Sirkulýar ykdysadyýet häzirki wagtda dünýäniň ykdysady ösüşinde möhüm orun eýeleýän täzeçe düşünjedir. Bu ykdysady modeliň esasy maksady serişdelere we önümlere «gaýtadan ulanyş» ýoluny açmakdyr. Adaty ykdysadyýet «al – öndür – ulan» ýörelgesine esaslansa, sirkulýar ykdysadyýet «al – peýdalan – gaýtadan işläp ulan» diýen ýörelgede işleýär. Şeýlelikde, tebigata goýberilýän zyňyndylary azaltmak, tygşytly önümçilik gurmak we ekologiýa durnuklylygyny üpjün etmek mümkin bolýar.
Sirkulýar ykdysadyýetde önümiň ömri diňe satuw bilen tamamlanmaýar. Önüm ulanylandan soň onuň gaýtadan ulanylmagy, bölekleriniň täzeden işlenmegi ýa-da täze harytlaryň düzüminde peýdalanylmagy maksat edinilýär. Mysal üçin, plastik gaplary gaýtadan işläp täze önüm öndürmek ýa-da ulanylan elektron enjamlarynyň gymmatly metal böleklerini çykaryp ulanmak sirkulýar ykdysadyýetiň üstünlikli mysallarydyr.
Bu ulgam diňe ekologiýa taýdan peýdaly bolman, ykdysady taýdan hem bähbitlidir. Sebäbi çig mal tygşytlanylýar, täze iş mümkinçilikleri döredilýär we innowasiýa esasly kärhanalaryň sany artýar. Şeýlelikde, sirkulýar ykdysadyýete durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň esasy gurallarynyň biri hökmünde garalýar.
Netijede, sirkulýar ykdysadyýet diňe bir ykdysady ösüşi däl, eýsem, jemgyýetiň we tebigatyň arasynda sazlaşygy üpjün edýän täze ugurdyr. Bu modeliň giňden ornaşdyrylmagy geljek nesiller üçin arassa gurşawy we ykdysady durnuklylygy üpjün etmäge mümkinçilik berer.
Baýdurdy Geldiýew,
Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň talyby.