Komp­ýu­ter­ler­den «akyl­ly» sa­gat­la­ra çen­li dur­mu­şy­my­zyň aý­ryl­maz bö­le­gi­ne öw­rü­len «Blue­tooth» sim­siz teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň bi­ri­dir. Her gün di­ýen ýa­ly ula­nyl­ýan bu teh­no­lo­gi­ýa iki ul­ga­my ge­çi­ri­ji ulan­maz­dan birikdirmäge we mag­lu­mat­la­ry ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Te­le­fon bi­len gu­lak­ly­gyň ara­syn­da gö­ze gö­rün­me­ýän köp­ri bo­lan «Blue­tooth» hä­zir­ki wagt­da «akyl­ly» en­jam­la­ryň aý­ryl­maz bö­le­gi­ne öw­rül­di.
Gys­ga­ça ta­ry­hy
Sim­siz ara­bag­la­ny­şyk­da öňe git­mä­ge müm­kin­çi­lik be­ren bu teh­no­lo­gi­ýany il­kin­ji ge­zek 1994-nji ýyl­da «Ericsson» ara­gat­na­şyk kom­pa­ni­ýa­sy­nyň ni­der­land elekt­rik in­že­ne­ri Ja­ap Haart­sen oý­lap tap­ýar. Il­ki­baş­da ýö­ne­keý öý­jük­li te­le­fon­la­ry gys­ga ara­lyk­da bi­ri-bi­ri­ne bag­la­mak üçin iş­le­nip dü­zü­len bu teh­no­lo­gi­ýa­nyň ady Da­ni­ýa şa­synyň alyp baran düzgüninden ge­lip çyk­ýar. Öz döw­rün­de pa­ty­şa Ha­rald dür­li to­par­la­ry ag­zy­bir­lik­de bir­leş­dir­mek uky­by bi­len ta­na­lyp­dyr. «Blue­tooth» teh­no­lo­gi­ýa­sy hem dür­li en­jam­la­ry bir­leş­dir­mek hyz­ma­ty­na eýe.
1998-nji ýyl­da «Blue­tooth» ýö­ri­te gy­zyk­lan­ma to­pa­ry­nyň (SIG) dö­re­dil­me­gi bi­len bu teh­no­lo­gi­ýa­nyň ösü­şi çalt­laş­ýar. SIG «In­tel», «No­kia», IBM we «Tos­hi­ba» ýa­ly iri kom­pa­ni­ýa­la­ry öz içi­ne al­ýan we «Blue­tooth» teh­no­lo­gi­ýa­sy­nyň ula­ny­lyş düz­gün­le­ri­ni kes­git­le­ýän gu­ra­ma­dyr.
Nä­dip iş­le­ýär?
«Blue­tooth» ra­dio tol­kun­la­ry ar­ka­ly iş­le­ýär. Az ener­gi­ýa sarp et­mek we gys­ga ara­lyk­da ara­gat­na­şy­gy üp­jün et­mek üçin amat­ly bo­lan bu teh­no­lo­gi­ýa 2,4 GGs ýy­gy­lyk zo­la­gyn­da mag­lu­mat­la­ry ge­çir­ýär. «Blue­tooth»-yň iş­leý­şi «ta­pyş­mak» pro­se­si­ne esas­lan­ýar. Iki en­jam bi­ri-bi­ri­ni ta­pan­dan soň öz­baş­dak ýag­daý­da bi­rig­ýär. «Blue­tooth» bag­la­ny­şy­gy 10 metr bi­len çäk­len­ýär, em­ma hä­zir­ki za­man gör­nüş­le­rin­de 100 met­re çen­li ara­lyk­dan bag­lan­ýan nus­ga­la­ry bar. Mag­lu­mat ge­çi­riş tiz­li­gi (2 – 5.0 Mbit/s çen­li) hem «Blue­tooth»-yň nus­ga­sy­na gö­rä üýt­ge­ýär. «Blue­tooth»-teh­no­lo­gik en­jam­la­ryň ara­syn­da howp­suz ara­gat­na­şy­gy üp­jün ed­ýär.
Ni­re­de ula­nyl­ýar?
Hä­zir­ki wagt­da komp­ýu­ter­dir te­le­fon­dan baş­lap, sim­siz gu­lak­lyk­la­ra we mik­ro­fon­la­ra çen­li «Blue­tooth» bag­la­ny­şy­gy bar. Soň­ky ýyl­lar­da «akyl­ly» öý ul­ga­myn­da hem bu teh­no­lo­gi­ýa uly üns be­ril­ýär. Öýüň çy­ra­la­ryn­dan baş­lap ter­mos­tat­la­ra çen­li köp en­ja­my «Blue­tooth» ar­ka­ly do­lan­dy­ryp bol­ýar. «Akyl­ly» sa­gat­lar­da, fit­nes bi­lek­lik­le­rin­de we luk­man­çy­lyk en­jam­la­ryn­da hem bu teh­no­lo­gi­ýa giň­den ula­nyl­ýar. Her ýyl tä­ze nus­ga­la­ry­ny we ösen amat­lyk­la­ry hö­dür­le­ýän «Blue­tooth» teh­no­lo­gik en­jam­la­ry ulan­mak­da köp ba­bat­da ýe­ňil­lik dö­red­ýär.