Eko­log­la­ryň çak­la­ma­la­ry­na gö­rä, ho­wa­nyň ýag­da­ýy­nyň yzy­gi­der­li üýt­gäp dur­ma­gy 2050-nji ýy­la çen­li ka­kao agaç­la­ry­nyň ýok bol­ma­gy­na ge­ti­rip bi­ler. Alym­lar dür­li süý­ji önüm­le­ri­niň esa­sy çig ma­ly bo­lan ka­kao agaç­la­ry­nyň ýok bol­mak äh­ti­mal­ly­gy­nyň öňü­ni al­mak ba­ra­syn­da yl­my bar­lag iş­le­ri­ni alyp bar­ýar. ABŞ-nyň Ka­li­for­ni­ýa uni­wer­si­te­ti­niň alym­la­ry hem-de dür­li şo­ko­lad önüm­le­ri­ni ön­dür­mek­de dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy kom­pa­ni­ýa­sy “Mars” şo­ko­lad aga­jy­nyň ha­syl­ly­ly­gy­ny sak­lap gal­ma­ga gi­riş­di.
Mu­nuň üçin ýo­ka­ry okuw mek­de­bi­niň ösüm­lik­le­ri öw­ren­ýän bö­lü­mi­niň mü­di­ri Ma­ýo-Je Ço­nyň ýol­baş­çy­ly­gyn­da­ky alym­lar to­pa­ry CRISPR teh­no­lo­gi­ýa­sy ar­ka­ly ka­kao aga­jy­nyň DNK gur­lu­şy­ny öw­re­nip, ola­ryň ys­sy ho­wa şert­le­rin­de-de ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­me­gi­ni ga­zan­ma­gy mak­sat edin­ýär. Bu ba­ra­da “The Bu­si­ness In­si­der” ne­şi­ri ha­bar ber­ýär.
Hä­zir­ki wagt­da alym­lar kon­di­ter önüm­le­ri­ni ön­dür­ýän kom­pa­ni­ýa­lar bi­len bu ugur­da iş­jeň hyz­mat­daş­lyk ed­ýär. Ne­şi­riň bel­le­me­gi­ne gö­rä, ka­kao agaç­la­ry­nyň köp bö­le­gi Gün­ba­tar Af­ri­ka­nyň iki ýur­dy – Şyr­ma­ýy ke­nar Res­pub­li­ka­syn­da (Kot-d’Iwuar) hem-de Ga­na­da ýe­tiş­ýär. Ösüm­li­giň bu gör­nü­şi üçin he­mi­şe ho­wa­nyň ma­ýyl hem-de çyg­ly­ly­gyň dur­nuk­ly bol­ma­gy ze­rur. Umu­man, olar ýa­gyş­ly to­kaý­lar­da köp ös­ýär.
Ýö­ne, çak­la­ma­la­ra gö­rä, ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi bi­len se­bit­de yga­lyň möç­be­ri azal­ýar we ol hem bu agaç­la­ryň ýe­tiş­di­ril­ýän plan­ta­si­ýa­la­ry­na öz ýa­ra­maz tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Şo­nuň üçin alym­lar bir­nä­çe ýyl­dan bä­ri dürli howa şertlerine çy­dam­ly ka­kao agaç­la­ry­ny dö­ret­mek ba­bat­da iş alyp bar­ýar­lar.