Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryna sanly ulgamlar, «akylly» we «ýaşyl» tehnologiýalar ornaşdyrylyp, emeli aňyň mümkinçiliklerinden peýdalanylýar. Ýurdumyzyň ähli pudaklaryna sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 – 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 – 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» baş ugry hem-de ösen ýurtlaryň derejesine çykmagyň, bilime, innowasiýalara daýanýan ykdysady ösüşiň durnukly depginini üpjün etmegiň möhüm şerti bolup durýar.

Döw­re­bap mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry adam­la­ryň gün­de­lik dur­mu­şy­na berk or­na­şyp, zäh­me­ti gu­ra­ma­gyň usul­la­ry­ny, bi­li­miň we dynç al­ma­gyň gör­nüş­le­ri­ni düýp­li öz­gerd­ýär. Ýur­du­myz­da hem dö­wür bi­len aýak­daş ga­dam ur­mak üçin öň­de­ba­ry­jy tej­ri­be­le­ri öw­ren­mek we öz­leş­dir­mek ar­ka­ly san­ly ul­ga­ma geç­me­giň öz yl­my-teh­no­lo­gik kuw­wa­ty­na esas­lan­ýan nus­ga­sy­ny iş­läp taý­ýar­la­mak esa­sy mak­sat hök­mün­de kes­git­len­di. Ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­la­ra, gel­je­gi uly pu­dak­la­ry ös­dür­mä­ge esas­lan­ýan yk­dy­sa­dy­ýe­tiň hem-de se­na­ga­tyň di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dy­ryl­ma­gy ýur­du­my­zyň şu gü­ni we gel­je­gi üçin anyk ugur bol­ma­gyn­da gal­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­myz­da ýaş­la­ryň döw­re­bap bi­lim al­ma­gy, ýo­ka­ry de­re­je­li hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak üçin äh­li ze­rur şert­ler dö­re­dil­ýär. De­giş­li kon­sep­si­ýa la­ýyk­lyk­da, ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­rin­de hü­när­men­le­riň, pro­fes­sor­la­ryň we mu­gal­lym­la­ryň ta­gal­la­la­ry bi­len, şeý­le hem ta­lyp­la­ryň gat­naş­ma­gyn­da san­ly bi­li­mi ul­gam­la­ýyn üp­jün et­me­giň mak­sat­na­ma­sy, ýö­ri­te por­tal­lar iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­dy. Ýaş­la­ryň hö­we­si, ba­şar­nyk­la­ry­dyr ba­tyr­gaý pi­kir­le­ri mag­lu­mat jem­gy­ýe­ti­niň ösüş pro­ses­le­ri­ne, zäh­me­ti aw­to­mat­laş­dyr­mak­dan, amat­ly we ýö­ne­keý ula­ny­jy hyz­mat­la­ry­ny dö­ret­mek­den baş­lap, «ýa­şyl» ge­çi­şe, «akyl­ly» şä­her ul­ga­my­na çen­li döw­rüň kö­pu­gur­ly we­zi­pe­le­ri­ni öz içi­ne al­ýan bi­lim­ler yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň ke­ma­la gel­me­gi­ne iter­gi ber­ýär. Şo­ňa gö­rä, in­tel­lek­tu­al ul­gam­la­ry, iň tä­ze mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça ýaý­baň­lan­dy­ry­lan giň ge­rim­li iş­le­ri na­za­ra al­mak bi­len, san­ly se­riş­de­le­ri köp­çü­lik­le­ýin öw­ren­mä­ge, bu ul­gam­da bi­lim mak­sat­na­ma­la­ry­ny kä­mil­leş­dir­mä­ge uly äh­mi­ýet be­ril­ýär.
Ýur­du­myz­da ge­çi­ril­ýän bäs­le­şik­le­riň ýe­ňi­ji­le­ri­niň ara­syn­da di­ňe bir ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň ta­lyp­la­ry, pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ry­nyň hü­när­men­le­ri däl, eý­sem, mek­dep okuw­çy­la­ry hem bar. Mu­nuň özi türk­men ýaş­la­ry­nyň in­no­wa­si­on amal­la­ra iş­jeň gat­naş­ýan­dy­gy­ny we ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly ugur­la­ra bo­lan gy­zyk­lan­ma­la­ry­nyň bar­ha art­ýan­dy­gy­ny gör­kez­ýär. Baş­ga­ça aý­dy­lan­da, mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ul­ga­myn­da hü­när­men bol­mak is­le­ýän ýet­gin­jek­ler eý­ýäm mek­dep döw­rün­den gel­jek­ki hü­nä­ri­ne ug­ruk­dy­ryl­ýar. Baý­rak­ly orun­la­ra my­na­syp bo­lan tas­la­ma­lar di­ňe bir tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­la­ry iş­läp taý­ýar­la­ma­gyň äh­mi­ýe­ti­ni gör­kez­mek bi­len çäk­len­män, eý­sem, adam­la­ryň dur­muş de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, eme­li aňyň müm­kin­çi­lik­le­ri­ne bo­lan gy­zyk­lan­ma­ny art­dyr­ma­ga, dür­li pu­dak­lar­da goş­ma­ça teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ulan­ma­ga, daş­ky gur­şaw me­se­le­le­ri­ni çöz­mä­ge, türk­men hal­ky­nyň me­de­ni mi­ra­sy­ny go­rap sak­la­ma­ga gö­nük­di­ri­len san­ly in­no­wa­si­ýa­la­ryň dur­muş ta­rap­la­ry­na hem ün­si çek­ýär.
Türk­me­nis­ta­nyň bi­lim ul­ga­myn­da­ky öz­gert­me­ler, onuň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy we döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy ýo­ka­ry hü­när­li prog­ram­mist­le­riň, in­že­ner-iş­läp dü­zü­ji­le­riň, komp­ýu­ter ylym­la­ry, mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry bo­ýun­ça hü­när­men­le­riň tä­ze nes­li­niň ke­ma­la gel­me­gi­ne gol­daw ber­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Olar san­ly ösüş üçin iş­gär­le­ri taý­ýar­la­ma­gyň we­zi­pe­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­rin­de be­ril­ýän bi­lim bi­len bir­lik­de, or­ta we baş­lan­gyç bi­lim­le­ri hem gur­şap al­ýar. Eý­ýäm bi­rin­ji synp­da okuw­çy­lar in­for­ma­ti­ka­nyň esas­la­ry der­si­ni öw­ren­ýär­ler. Şol ders ola­ra adam­za­dyň göz­leg­le­ri­niň we pi­kir­le­ri­niň müm­kin­çi­lik­le­ri­niň çäk­siz dün­ýä­si­ne ga­py­la­ry aç­ýar. Ze­hin­li ýaş­lar kä­bir yk­dy­sa­dy-dur­muş me­se­le­le­ri­ni çöz­mä­ge, ma­ýa go­ýum­lar­dan gel­ýän gir­de­ji­le­ri ep-es­li art­dyr­ma­ga ukyp­ly tas­la­ma­la­ry dö­re­dip, taý­ýar­ly­gyň we dö­re­di­ji­li­giň ýo­ka­ry de­re­je­si­ni gör­kez­ýär­ler.
Ýur­du­myz­da ýaş prog­ram­mist­le­riň, teh­no­log­la­ryň, oý­lap ta­py­jy­la­ryň ara­syn­da bäs­le­şik­ler, çä­re­ler we olim­pia­da­lar Bi­lim mi­nistr­li­gi, ugur­daş eda­ra­lar ta­ra­pyn­dan yzy­gi­der­li gu­ral­ýar. Türk­men ýaş­la­ry hal­ka­ra bäs­le­şik­le­re hem iş­jeň gat­naş­ýar­lar. Şeý­le yl­my bäs­le­şik­ler di­ňe bir ýaş­la­ryň baş­lan­gyç­la­ry­ny gol­da­mak üçin no­bat­da­ky ädim bol­mak bi­len çäk­len­män, eý­sem, ýur­du­my­zyň teh­no­lo­gik kuw­wa­ty­ny gör­kez­mek üçin hem mö­hüm meý­dan­ça bo­lup hyz­mat ed­ýär. Türk­men hü­när­men­le­ri ta­ra­pyn­dan iş­le­nip taý­ýar­la­ny­lan tä­ze san­ly önüm­ler iş­leý­şi we ula­nyş ýe­ňil­li­gi ba­bat­da meş­hur da­şa­ry ýurt hyz­mat­la­ryn­dan pes däl­dir. Hormatly Prezidentimiziň döw­le­ti­mi­zi yzy­gi­der­li se­na­gat­laş­dyr­mak ba­bat­da öň­de go­ýan we­zi­pe­le­ri­ni dur­mu­şa ge­çir­mek üçin dün­ýä mag­lu­mat­la­ry­nyň um­ma­syz çeş­me­le­ri­ni öz­leş­dir­mek, des­sin mag­lu­mat alyş-çal­şy­gy­ny ýo­la goý­mak wa­jyp äh­mi­ýe­te eýe­dir.
Hal­ka­ra tej­ri­be­ler ýurt­la­ryň we se­bit­le­riň dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň ösüş de­re­je­si bi­len gö­nü­den-gö­ni bag­la­ny­şyk­ly­dy­gy­ny, eda­ra­la­ryň, kom­pa­ni­ýa­la­ryň işi­niň ne­ti­je­li­li­gi­ne bol­sa in­ter­ne­tiň tä­si­ri­niň beý­le­ki teh­no­lo­gi­ýa­lar­dan has ýo­ka­ry­dy­gy­ny gör­kez­ýär. Bu çe­me­leş­me ýur­du­my­zyň döw­let sy­ýa­sa­tyn­da-da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa pu­da­gy­nyň işi­ni düz­gün­leş­dir­ýän ka­da­laş­dy­ry­jy hu­kuk bin­ýa­dy döw­rüň ta­lap­la­ry­na, hormatly Prezidentimiziň alyp bar­ýan döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň we­zi­pe­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­ýär.
San­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň ba­za­ry dün­ýä­de ok­gun­ly ös­ýän hem-de iş bi­len meş­gul­lan­ma­gyň meş­hur ul­gam­la­ry­nyň bi­ri­dir. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ýur­du­myz­da ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly pu­dak­la­ry, hu­su­san-da, elekt­ron se­na­ga­ty ös­dür­mä­ge kuw­wat­ly iter­gi be­ril­di. Prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi­ni, elekt­ron hyz­mat­la­ry, mag­lu­mat por­tal­la­ry­ny dö­ret­mek ýa­ly ylym bi­len bag­la­ny­şyk­ly ul­gam­la­ry öz­leş­dir­mek bo­ýun­ça ne­ti­je­li çä­re­ler gö­rül­ýär. San­ly bi­li­miň or­naş­dy­ryl­ma­gy Wa­ta­ny­my­zyň gül­läp ös­me­gi­niň bäh­bi­di­ne adam ma­ýa­sy­ny art­dyr­ma­ga, yk­dy­sa­dy­ýe­te we beý­le­ki ul­gam­la­ra in­no­wa­si­on se­riş­de­le­ri çek­mä­ge ýar­dam eder.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, ýaş ne­sil Wa­ta­ny­my­zyň gel­je­gi­dir, onuň ok­gun­ly ösü­şi­niň he­re­ket­len­di­ri­ji güý­jü­dir. Hä­zir­ki wagt­da ýaş­lar Di­ýa­ry­myz­da ýaý­baň­lan­dy­ry­lan giň ge­rim­li öz­gert­me­ler mak­sat­na­ma­la­ry­ny, iri tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mä­ge iş­jeň gat­naş­ýar­lar. Ýur­du­my­zyň ýaş­la­ry mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ryn­da san­ly ul­ga­my ös­dür­mek üçin in­no­wa­si­on çöz­güt­le­ri dö­ret­mä­ge hem-de ola­ry iler­let­mä­ge iş­jeň gat­naş­ýar­lar. Ýaş ne­sil üçin şeý­le müm­kin­çi­lik­le­ri dö­re­dip ber­ýän Gahryman Arkadagymyza, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze al­kyş aýd­ýa­rys.

Çy­nar ATA­LA­KO­WA,
Daşoguz welaýatynyň Ruhubelent etrabyndaky 1-nji çagalar bakja-bagynyň müdiriniň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА