Bo­sa­ga­da Tä­ze ýyl. Hem­me­le­riň sa­byr­syz­lyk bi­len ga­ra­şan baý­ram­çy­ly­gy ýe­tip gel­di. Be­ze­len ar­ça, şat­lyk­ly ýüz­ler, bi­rek-bi­re­ge ýol­lan­ýan gut­lag söz­le­ri, aý­dym-saz­ly da­ba­ra­lar – bu­lar Tä­ze ýy­la mah­sus ala­mat­lar bo­lup, her bir halk öz me­de­ni­ýe­ti­ne we däp-des­sur­la­ry­na gö­rä Tä­ze ýy­ly gar­şy al­ýar. Köp halk naz-nyg­mat­dan do­ly sa­çak ba­şyn­da maş­ga­la bo­lup Tä­ze ýy­ly gar­şy­la­ýan bol­sa, kä­bir halk baý­ram­çy­ly­gy baş ar­ça­nyň ýa­nyn­da, ho­wa men­zi­lin­de, de­ňiz ke­nar­la­ryn­da ýa-da se­ýil­gäh­ler­de ge­çir­ýär. Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da kä­bir halk­la­ryň Tä­ze ýy­ly gar­şy al­şy bi­len bag­la­ny­şyk­ly gy­zyk­ly mag­lu­mat­la­ry ýerleşdirmegi makul bildik.

Ýa­po­ni­ýa. Ýa­pon­lar Tä­ze ýy­ly mil­li däp-des­sur­la­ry­na la­ýyk­lyk­da gar­şy alyp, 31-nji de­kabr­da kö­ne tu­ma­ry­ny yba­dat­ha­na el­tip, tä­ze­si­ni alyp gaýd­ýar­lar. Olar Tä­ze ýyl­da sa­tyn alan tu­ma­ry­nyň şow­lu­lyk ge­tir­ýän­di­gi­ne ynan­ýar­lar. Ýa­pon­lar Tä­ze ýyl gi­je­si yba­dat­ha­na­da, kö­çe­de köp­çü­lik bo­lup kre­wet­ki­den we iş­bil­den taý­ýar­la­nan baý­ram­çy­lyk ta­gam­la­ry­ny iý­ýär­ler. Mun­dan baş­ga-da, ýa­pon ze­nan­la­ry baý­ram­çy­lyk gi­je­sin­de «kö­ne ýyl» bi­len hoş­laş­mak we Tä­ze ýy­ly gar­şy­la­mak üçin gar­pyz unun­dan taý­ýar­la­nan spa­get­ti gaý­na­dyp, içi­ne dür­li gök önüm­le­ri go­şup so­ba bi­şir­ýär­ler. Tä­ze ýyl­da so­ba bi­şir­mek dä­bi XVII asy­ra de­giş­li bo­lup, ýa­pon me­de­ni­ýe­tin­de goň­rum­tyl uzyn spa­get­ti ha­syl­ly­ly­gy we uzak öm­ri ala­mat­lan­dyr­ýar.
Da­ni­ýa. Bal­ti­ka deň­zi­niň ke­na­ryn­da ýa­şa­ýan da­ni­ýa­ly­lar Tä­ze ýy­ly ýa­ry­gi­je otur­gyç­dan bö­küp gar­şy al­ýar­lar. En­çe­me ýyl­dan bä­ri do­wam edip gel­ýän bu dä­be gö­rä, olar otur­gyç­dan bök­me­giň «tä­ze ýy­la bök­mek­di­gi­ne» we mu­nuň şow­lu­lyk ge­tir­ýän­di­gi­ne ynan­ýar­lar. Da­ni­ýa­ly daý­han­lar hem Tä­ze ýy­ly ga­ty ses bi­len gy­gyr­mak ar­ka­ly tä­sin ýag­daý­da gar­şy al­ýar­lar. Da­ni­ýa­ly­lar Tä­ze ýyl sa­ça­gy­ny gor­çi­sa çor­ba­sy, kod­fiş (ba­lyk) na­ha­ry, gow­ru­lan ýe­ral­ma we ka­le iş­däa­ça­ry ýa­ly esa­sy baý­ram­çy­lyk ta­gam­la­ry bi­len be­ze­ýär­ler. Da­ni­ýa­da ökü­ziň şa­hyn­dan ýa­sa­lan bul­gur­da (ri­ton) dür­li içim­lik­le­ri iç­mek, gül­künç şlýa­pa we sa­ry reňk­de egin-eşik geý­mek baý­ram­çy­lyk gi­je­si­niň gy­zyk­ly däp­le­ri ha­sap­lan­ýar.
Gre­si­ýa. Grek­ler gyş pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len öý­le­riň ga­py­syn­dan nar asyp goý­ýar­lar. Tä­ze ýyl gü­ni dä­be gö­rä, myh­man­çy­ly­ga ba­ran adam şol öýe bagt ge­tir­mek üçin ga­py­ny «nar bi­len ur­ýar». Nar nä­çe köp bö­le­ge bö­lü­nip, dä­ne­le­ri nä­çe köp pyt­ra­sa, şol öýe şon­ça köp şow­lu­lyk we bagt gel­ýär diý­lip dü­şü­nil­ýär. Şeý­le hem öýe ge­len myh­man sag aýa­gy bi­len ät­läp öýe gir­ýär. Grek­ler­de nar ha­syl­ly­ly­gy we şow­lu­ly­gy ala­mat­lan­dyr­ýar.
Mek­si­ka. Mek­ge­jö­we­niň Wa­ta­nyn­da Tä­ze ýyl tä­sin ýag­daý­da gar­şy alyn­ýar. Mek­si­ka­nyň ýa­şaý­jy­la­ry, esa­san hem, bu ýurt­da ýa­şa­ýan ýet­gin­jek­ler Tä­ze ýyl ag­şa­my öýün­den boş çe­me­dan alyp, ha­ma­la sy­ýa­ha­ta git­mek üçin ot­ly ýa-da ho­wa men­zi­li­ne bar­ýar­lar. Ýa­ry­gi­je bo­lan­dan soň bol­sa, öý­le­ri­ne gaý­dyp gel­ýär­ler. Mek­si­kan­lar baý­ram­çy­lyk sa­ça­gy­ny ta­ma­les ta­ga­my bi­len be­ze­ýär­ler. Myh­man­la­ra mek­ge­jö­wen ýa-da ba­nan ýap­ra­gy­nyň ara­sy­na gyý­lan et we peý­nir sal­nyp, do­la­ma gör­nü­şin­de bi­şi­ril­ýän bu na­har bi­len bir ha­tar­da mek­ge­jö­wen iş­däa­ça­ry hem-de men­nu­do çor­ba­sy hö­dür edil­ýär. Öý bi­ke­le­ri ki­çi­jik buk­ja gör­nü­şin­de taý­ýar­lan ta­ga­my­ny baý­ram­çy­lyk sto­lu­na goý­mak bi­len bir ha­tar­da, dost­la­ry­na we goň­şu­la­ry­na hem paý­la­ýar­lar.
Şot­lan­di­ýa. Bu ýurt­da Tä­ze ýyl ag­şa­my­na «Hog­ma­nay» di­ýil­ýär. «Hog­ma­nay» baý­ram­çy­ly­gy 30-njy de­kabr­da baş­lap, 1-nji ýan­war­da gu­tar­ýar. Şot­land­lar Tä­ze ýy­ly «Auld Lang Sy­ne» aý­dy­my bi­len gar­şy al­ýar­lar. Baý­ram­çy­lyk ada­ty­na gö­rä, bu ýur­duň ýa­şaý­jy­la­ry Tä­ze ýyl gü­ni öý­ler­de, köp­çü­lik ýer­le­rin­de aras­sa­çy­lyk iş­le­ri­ni ge­çir­ýär­ler. Äh­li ýe­ri gül pür­kü­len ýa­ly edip, baý­ram­çy­ly­gy tä­miz­lik bi­len gar­şy­la­ýar­lar. Ýew­ro­pa­nyň beý­le­ki ýurt­la­ry bi­len bir ha­tar­da Şot­lan­di­ýa­da hem Tä­ze ýyl gü­ni «Pa­ty­şa­nyň tor­ty» di­ýil­ýän süý­jü­lik taý­ýar­la­nyp, ýa­ry­gi­je iýil­ýär. Bu süý­jü­lik ýu­ka­jyk ha­myr­dan do­la­nyp, te­ge­lek gör­nüş­de bi­şi­ril­ýär hem-de üs­tü­ne dür­li reňk­de krem ça­lyn­ýar. Da­şyn­dan älem­go­şa­ra meň­ze­ýän king süý­jü­li­gi­niň aý­ra­tyn­lyk­ly ta­ra­py için­de giz­le­nen al­tyn teň­ňe bo­lup, pul ki­miň pa­ýyn­dan çyk­sa, şol adam gel­jek ýyl­da baý bol­ýar diý­lip yna­nyl­ýar. Tä­ze ýyl gi­je­si teň­ňe tap­mak dä­bi Ýew­ro­pa­da ir­ki dö­wür­ler­den bä­ri do­wam edip gel­ýän ynanç­la­ryň bi­ri­dir.
Fi­lip­pin­ler. Ada ýur­dun­da no­kat we te­ge­lek şe­kil­le­riň aba­dan­çy­lyk we şow­lu­lyk ge­tir­ýän­di­gi ba­ra­da ynanç bar. Şo­nuň üçin fi­lip­pin­ler Tä­ze ýyl gi­je­si hal­ka gör­nüş­de ke­si­len apel­sin, üzüm, gar­pyz ýa­ly 12 mi­we iý­ýär­ler. Soň­ra bol­sa «me­dia­noche» (ýa­ry­gi­je) dä­bi­ne gö­rä, gaý­ta­dan sa­çak be­zäp, köp­çü­lik bo­lup tans ed­ýär­ler. Fi­lip­pin­ler­de Tä­ze ýyl baý­ram­çy­ly­gy­nyň iň meş­hur süý­jü­li­gi pu­to bo­lup, tü­wi we tü­wi unun­dan taý­ýar­lan­ýar.

ЭТО МОЖЕТ БЫТЬ ИНТЕРЕСНОЕЩЕ ОТ АВТОРА