Sport bi­len meş­gul­lan­mak sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­niň göz­ba­şy ha­sap­lan­ýar. Dün­ýä­de müň­ler­çe sport gör­nü­şi bo­lup, adam­la­ryň ag­la­ba bö­le­gi haý­sy­dyr bir sport gör­nü­şi bi­len meş­gul­lan­ýar. Sport gör­nüş­le­ri­niň ara­syn­da top­ly oýun­lar has öň­de­li­gi eýe­le­ýär. Kim­ler fut­bol oý­na­ma­gy ha­la­ýan bol­sa, kim­ler wo­leý­bol oý­nu­na gy­zyk­ýar. Ten­nis­dir bas­ket­bol oý­nu­nyň muş­dak­la­ry hem sa­nar­dan köp.
Her ýy­lyň 21-nji de­kab­ryn­da Bü­tin­dün­ýä bas­ket­bol gü­ni bel­le­ni­lip ge­çil­ýär. Bu se­ne Hal­ka­ra bas­ket­bol fe­de­ra­si­ýa­sy (FI­BA) ta­ra­pyn­dan dö­re­dil­di we Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy ta­ra­pyn­dan tas­syk­la­nyl­dy. Bü­tin­dün­ýä bas­ket­bol gü­nü­niň bel­le­ni­lip ge­çil­me­gi­niň esa­sy mak­sa­dy ýaş­la­ryň ara­syn­da spor­ty wa­gyz et­mekden, to­par­la­ýyn oýun­la­ry ös­dür­mekden we bas­ket­bo­lyň peý­da­sy­ny nyg­ta­mak­dan yba­rat. Äh­li ýaş­da­ky adam­la­ryň gy­zyk­lan­ýan we hö­wes bi­len to­ma­şa ed­ýän oý­ny bo­lan bas­ket­bol ka­na­da­ly be­den­ter­bi­ýe mu­gal­ly­my Jeýms Neýs­mit (1861-1939ý.) ta­ra­pyn­dan oý­la­nyp ta­pyl­ýar. Şol dö­wür­ler ho­wa­nyň aşa so­wuk­dy­gy se­bäp­li içer­de (ýa­pyk bi­na) oý­nal­ýan pök­gi oý­nu­na ze­rur­lyk du­ýul­ýar. Ne­ti­je­de, Neýs­mit 13 düz­gün­den yba­rat, fut­bol to­py bi­len se­be­de ok­la­nyp oý­nal­ýan tä­ze sport gör­nü­şi­ni dö­red­ýär. Il­kin­ji bas­ket­bol oý­ny 1891-nji ýy­lyň 21-nji de­kab­ryn­da ge­çi­ril­ýär we şol gün bas­ket­bo­lyň dö­re­di­len gü­ni ha­sap edil­ýär. Il­ki­baş­da bas­ket­bol oý­nu­ny oý­na­mak örän kyn we çyl­şy­rym­ly bo­lup­dyr. Se­bä­bi se­be­de ok­la­nan top aşak gaç­man­dyr. Her ge­zek utuk ga­za­ny­lan­da emin mer­di­wan­dan ýo­ka­ry ga­lyp, se­be­diň için­den to­py alan­dan soň, oýun ýe­ne-de do­wam edip­dir.
Bas­ket­bol oý­nu­nyň wag­ty dür­li-dür­li bol­ýar. My­sal üçin, NBA oýun­la­ryn­da 48 mi­nut (12 mi­nut­dan 4 çär­ýek) oý­nal­ýan bol­sa, kol­lej (NCAA) oýun­la­ry
40 mi­nut (20 mi­nut­dan 2 tap­gyr) do­wam ed­ýär. Hal­ka­ra bas­ket­bol ýa­ryş­la­ryn­da (FI­BA) oýun 40 mi­nut (10 mi­nut­dan 4 çär­ýek) do­wam ed­ýän bol­sa, or­ta bas­ket­bol mek­dep­le­rin­de ýa­ryş­lar 32 mi­nut (8 mi­nut­dan 4 çär­ýek) ýa-da 36 (9 mi­nut­dan 4 çär­ýek) mi­nut­dan ta­mam­lan­ýar. Adat­ça, bas­ket­bol oýun­la­ry­nyň umu­my wag­ty 2-2,5 sa­ga­da çek­ýär. Oýun­lar­da her ara­kes­mä­niň do­wam­ly­ly­gy 15 mi­nut bo­lup, oý­na goş­ma­ça 5 mi­nut wagt go­şul­ýar. Dün­ýä­de iň öň­de­ba­ry­jy bas­ket­bol li­ga­sy NBA bo­lup, 30 to­pa­ry (29 ABŞ, 1 Ka­na­da) öz içi­ne al­ýar. Mun­dan baş­ga-da, Big3, ABA, ECBL, FBA, MBL, SBL, NABL meş­hur bas­ket­bol li­ga­la­ry ha­sap­la­nyl­ýar. Bas­ket­bol meý­dan­ça­sy­nyň ini 15 met­re, uzyn­ly­gy 28 met­re ba­ra­bar bo­lup, bas­ket­bol to­pu­nyň ag­ra­my 620 gra­ma (7-lik öl­çeg) deň. Bas­ket­bol­da oýun­çy­nyň haý­sy çy­zyk­dan (hal­ka) pök­gi ge­çi­ren­di­gi­ne gö­rä utuk be­ril­ýär.
Hä­zir­ki wagt­da dün­ýä ila­ty­nyň ýa­ry­sy (3,3 mil­liard) bas­ket­bo­la gy­zyk­lan­ýar. Bü­tin­dün­ýä bas­ket­bol gü­ni 2023-nji ýyl­dan bä­ri bel­le­nil­ýär. «Los An­je­les Leý­kers», «Bos­ton Sel­tiks», «Çikago Bulls», «Ok­la­ho­ma Siti Tan­der», «Pa­nat­i­nai­kos», «Re­al Mad­rid» we «Mo­nako» to­par­la­ry iň öň­de­ba­ry­jy bas­ket­bol klub­la­ry­dyr. Ka­rim Ab­dul-Jab­bar, Maýkl Jor­dan, Ko­bi Bra­ýant, LeB­ron Jeýms, Dirk No­wis­ki we To­ni Par­ker da­gy iň ök­de bas­ket­bol­çy­lar ha­sap­la­nyl­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА