Ýer ýü­zün­de ulu­ly-ki­çi­li mil­li­on­lar­ça jan­dar ýa­şa­ýar. Te­bi­gat­da çe­kirt­ge­den ki­çi guş­ja­ga­za, pil­den uly ba­ly­ga ga­bat ge­lin­ýär. Bil­şi­miz ýa­ly, suw­da ýa­şa­ýan iň uly jan­dar gök kit bo­lup, bu süý­dem­di­ri­ji­niň uzyn­ly­gy 30 met­re ýet­ýär. Gu­ry ýer­de ýa­şa­ýan jan­dar­la­ryň iň ulu­sy pil (6 ton­na) bo­lup, iň uzyn boý­lu­sy ži­raf ha­sap­lan­ýar. Ge­liň, ži­raf ba­ra­da gy­zyk­ly mag­lu­mat­la­ry öw­re­ne­liň!
Sa­ha­ra­nyň gü­nor­ta­syn­da­ky sa­wan­na­lar­da we to­kaý­lar­da ýa­şa­ýan ži­raf beý­le­ki jan­ly-jan­dar­lar­dan bo­ýu­nyň uzyn bol­ma­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Bo­ýy 4 metr­den 6 met­re çen­li ýet­ýän bu jan­dar­lar agaç­la­ryň ýap­rak­la­ry bi­len iý­mit­len­ýär­ler. Ži­raf­la­ryň iň ha­la­ýan iý­mi­ti aka­si­ýa aga­jy­nyň ow­nu­jak ýap­rak­la­ry­dyr. My­la­ýym hä­si­ýet­li bu jan­dar­lar bir gi­je-gün­di­ziň do­wa­myn­da 30 mi­nut tö­we­re­gi dik du­ran ýe­rin­de uk­la­ýar­lar. Ýyr­ty­jy­lar­dan go­ra­nyp gez­ýän ala­be­der jan­dar­lar hüş­gär­li­gi el­den ber­mez­lik üçin gü­nü­niň esa­sy bö­le­gi­ni aýak üs­tün­de ge­çir­ýär­ler.
Ži­ra­fyň mä­mi­şi-go­ňur tüý ör­tü­gi ak çy­zyk­lar bi­len bö­lü­nip, owa­dan şe­kil eme­le gel­ýär. Gö­räý­mä­ge ži­raf­la­ryň äh­li­si bir­meň­zeş ýa­ly, ýö­ne bu jan­dar­la­ryň de­ri­sin­dä­ki owa­dan na­gyş­lar bi­ri-bi­ri­ne meňzemeýär. De­ri­si me­nek­li bu jan­da­ryň iki sa­ny ýum­şak şa­hy we maň­la­ýyn­da tüň­ňe­rip du­ran buý­nu­zy bar. Ži­raf­la­ryň di­li­niň uzyn­ly­gy 45 san­ti­met­re ýet­ýär. Uzyn jan­dar­lar bo­ýu­nyň ýet­me­ýän şa­ha­la­ry­ny di­li bi­len çe­kip, ýap­rak­la­ry iýip bil­ýär­ler. Dü­ýä­niň­kä meň­zeş ag­zy bo­lan bu jan­dar­lar ti­ken­li ösüm­lik­le­ri hem aň­sat­lyk bi­len çeý­näp bil­ýär­ler. Ala­be­der jan­dar­la­ryň suw içi­şi hem örän tä­sin. Ži­raf­la­r bo­ýu­nyň uzyn­ly­gy se­bäp­li iki öň aýa­gy­nyň arasyny açyp, soň­ra suw iç­ýär­ler.
Te­bi­gat­da ži­ra­fa meň­ze­ýän jan­dar­la­ryň ara­syn­da oka­pi bi­len zeb­ra bar. Ži­raf­lar öz ara­syn­da De­mir­ga­zyk ži­raf, re­ti­kur­li­nen ži­raf, Ma­saý ži­raf we Gü­nor­ta ži­raf ýa­ly 4 to­pa­ra bö­lün­ýär.
Uzyn boý­ly jan­da­ry gör­mek üçin onuň ýa­şa­ýan ýe­ri bo­lan Af­ri­ka git­me­giň ze­rur­ly­gy ýok. Ony gör­mek üçin Kö­pet­da­gyň ete­gin­dä­ki Jan­ly te­bi­ga­tyň mil­li mu­ze­ýi­ne ba­ryp bi­ler­si­ňiz.

Ži­raf­lar ba­ra­da gy­zyk­ly mag­lu­mat­lar
Af­ri­ka­nyň ny­şa­ny bo­lan bu jan­dar­lar tebigy şertlerde Ni­ge­ri­ýa, Efio­pi­ýa, Na­mi­bi­ýa we Gü­nor­ta Af­ri­ka Res­pub­li­ka­sy ýa­ly 21 ýurt­da duş gel­ýär. Ži­raf­la­ryň 70 gö­te­ri­mi ýa­ba­ny te­bi­gat­da ýa­şa­ýar.
Ži­ra­fyň ag­ra­my 700 ki­log­ram­dan 2 ton­na çen­li ýet­ýär.
Ži­raf­lar di­ňe ösüm­lik­ler bi­len iý­mit­len­ýär­ler. Bu jan­dar­lar her gün 30 ki­log­ram­dan gow­rak ot we ýap­rak iý­ýär­ler.
Ži­raf­lar ýüwrük jandarlar bo­lup, sa­gat­da 60 ki­lo­metr tiz­lik bi­len yl­gap bil­ýär­ler.
Ala­be­der jan­dar­lar 10-dan 20-ä çen­li ara­lyk­da sü­ri bo­lup ýa­şa­ýar­lar.
Ži­raf­lar 20-27 ýy­la çen­li ýa­şa­ýar­lar.
Ži­raf­la­ryň boý­nun­da her bi­ri 25 san­ti­met­re çen­li ýet­ýän 7 sa­ny oňur­ga­ süňki bol­ýar.
Ži­raf­lar ýi­tip git­mek how­py aban­ýan jan­dar­la­ryň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Hä­zir­ki wagt­da Ýer ýü­zün­de ži­raf­la­ryň sa­ny­nyň 90 müň tö­we­re­gi­di­gi bel­le­nil­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА