2000-nji ýylda Meksikanyň Naýka şäheriniň golaýyndaky dagyň düýbünde tunnel gazyjylar garaşylmadyk ýagdaýda täsin gowagyň üstünden bardylar. Tunnel gazyjylar ullakan ak hrustal daşlary bilen bezelen gowaga girenlerinde birbada gözüne ynanmaýarlar. Uzynlygy 109 metre ýetýän hrustal gowagyň içinde sallanyşyp duran ak daşlaryň iň ulusynyň uzynlygy 12 metre, diametri 1 metre ýetýär. Magdançylaryň el çyralaryna şöhle saçyp duran gymmat bahaly daşlar gowagyň ähli ýerinde bar. 290 metr ýeriň çuňlugynda ýerleşýän hrustal gowak guşuň höwürtgesine meňzeş şekile eýedir. «Industrias Peñoles» magdançylyk kompaniýasy tarapyndan özleşdirilýän gowagyň ýokarsyndaky dagdan gurşun, sink, kümüş ýaly elementler hem gazylyp alynýar bar.
Alymlaryň pikiriçe, 26 million ýyl mundan ozal Meksikanyň günorta-gündogarynda bolup geçen wulkan hadysasyndan soň, magma gatlagynyň mineral suw (kalsiý sulfat) we hek (selenit) bilen täsirleşmegi netijesinde hrustal gowak emele gelipdir. Göwrümi 5-6 müň kub metre barabar bolan hrustal saklanýan bu gowak dünýäniň iň uly hrustal gory hasaplanýar. Hrustal gowagyň umumy temperaturasy ortaça 56 derejede saklanýar. Hrustaldan, esasan, gap-gaçlardyr gymmat bahaly şaý-sepler ýasalýar.
PDF









