­la­ry­nyň bi­ri hem su­wuň ýü­zü­ne çy­kyp, 15-20 mi­nut­lap dem alyp bil­me­gi­dir.
Ara­paý­ma ba­ly­gyny ak­wa­ri­um­da hem sak­lap bolýar. Munuň üçin göwrümi 2-3 ton­na ba­ra­bar bo­lan, 4-5 metr uzyn­lyk­da­ky ak­wa­ri­um ge­rek. Her aý 7 san­ti­met­re çen­li ulal­ýan bu ba­lyk 10-12 ýyl ýa­şa­ýar. Äpet ba­lyk 3 ýaş­da do­ly ag­ra­my­ny we bo­ýu­ny al­ýar. Hä­zire çen­li ha­sa­ba al­nan iň uly ara­paý­ma ba­ly­gy­nyň uzyn­ly­gy 3,07 met­re, ag­ra­my 200 ki­log­ra­ma ba­ra­bar. Soň­ky ýyl­lar­da Ama­zon­ka der­ýa­syn­da bu ba­ly­gyň köp tutulmagy se­bäp­li, Gü­nor­ta Ame­ri­ka ýurt­la­ryn­da ara­paý­ma ba­ly­gy­ny aw­la­magy çäk­len­di­rýän ka­nun güý­je gi­ri­zil­di.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА