Bak­ja ekin­le­ri­ne de­giş­li bo­lan ys­ma­nagyň bir­ýyl­lyk we iki­ýyl­lyk gör­nüş­le­ri bar. Bo­ýy 25-50 sm ara­ly­gyn­da bol­ýan bu ot dün­ýä­niň äh­li halk­la­ry­nyň aş­ha­na­syn­da giň­den peý­da­la­nyl­ýar. Dür­li ta­gam­lar taý­ýar­la­nyl­ýan ys­ma­nak iş­däa­çar­la­ra ter­li­gi­ne hem go­şul­ýar. Onuň göze gelüwli ýap­rak­la­ry­nyň reň­ki ýa­şyl we sa­rym­tyl ýa­şyl bol­ýar. Gyş aý­la­ryn­da ös­dü­ril­ýän ys­ma­na­gyň ýap­rak­la­ry has iri we to­mus aý­la­ryn­da­ky­dan ta­pa­wut­ly­lyk­da go­ýy ýa­şyl reňk­de bol­ýar. Ys­ma­na­gyň dü­zü­min­de de­mir, kal­siý, mag­niý we A, C, E wi­ta­min­le­ri köp muk­dar­da saklan­ýar.
Ýur­du­my­zyň te­bi­gy şert­le­rin­de ýe­tiş­ýän ys­ma­na­k to­hu­my ar­ka­ly hem kö­pel­dil­ýär. Dür­li mi­ne­ral­la­ra baý bo­lan­soň, ir­ki dö­wür­ler­den bä­ri iý­mit hem-de halk luk­man­çy­ly­gyn­da giň­den peý­da­la­nyl­ýar.
Bu otuň mekany Ortaýer deňzi-niň kenarlary we Ýakyn Gündogar ýurtlary hasaplanýar. Ysmanak VII asy­ryň or­ta­la­ryn­da Be­ýik Ýü­pek ýo­ly ar­ka­ly Hy­ta­ýa äki­di­lip­dir we gys­ga wagt­da ýaý­rap­dyr. XI asyr­da arap tä­jir­le­ri ta­ra­pyn­dan Is­pa­ni­ýa we beý­le­ki Ýew­ro­pa döw­let­le­ri­ne äki­di­lip­dir. Ge­çen asy­ryň baş­la­ryn­da De­mir­ga­zyk Ame­ri­ka­da hem ýaý­rap baş­la­ýar. 1930-njy ýyl­lar­da ABŞ-da ys­ma­na­ga is­leg gör­ne­tin ýo­kar­lan­ýar. Mun­da De­ňiz­çi Po­pa­ýyň (Pop-eýe: “gör­gür göz­li”) baş­dan ge­çir­me­le­ri ba­ra­da gür­rüň ber­ýän we soň­lu­gy bi­len dün­ýä­niň beý­le­ki dil­le­ri­ne hem ter­ji­me edi­len mult­fil­miň hem uly tä­si­ri bo­lup­dyr. Bu mult­fil­miň gah­ry­ma­ny, il­ki bi­len, 1929-njy ýyl­da çap edi­len ko­miks­de halk köp­çü­li­gi­ne ýe­ti­ri­lip­dir. 1933-nji ýyl­da bol­sa, bu ba­ra­da il­kin­ji mult­film peý­da bo­lup­dyr.
Eki­lip ha­sy­ly alyn­ýan ys­ma­nak azyk se­na­gatyn­da-da giň­den peý­da­la­nyl­ýar. Ys­ma­nak önüm­çi­li­gin­de Hy­taý, Ýa­po­ni­ýa, Tür­ki­ýe we ABŞ ýa­ly ýurt­lar öň­de­li­gi eýe­le­ýär.