Güýz pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len, ýag­ny ho­wa­nyň so­wap baş­la­ma­gy bi­len ba­lyk möw­sü­mi hem baş­lan­ýar. Köp­ler ýa­ky­nyn­da­ky akar suw­la­ra ýa-da köl­le­re ba­lyk tut­ma­ga gid­ýär­ler. Köp­ler bol­sa res­to­ran­la­ra ba­ryp, ba­lyk­dan taý­ýar­lan­ýan ta­gam­la­ry lez­zet bi­len iý­ýär­ler. Ýo­ka­ry hil­li be­lok çeş­me­si bo­lan ba­lyk güýz pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len iň köp iýil­ýän iý­mit­le­riň bi­ri­ne öw­rül­ýär.
Sag­ly­ga peý­da­sy
Iý­mit önüm­le­ri­niň ara­syn­da sag­lyk üçin iň peý­da­ly­la­ry­nyň bi­ri hem ba­lyk­dyr. Bi­ler­men­ler ba­ly­gy ýy­gy-ýy­gy­dan iý­me­giň im­mu­ni­te­ti güýç­len­dir­ýän­di­gi­ni bel­le­ýär­ler. Adam­zat ýa­şaý­şyn­da il­kin­ji iý­mit­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýan ba­lyk beý­ni­niň ösü­şin­den baş­lap, ýü­rek-da­mar ul­ga­my­na, süňk­le­re we de­rä öz oňaý­ly tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Dü­zü­min­de Ome­ga-3 ýag kis­lo­ta­sy sak­lan­ýan bu iý­mit dart­gyn­ly­ly­gy azal­dyp, nerw da­mar­la­ry­ny kö­şeş­dir­ýär. Şeý­le hem gör­şi go­wu­lan­dyr­ma­ga ýar­dam ed­ýär. Bi­ler­men­le­riň bel­le­me­gi­ne gö­rä, su­wuň düý­bün­de ýa­şa­ýan ba­lyk­lar­da Ome­ga-3 mad­da­sy has dy­kyz sak­lan­ýar. Esa­san hem, sar­di­na, lo­sos, tu­na ba­lyk­la­ry ýag kis­lo­ta­sy­na örän baý­dyr. Ba­ly­gy di­ňe gü­nor­tan­lyk na­ha­ryn­da däl, eý­sem, ag­şam­lyk na­ha­ryn­da hem ar­ka­ýyn iýip bol­ýar. Se­bä­bi eti gyl­çyk­ly bu iý­mit aş­ga­zan­da tiz öz­le­şip, ener­gi­ýa alyş-çal­şy­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­ýar. Şeý­le hem ka­da­ly uk­la­ma­ga ýar­dam ed­ýär.
Ba­ly­gyň haý­sy gör­nü­şi­ni iý­me­li?
Soň­ky ýyl­lar­da how­dan­lar­da ýe­tiş­di­ril­ýän eme­li ba­ly­gyň söw­da­sy has-da ýo­kar­lan­ýar. Adat­ça ba­lyk­lar de­ňiz ba­ly­gy we süý­ji suw ba­ly­gy di­ýen iki to­pa­ra bö­lün­ýär. Ba­ly­gyň hem­me gör­nü­şi hem sag­lyk üçin peý­da­ly­dyr. Bi­ler­men­le­riň bel­le­me­gi­ne gö­rä, süý­ji suw­da ýa­şa­ýan ba­lyk­lar sag­lyk üçin howp­suz ha­sap­lan­ýar. De­ňiz­de ýa­şa­ýan ba­lyk­la­ryň kä­bi­rin­de ada­my zä­her­läp bil­ýän mad­da­lar sak­lan­ýar. Şol se­bäp­li de­ňiz­den tu­tu­lan ba­ly­gy ta­na­ýan adam­lar bi­len mas­la­hat­la­şyp al­ma­ly we se­re­sap­ly iý­me­li. Lak­ga, karp (sa­zan, amur), ýy­lan­ba­lyk, su­dak ýa­ly ba­lyk­lar iý­mek üçin iň amat­ly ba­lyk­lar bo­lup, oset­rin (bek­re), sar­di­na, lo­sos, tu­na ýa­ly de­ňiz­de ýa­şa­ýan gy­zyl et­li ba­lyk­lar dün­ýä­de iň gym­mat ba­lyk­lar ha­sap­lan­ýar.
Dün­ýä­de 35 müň­den gow­rak gör­nü­şi bo­lan da­şy teň­ňe­li jan­dar­lar der­ýa­dyr köl­ler­den baş­lap, um­man­la­ryň dür­li çuň­luk­la­ryn­da ýa­şa­ýar. Uzyn­ly­gy 20 met­re, ag­ra­my 34 ton­na çen­li ýet­ýän kit aku­la­sy (rhincodon ty­pus) ba­ly­gyň iň uly gör­nü­şi bo­lup, ulu­ly­gy 10 mil­li­met­re ýet­me­ýän «schind­le­ria brevipin­gu­is» bi­len «pae­docyp­ris pro­ge­ne­tica» ba­ly­gyň iň ki­çi gör­nü­şi ha­sap­lan­ýar.
Ba­lyk­dan ka­kat­mak, go­wur­mak, bug­la­mak we gaý­nat­mak ar­ka­ly dür­li ta­gam­lar taý­ýar­la­nyl­ýar. Hy­taý, Is­lan­di­ýa, Nor­we­gi­ýa, Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy, Por­tu­ga­li­ýa we Ýa­po­ni­ýa ba­ly­gy iň köp sarp ed­ýän ýurt­lar ha­sap­lan­ýar. FAO-nyň ha­ba­ry­na gö­rä, her ýyl dün­ýä­de 90 mil­li­on ton­na­dan gow­rak ba­lyk we de­ňiz jan­dar­la­ry tu­tul­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА