Häzirki döwrüň tehnologiýa ösüşi döwlet we jemgyýet gurluşynyň ähli ugurlaryna täsir edýär. Sanly ulgamlaryň giňden ornaşdyrylmagy dolandyryş prosesleriniň netijeliligini artdyrýar. Şonuň üçin sanly dolandyryş we kiberhowpsuzlyk häzirki zaman döwletleriniň iň möhüm strategik ugurlarynyň biri bolup durýar.
Sanly dolandyryş döwlet hyzmatlarynyň, jemgyýetçilik prosesleriniň we ykdysadyýetiň sanly tehnologiýalar arkaly netijeli we açyk görnüşde ýerine ýetirilmegidir.
Kiberhowpsuzlyk sanly maglumatlary, ulgamlary we infrastrukturany daşky hem içki kiberhowplardan goramak üçin niýetlenen çäreleriň, serişdeleriň we düzgünleriň toplumydyr.
Sanly dolandyryş ulgamynyň netijeli işlemegi kiberhowpsuzlygyň ýokary derejesine gönüden-göni baglydyr. Eger-de maglumat serişdeleri goralmadyk bolsa, döwlet hyzmatlarynyň sanly görnüşe geçmegi uly töwekgelçiliklere sebäp bolup biler.
Sanly dolandyryş babatda kiberhowpsuzlyk:
döwlet maglumat gorlarynyň ygtybarlylygyny üpjün edýär;
sanly hyzmatlaryň durnukly işlemegine kömek edýär;
raýatlaryň şahsy maglumatlaryny gorap saklaýar;
ykdysady we syýasy howpsuzlygy berkidýär;
Sanly dolandyryş bilen kiberhowpsuzlyk biri-birine berk baglanan ugurlardyr. Döwletiň üstünlikli ösüşi diňe tehnologiýa taýdan däl, eýsem maglumat howpsuzlygy taýdan hem durnukly bolanda mümkin bolýar.
Begenç AMANOW,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň kazyýet lukmançylygy we hukuk kafedrasynyň assistenti.
PDF









