Ýur­du­my­zyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz ta­ra­pyn­dan ýo­la goý­lan giň ge­rim­li öz­gert­me­ler, adam ha­kyn­da­ky ala­da­ny esa­sy ugur edin­ýän yn­san­per­wer iş­ler hä­zir­ki wagt­da Ar­ka­dag­ly Gahryman Serdarymyzyň taý­syz ta­gal­la­la­ry bi­len üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Da­şa­ry ýurt­la­ryň öň­de­ba­ry­jy kli­ni­ki mer­kez­le­ri bi­len hyz­mat­daş­lyk şol iş­le­riň mö­hüm bö­le­gi­ni düz­ýär. Şun­da Ger­ma­ni­ýa Fe­de­ra­tiw Res­pub­li­ka­sy­nyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da top­lan tej­ri­be­si­ni öw­ren­mä­ge uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Bu ýurt bi­len hyz­mat­daş­lyk köp­ýyl­lyk we yzy­gi­der­li hä­si­ýe­te eýe­dir. Ger­ma­ni­ýa­nyň bel­li luk­man­la­ry­nyň ýur­du­my­za sa­pa­ry hem iki ýur­duň hü­när­men­le­ri­niň ara­syn­da sag­ly­gy go­ra­ýyş­da top­la­nan tej­ri­be­le­ri paý­laş­mak­da örän äh­mi­ýet­li­dir.
Germaniýa bilen adam sag­ly­gy­ny go­ra­mak, be­jer­gi hyz­mat­la­ry­nyň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­mak, yl­my bar­lag­la­ry we luk­man­la­ryň taý­ýar­ly­gy­ny ös­dür­mek ba­ba­t­da hem hyz­mat­daş­lyk edilýär. Şol nuk­daý­na­zar­dan, iki ýurduň ara­syn­daky gat­na­şyk­la­ryň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri hem sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da­ky hyz­mat­daş­lyk­dyr.
Türk­me­nis­tan bi­len Ger­ma­ni­ýa­nyň ara­syn­da­ky dip­lo­ma­tik gat­na­şyk­la­ryň ýo­la goý­la­nyn­dan bä­ri bir­nä­çe pu­dak­lar­da, şol san­da sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da hem ne­ti­je­li hyz­mat­daş­lyk al­nyp ba­ryl­ýar. Bu gat­na­şyk­la­ryň esa­sy mak­sa­dy Ger­ma­ni­ýa­nyň öň­de­ba­ry­jy luk­man­çy­lyk tej­ri­be­si­ni or­naş­dyr­mak, hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak we ýur­du­my­zyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­nyň teh­ni­ki bin­ýa­dy­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak­dan yba­rat­dyr.
Şu mak­sat bi­len ýurdumyzyň sag­ly­gy go­ra­ýyş iş­gär­le­ri­niň Ger­ma­ni­ýa­nyň öň­de­ba­ry­jy kli­ni­ka­la­ryn­da, yl­my-bar­lag ins­ti­tut­la­ryn­da tej­ri­be alyş­maklaryna müm­kin­çi­lik dö­re­dil­di. Ger­ma­ni­ýa­nyň tejribeli luk­man­la­ry hem Türk­me­nis­ta­nda bolup, kar­dio­lo­gi­ýa, hi­rur­gi­ýa, pe­di­at­ri­ýa, on­ko­lo­gi­ýa we sag­ly­gy di­kel­diş ýa­ly ugurlarda okuw se­mi­nar­la­ry, ama­ly sa­pak­la­ry gu­ra­ýarlar.

Germaniýanyň saglygy goraýyş ulgamynyň aýratynlyklary
Ger­ma­ni­ýa dün­ýä­de iň ösen sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­gam­la­ry­nyň bi­ri­ne eýe­dir. Bu ul­gam ýo­ka­ry de­re­je­li luk­man­çy­lyk hyz­mat­la­ry, san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň giň­den or­naş­dy­ryl­ma­gy we äti­ýaç­lan­dy­ryş ul­ga­my­nyň he­re­ket et­me­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar.
Luk­man­çy­lyk äti­ýaç­lan­dy­ryş ul­ga­my: Ger­ma­ni­ýa­nyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my, esa­san, äti­ýaç­lan­dy­ryş ýö­rel­ge­si­ne esas­lan­ýar. Ila­tyň 90%-den gow­ra­gy hök­ma­ny döw­let sag­lyk äti­ýaç­lan­dy­ryş ul­ga­my­na, ga­lan bö­le­gi bol­sa hu­su­sy äti­ýaç­lan­dy­ryş ul­ga­my­na gir­ýär.
Luk­man­çy­lyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň ösü­şi: Ger­ma­ni­ýa dün­ýä­de luk­man­çy­lyk en­jam­la­ry­nyň, ke­se­li anyk­la­ýyş ul­gam­la­ryň we der­man se­riş­de­le­ri­niň önüm­çi­li­gin­de öň­de­ba­ry­jy ýurt­la­ryň bi­ri­dir. Şöh­le ar­ka­ly be­jer­gi, ro­bot­laş­dy­ry­lan ope­ra­si­ýa ul­gam­la­ry hem-de te­le­luk­man­çy­lyk hyz­mat­la­ry giň­den ula­nyl­ýar. Şeý­le-de bio­teh­no­lo­gi­ýa, ge­ne­ti­ki bar­lag­lar we far­ma­sew­ti­ka pu­da­gy Ger­ma­ni­ýa­nyň yl­my-in­no­wa­si­on ösüş­le­ri­niň esa­sy ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir.
Yl­my-bar­lag we kli­ni­ki tej­ri­be: Ger­ma­ni­ýa­nyň kli­ni­ka­la­ry dün­ýä­de luk­man­çy­lyk bar­lag­la­ry­nyň hem-de tä­ze be­jer­gi usul­la­ry­nyň ös­dü­ril­ýän mer­kez­le­ri hök­mün­de ta­nal­ýar. Şeý­le ins­ti­tut­la­ryň ara­syn­da «Cha­rité – Univer­si­täts­me­di­zin Ber­lin», «Hei­del­berg Univer­si­ty Hos­pi­tal», «Mu­nich Univer­si­ty Hos­pi­tal» ýa­ly mer­kez­ler aý­ra­tyn orun eýe­le­ýär.

Ýurdumyzda Germaniýanyň tejribesiniň ornaşdyrylmagy
Türk­me­nis­tan Ger­ma­ni­ýa­nyň tej­ri­be­sin­den ugur alyp, sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­ny yzy­gi­der­li döw­re­bap­laş­dyr­ýar. Ger­ma­ni­ýa­nyň teh­no­lo­gi­ýa­la­ry we en­jam­la­ry ýur­du­my­zda gu­rul­ýan döw­re­bap has­sa­ha­na­la­r­da giň­den ula­nyl­ýar. Luk­man­çy­lyk iş­gär­le­ri­niň taý­ýar­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len Ger­ma­ni­ýa­nyň ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri bi­len hyz­mat­daş­lyk ýo­la go­ýul­dy.
Iki ýurduň ara­syn­da sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da al­nyp ba­ryl­ýan hyz­mat­daş­lyk iki ýur­duň ara­syn­da­ky yna­nyş­ma­gyň we dost­lu­gyň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr. Ger­ma­ni­ýa­nyň öň­de­ba­ry­jy tej­ri­be­si­niň, döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň we yl­my bar­lag­la­ry­nyň or­naş­dy­ryl­ma­gy Türk­me­nis­ta­nyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­nyň hal­ka­ra de­re­je­de ösü­şi­ne oňyn tä­sir ed­ýär. Bu hyz­mat­daş­ly­gyň do­wam et­di­ril­me­gi ila­tyň sag­ly­gy­ny go­ra­mak­da, be­je­riş hyz­mat­la­ry­nyň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­mak­da we luk­man­la­ryň hü­när de­re­je­si­ni art­dyr­mak­da uly äh­mi­ýe­te eýe bo­lar.

Musa ARSLANOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА