Tä­sin­lik­le­re baý Af­ri­ka yk­ly­myn­da ýyr­ty­jy­la­ryň, uly süý­dem­di­ri­ji­le­riň we beý­le­ki jan­dar­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri ýa­şa­ýar. Af­ri­ka­da­ky haý­ran gal­dy­ry­jy tä­sin­lik­le­ri­ň bi­ri hem gyz­gylt köl ha­sap­lan­ýar. Su­wu­nyň dü­zü­mi we reň­ki bi­len ta­pa­wut­lan­ýan bu köl gö­ren­le­ri haý­ran gal­dyr­ýar. Tan­za­ni­ýa­nyň Aru­şa se­bi­ti­niň de­mir­ga­zy­gyn­da­ky Be­ýik Rift jül­ge­sin­de ýer­leş­ýän gyz­gylt köl dün­ýä­dä­ki iň zä­her­li köl­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Uzyn­ly­gy 57 ki­lo­met­re, ini 22 ki­lo­met­re ba­ra­bar bo­lan Nat­ron kö­lü­niň su­wu­nyň tem­pe­ra­tu­ra­sy he­mi­şe 40 de­re­je­den ýo­kar­da sak­lan­ýar. «Ýy­ly köl» hem di­ýil­ýän Nat­ron kö­li ýal­pak suw­ly bo­lup, iň çuň ýe­ri 3 met­re ýet­ýär. Kö­lüň gy­zyl reň­ki «ha­lo­fil­ler» at­ly mi­kro­or­ga­n­izm­ler­den eme­le ge­lip­dir.
Alym­la­ryň bel­le­me­gi­ne gö­rä, wul­kan bas­seý­nin­de ýa­gyş su­wu­nyň top­lan­ma­gy hem-de ow­nuk der­ýa­la­ryň su­wu­ny guý­ma­gy ne­ti­je­sin­de Nat­ron kö­li eme­le ge­lip­dir. Gy­zyl köl su­wu­ny baş­ga der­ýa ýa-da deň­ze guý­ma­ýar. Bu köl ýa­ta suw­ly hä­si­ýe­te eýe­dir. Kö­lüň adyn­da­ky nat­ron mad­da­sy ga­dy­my mü­sür­li­le­riň mu­my­ýa et­mek üçin ula­nan mi­ne­ral du­zu­dyr. Howp­ly ha­sap­lan­ýan bu köl­de hiç hi­li jan­ly-jan­dar ýa­şa­ma­ýar. Guş­lar­dyr süý­re­ni­ji­ler ýal­ňy­şyp kö­lüň tö­we­re­gi­ne ba­ran ýag­da­ýyn­da gu­rap, heý­ke­le öw­rül­ýär.
Aş­gar­ly su­wu­nyň bar­dy­gy­na ga­ra­maz­dan, Nat­ron kö­lün­dä­ki süý­ji suw­ly bat­ga­lyk­lar­da fla­min­go­lar (gül­gün gaz) ýa­şa­ýar. Ýer ýü­zün­dä­ki fla­min­go­la­ryň 75 gö­te­ri­mi gyz­gylt köl­de duş gel­ýär. Gül­gü­ne guş­lar ti­la­pi­ýa ba­ly­gy hem-de su­wo­tu­lar bi­len iý­mit­len­ýär. Nat­ron kö­lün­de ba­lyk­la­ryň en­de­mik gör­nü­şi bo­lan al­ko­la­pi­ýa duş gel­mek bol­ýar. Gül­gün guş­lar bi­len be­ze­len gyz­gylt köl dün­ýä­niň iň tä­sin ýer­le­ri­niň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Nat­ron kö­li Bü­tin­dün­ýä te­bi­gat gaz­na­sy ta­ra­pyn­dan yk­rar edi­len go­ral­ýan çäk­le­riň bi­ri­dir.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА