Şu günler ýurdumyzyň dürli pudaklarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynda Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlaryna bagyşlanan maslahatlar geçirilýär. Ýurdumyzyň döwletleriň arasynda parahatçylygy we ynanyşmagy berkitmäge gönükdirilen başlangyçlary halkara bileleşikde giň goldawa eýe bolýar. Ýurdumyz gapma-garşylyklaryň öňüni almaga, dialogy goldamaga gönükdirilen başlangyçlary işjeň ilerledýär. Bu ugurdaky tagallalar Türkmenistanyň BMG-niň ýörelgelerine ygrarlydygyny, ählumumy meseleleri çözmekde bu guramanyň ygtybarly hyzmatdaşy hökmünde çykyş edýändigini görkezýär.

23-nji sent­ýabr­da Ame­ri­ka­nyň Bir­le­şen Ştat­la­ry­na iş sa­pa­ry­nyň çäk­le­rin­de hor­mat­ly Prezidentimiz Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 80-nji ses­si­ýa­sy­nyň ýo­ka­ry de­re­je­li ple­nar mej­li­si­niň il­kin­ji gü­nü­ne gat­naş­dy we çy­kyş et­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň be­lent mün­be­rin­den se­bit hem-de hal­ka­ra äh­mi­ýet­li me­se­le­ler bo­ýun­ça ne­ti­je­li tek­lip­le­ri öz içi­ne al­ýan Türk­me­nis­ta­nyň ile­ri tut­ýan ga­ra­ýyş­la­ry­ny be­ýan et­di. Döw­let Baştutanymyzyň öňe sü­ren baş­lan­gyç­la­ry döw­let­le­riň we halk­la­ryň ara­syn­da pa­ra­hat­çy­ly­gy we yna­nyş­ma­gy ber­kit­mek­de uly äh­mi­ýe­te eýe­dir.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz dün­ýä­niň hä­zir­ki ýag­da­ýy­nyň, sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, dur­muş pro­ses­le­ri­niň hä­si­ýe­ti­niň we me­ýil­le­ri­niň döw­let­ler­den hem-de hal­ka­ra gu­ra­ma­lar­dan esa­sy umu­my mak­sa­dy ga­zan­ma­gyň – pa­ra­hat­çy­ly­gy we howp­suz­ly­gy üp­jün et­me­giň, mun­dan beý­läk-de ok­gun­ly ösüş üçin şert­le­ri dö­ret­me­giň, hä­zir­ki za­man dün­ýä gur­lu­şy­nyň bin­ýa­dyn­da goý­lan hu­kuk esas­la­ry­ny go­rap sak­la­ma­gyň bäh­bi­di­ne ut­ga­şyk­ly hyz­mat­daş­ly­gy ta­lap ed­ýän­di­gi­ni bel­läp, Türk­me­nis­ta­nyň 80-nji ses­si­ýa­nyň esa­sy we­zi­pe­le­ri­ne hut şu nuk­daý­na­zar­dan se­red­ýän­di­gi­ni we berk de­ňag­ram­ly hem-de howp­suz dün­ýä ar­hi­tek­tu­ra­sy­ny dö­ret­mek­de oňa uly umyt bag­la­ýan­dy­gy­ny nyg­ta­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, äh­lu­mu­my pa­ra­hat­çy­ly­gy, howp­suz­ly­gy üp­jün et­mek, dur­nuk­ly ösüş, eko­lo­gi­ýa howp­suz­ly­gy, köp­ta­rap­la­ýyn yn­san­per­wer we hal­ka­ra hu­kuk hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mek ýa­ly ugur­lar bo­ýun­ça anyk tek­lip­ler öňe sü­rül­di. Hu­su­san-da, Pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak me­de­ni­ýe­ti me­se­le­le­ri bo­ýun­ça bü­tin­dün­ýä sam­mi­ti­ni ge­çir­mek, bu sam­mi­tiň ne­ti­je­sin­de Hal­ka­ra yna­nyş­mak ko­dek­si­ni iş­läp düz­mek bo­ýun­ça baş­lan­gyç­lar be­ýan edil­di. Şeý­le-de 2026 – 2035-nji ýyl­lar üçin «BMG-niň Dur­nuk­ly ulag bo­ýun­ça on­ýyl­ly­gy­ny» yg­lan et­mek, «Dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mek­de yg­ty­bar­ly we dur­nuk­ly ener­gi­ýa bi­rik­me­si­niň esa­sy or­ny» at­ly Ka­rar­na­ma­la­ryň tas­la­ma­la­ry tek­lip edil­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň eko­lo­gi­ýa ul­ga­myn­da­ky baş­lan­gyç­la­ry­nyň hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­lik ta­ra­pyn­dan giň­den gol­da­nyl­ýan­dy­gy na­za­ra al­nyp we Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­nyň mil­li hem-de se­bit de­re­je­sin­de ýe­ri­ne ýe­ti­ri­li­şi­ne go­şant goş­mak mak­sa­dy bi­len, ýur­du­myz­da 2026-njy ýyl­da ikin­ji Ha­zar eko­lo­gi­ýa fo­ru­my­ny ge­çir­mek tek­lip edil­di.
Mu­nuň özi Mer­ke­zi Azi­ýa­da çöl­leş­mä gar­şy gö­reş­mek bo­ýun­ça se­bit mer­ke­zi­ni dö­ret­mä­ge hem-de Ha­zar eko­lo­gik baş­lan­gy­jy­ny iş ýü­zün­de ama­la aşyr­ma­ga iter­gi be­rer. Köp­ dil­li dip­lo­ma­ti­ýa­nyň hal­ka­ra gü­nü­ni yg­lan et­mek ha­kyn­da Ka­rar­na­ma­ny ka­bul et­mek tek­li­bi köp­ta­rap­la­ýyn yn­san­per­wer hyz­mat­daş­ly­gy ber­kit­mä­ge, me­de­ni­ýe­ta­ra dia­lo­gy ös­dür­mä­ge hem-de öza­ra yna­nyş­ma­gy pug­ta­lan­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len­dir. Hal­ka­ra hu­kuk ug­run­da­ky hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da aý­dy­lan­da, döw­let­le­riň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­la­ry düz­gün­leş­dir­ýän hal­ka­ra ka­da­la­ryň, şol san­da BMG-niň Ter­tip­na­ma­sy­nyň äh­mi­ýe­ti­ne ün­si çek­mek bi­len, Türk­me­nis­tan 2028-nji ýy­ly «Hal­ka­ra hu­ku­gyň ýy­ly» di­ýip yg­lan et­me­gi tek­lip ed­ýär.
Hä­zir­ki wagt­da dün­ýä­de hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyň ze­rur­ly­gy has äş­gär du­ýul­ýar. Baş As­samb­le­ýa­nyň 80-nji ses­si­ýa­sy bol­sa ge­çen 80 ýyl­da al­nyp bar­lan iş­le­re ba­ha ber­mek, gel­jek­ki hyz­mat­daş­ly­gyň di­ňe gep­le­şik­ler ar­ka­ly müm­kin­di­gi ha­kyn­da ýe­ne bir ge­zek oý­lan­mak üçin amat­ly pur­sat bol­dy. Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň esa­sy ýö­rel­ge­le­ri bo­lan pa­ra­hat­çy­ly­gy we howp­suz­ly­gy ber­kit­mek, äh­li ýurt­lar we hyz­mat­daş­lar bi­len dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek, dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mek ýa­ly ugur­la­ryň ýur­du­my­zyň Baş As­samb­le­ýa­nyň no­bat­da­ky ses­si­ýa­syn­da ile­ri tut­ýan ga­ra­ýyş­la­ryn­da-da öz be­ýa­ny­ny ta­pan­dy­gy­ny ýe­ne bir ge­zek nyg­ta­mak is­le­ýä­ris. Ýur­du­myz pa­ra­hat­çy­ly­ga we ösü­şe gö­nük­di­ri­len baş­lan­gyç­la­ry öňe sü­rüp, ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­mä­ge, halk­la­ryň ara­syn­da je­bis­li­gi pug­ta­lan­dyr­ma­ga taý­ýar­dy­gy­ny en­çe­me ge­zek su­but et­di. Hä­zir­ki wagt­da bol­sa BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy ta­ra­pyn­dan ýur­du­my­zyň baş­lan­gy­jy esa­syn­da 2025-nji ýy­lyň «Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­ly» diý­lip yg­lan edil­me­gi bi­len bag­ly öň­de goý­lan we­zi­pe­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Mu­nuň özi he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­ta­nyň yn­san­per­wer ýö­rel­ge­le­re yg­rar­ly­dy­gy­ny ýe­ne bir ge­zek su­but ed­ýär.

Meýlis Gulgeldiýew,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň gulak, burun, bokurdak keselleri kafedrasynyň assistenti.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА