Şwesiýada dünýäniň ilkinji sink-ion batareýa zawody guruldy. Mälim bolşy ýaly, häzirki wagtda elektron enjamlarynyň tas ähli görnüşinde hem-de elektroulaglarda litiý-ion batareýalar ulanylýar. Emma hünärmenler litiý gorlarynyň çäklidigi we ony gaýtadan işlemegiň gymmada düşýändigi sebäpli batareýa öndürmegiň başga usullaryny gözleýärler. Sink-ion batareýalar bolsa, arzan hem-de daşky gurşawa zyýansyz bolmagy bilen tapawutlanýar. Sink tebigatda has köp duş gelýär hem-de ony gazyp almak aňsat. Mundan başga-da, sink gyzan wagty tutaşmaýandygy sebäpli batareýa öndürmek üçin has ygtybarly çig mal bolup biler. Şeýle-de bolsa, bu batareýalar litiý batareýalara garaňda has az energiýa saklap bilýär. Emma sink batareýalaryň ulanyş möhleti has uzak. Ýagny sink batareýalaryň artykmaç we kem taraplary bar. Her niçikde bolsa hünärmenler adaty batareýalara alternatiw bolýandygy üçin sink elementini ulanmagyň ähmiýetlidigini belleýärler.
Merkezi edarasy Stokgolmda ýerleşýän «Enerpoly» kompaniýasy dünýäde sink batareýalary öndürjek ilkinji äpet önümçilik desgasyny gurdy. Zawodyň geljek ýyl önümçilige başlamagyna garaşylýar. 2026-njy ýylda bolsa, desganyň önümçilik kuwwaty has-da artdyrylar. 6 müň 500 metre barabar ýerde gurlan zawodda her ýylda 100 MW/sagat energiýa kuwwaty bolan batareýa öndüriler. Sink-ion batareýalar Günden we ýelden alynýan elektrik energiýasynyň sarp edilenden artyp galan bölegini saklap, elektrik geçiriji ulgamy kadaly energiýa bilen üpjün eder.
Ogulşeker ARBABOWA,
Aşgabat maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.