Kitaphana – bilimiň mekany

Ki­tap­ha­na – adam­za­dyň top­la­nan mag­lu­mat­la­ry­nyň, dö­re­di­ji­lik mi­ra­sy­nyň we yl­my çeş­me­le­ri­niň jem­le­nen me­ka­ny­dyr. Ol di­ňe ki­tap sak­la­nyl­ýan ýer bol­man, jem­gy­ýe­tiň bi­lim de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, dün­ýä­ni ta­na­ma­ga, pi­kir­len­mä­ni ös­dür­mä­ge hyz­mat ed­ýän me­de­ni­ýet oja­gy hök­mün­de aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe­dir. Şo­nuň üçin hem ki­tap­ha­na­nyň jem­gy­ýet­dä­ki or­ny di­ňe bir me­de­ni däl, eý­sem, bi­lim, ter­bi­ýe, ru­hy ösüş ugur­la­ryn­da hem örän mö­hüm bo­lup dur­ýar.
Ki­tap­ha­na­lar ki­tap­lar, en­sik­lo­pe­di­ýa­lar, yl­my ma­ka­la­lar, elekt­ron çeş­me­ler we žur­nal­lar ar­ka­ly dür­li ugur­dan mag­lu­mat­la­ry top­lap, jem­läp hal­ka ýe­tir­ýär­ler. Her bir adam özü­ne ge­rek­li mag­lu­ma­ty ki­tap­ha­na­dan ta­pyp bil­ýär.
Okuw­çy­la­ryň, ta­lyp­la­ryň we alym­la­ryň yl­my iş­le­ri­ni taý­ýar­la­mak­la­ryn­da ki­tap­ha­na­lar mö­hüm ýer tut­ýar. Olar yl­my-bar­lag iş­le­ri­ni dürs we yg­ty­bar­ly çeş­me­ler bi­len üp­jün ed­ýär.
Ki­tap­ha­na­lar hal­kyň me­de­ni mi­ra­sy­ny sak­lap gal­ma­ga, onuň ne­sil­den-ne­s­le geç­me­gi­ne ýar­dam ber­ýär. Nusgawy ede­bi­ýat, mil­li ýa­zuw mi­ra­sy we ta­ry­hy res­mi­na­ma­lar hut ki­tap­ha­na­lar­da jem­len­ýär.
Ki­tap­ha­na­lar ýaş­la­ryň oka­mak hö­we­si­ni art­dyr­ma­ga, söz baý­ly­gy­ny we dü­şün­je gi­ňiş­li­gi­ni ös­dür­mä­ge go­şant goş­ýar.
Ki­tap oka­mak adam­da paý­has­ly pi­ki­ri, giň dün­ýä­ga­raý­şy we dö­re­di­ji­lik uky­by­ny ös­dür­ýär. Ki­tap­ha­na bol­sa bu müm­kin­çi­lik­le­riň äh­li­si üçin giň ýol aç­ýar.
Ki­tap­ha­na hem­me­ler üçin açyk me­kan­dyr: ça­ga­lar, ýaş­lar, uly ýaş­ly­lar, alym­lar we dö­re­di­ji­ler. Her ka­te­go­ri­ýa de­giş­li mag­lu­mat­lar ta­pyl­ýar.
Ki­tap­ha­na­lar jem­gy­ýet­de bi­lim­li, me­de­ni, ki­tap okal­ýan at­mos­fe­ra­ny dö­red­ýär. Bu bol­sa hal­kyň ösü­şi­niň esa­sy şert­le­ri­niň bi­ri­dir.
San­ly dün­ýä­niň ös­me­gi bi­len ki­tap­ha­na­la­ryň işi hem kä­mil­leş­ýär. Olar elekt­ron ka­ta­log­lar, on­laýn mag­lu­mat ba­za­la­ry we san­ly ki­tap­lar ar­ka­ly hä­zir­ki za­man ta­lap­la­ry­na la­ýyk hyz­mat ber­ýär.
Elekt­ron ki­tap­ha­na ul­ga­my­nyň peý­da­ly ta­rap­la­ry köp. Bu ki­tap­ha­na­lar dür­li gör­nüş­de bo­lup, ola­ryň kö­pü­sin­de ge­rek­li mag­lu­mat­la­ry gö­çü­rip al­mak ýa-da on­laýn gör­nüş­le­ri üçin ýö­ri­te prog­ram­ma­lar he­re­ket ed­ýär. Kä­bir aý­ra­tyn­lyk­lar­da ge­rek­li mag­lu­mat­la­ry gö­çü­rip al­mak şert­le­ri düý­bün­den ula­nyl­ma­ýar. Elekt­ron ki­tap­ha­na özü­niň bin­ýa­dyn­da äh­li ki­tap­la­ry, gün­de­lik ne­şir­le­ri, yl­my iş­le­ri elektron gör­nüş­de sak­la­ýar. Şo­nuň üçin ola­ryň ge­rek­li­si­ni tiz wagt­da, haý­sy­dyr bir mag­lu­mat sak­laý­jy en­jam­la­ra gö­çü­rip alyp, soň­ra no­ut­buk ýa-da beý­le­ki komp­ýu­ter gur­luş­la­ryn­da ula­nyp, amat­ly wagt­da oka­mak müm­kin­çi­li­gi ulu­dyr.
Ki­tap­ha­na – bi­li­miň, me­de­ni­ýe­tiň we dö­re­di­ji­li­giň öze­ni­ni eme­le ge­tir­ýän aý­ra­tyn äh­mi­ýet­li me­ka­ndyr. Onuň jem­gy­ýet­dä­ki ro­ly di­ňe ki­tap sak­la­mak bi­len çäk­len­män, adam­la­ryň pi­kir dün­ýä­si­ni ös­dür­mä­ge, ýaş nes­liň ter­bi­ýe­si­ne, yl­my bar­lag­la­ryň üs­tün­lik­li al­nyp ba­ryl­ma­gy­na hem hyz­mat ed­ýär. Şo­nuň üçin ki­tap­ha­na­la­ry ös­dür­mek, ola­ry döw­re­bap en­jam­laş­dyr­mak we ki­tap­ha­na me­de­ni­ýe­ti­ni giň­den ös­dür­mek jem­gy­ýe­tiň üs­tün­lik­li ösü­şi­niň mö­hüm şer­ti­dir.

Irina ZAÝNULINA,
Merkezleşdirilen kitaphanalar ulgamynyň Nury Baýramow adyndaky kitaphana şahamçasynyň 1-nji derejeli kitaphanaçysy.