Alym Pre­zi­den­ti­mi­ziň, yk­dy­sa­dy ylym­la­ryň dok­to­ry Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň taý­syz ta­gal­la­la­ry ne­ti­je­sin­de, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň dur­nuk­ly ösü­şi­ni üp­jün et­mek mak­sa­dy bi­len, ýur­du­myz­da giň ge­rim­li, yl­my taý­dan esas­lan­dy­ry­lan yk­dy­sa­dy öz­gert­me­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Şeý­le­lik­de, ýur­du­my­zyň mak­ro­yk­dy­sa­dy gör­ke­zi­ji­le­ri yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ýar. Ýur­du­myz adam ba­şy­na ön­dü­ril­ýän içer­ki önü­miň möç­be­ri bo­ýun­ça dün­ýä­niň iň ösen ýurt­la­ry­nyň de­re­je­si­ne bar­ha ýa­kyn­laş­ýar. Ge­çen ýyl­da içer­ki önü­miň ösüş dep­gi­ni­niň 6,5 gö­te­ri­me deň bo­lan­dy­gy hem mu­nuň aý­dyň gü­wä­si­dir. Bu üs­tün­lik­le­riň ga­za­nyl­ma­gyn­da yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň döw­le­te da­hyl­syz hu­su­sy ul­ga­my­nyň – te­le­ke­çi­le­riň örän uly pa­ýy­nyň bar­dy­gy­ny we onuň dur­nuk­ly art­ýan­dy­gy­ny aý­ra­tyn bel­le­me­li­di­ris.
“Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2012–2016-njy ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň mak­sat­na­ma­syn­da” je­mi içer­ki önü­miň möç­be­rin­dä­ki döw­le­te da­hyl­syz bö­le­giň pa­ýy­ny 2016-njy ýyl­da 67 gö­te­ri­me ýe­tir­mek göz öňün­de tu­tu­lyp­dy. Bu gör­ke­zi­ji aň­ry­ýa­ny bi­len ýe­ri­ne ýe­ti­ril­di. Has ta­ky­gy, 2016-njy ýy­lyň sent­ýabr aýyn­da ge­çi­ri­len Ýa­şu­lu­la­ryň mas­la­ha­tyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz eden ta­ry­hy çy­ky­şyn­da umu­my içer­ki önüm­çi­li­giň dü­zü­min­de yk­dy­sa­dy­ýe­tiň döw­le­te de­giş­li bol­ma­dyk bö­le­gi­niň pa­ýy­nyň 68 gö­te­rim bo­lan­dy­gy­ny we ýur­du­myz­da yk­dy­sa­dy­ýe­tiň döw­le­te da­hyl­syz bö­le­gi­ne de­giş­li kär­ha­na­la­ryň sa­ny­nyň 25 mü­ňe ýe­ten­di­gi­ni bel­le­di.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň “Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­sy: Hal­ka da­ýa­nyp, hal­kyň ha­ty­ra­sy­na” at­ly kon­sep­tu­al mo­nog­ra­fi­ýa­syn­da bu gör­ke­zi­ji­ni 2020-nji ýyl­da 70 gö­te­ri­me çen­li art­dyr­ma­gyň göz öňün­de tu­tul­ýan­dy­gy aý­dyl­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, ýur­du­my­zyň jem­gy­ýet­çi­lik-sy­ýa­sy dur­mu­şyn­da tä­ze ta­ry­hy döw­rüň baş­lan­ma­gy­ny ala­mat­lan­dy­ran Esa­sy Ka­nu­ny­my­zyň re­je­le­nen gör­nü­şi­niň ka­bul edil­me­gi ra­ýat jem­gy­ýe­ti­niň yk­dy­sa­dy esa­sy­ny düz­ýän hu­su­sy eýe­çi­li­gi, ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­gi düýp­li iler­let­mä­ge iter­gi ber­di.
Türk­me­nis­tan­da te­le­ke­çi­lik işi bi­len meş­gul­lan­ma­gyň hu­kuk esas­la­ry­ny düz­ýän bir­nä­çe hu­kuk na­ma­la­ry he­re­ket ed­ýär. Oza­ly bi­len, ra­ýat­la­ryň hu­su­sy ugur­da­ky iş­de iş­le­jek­di­gi­ni öz­le­ri­niň saý­la­mak­la­ry üçin şer­ti dö­ret­mä­ge gö­nük­di­ri­len, ola­ryň hu­kuk­la­ry­ny we jo­gap­kär­çi­li­gi­ni düz­gün­leş­dir­ýän ju­da kä­mil, şol bir­wagt­da ju­da amat­ly “Te­le­ke­çi­lik işi ha­kyn­da” Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny­nyň bar­dy­gy­ny ag­za­ma­ly­dy­rys. 2009-njy ýy­lyň 15-nji aw­gus­tyn­da ka­bul edi­len “Ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­gi döw­let ta­ra­pyn­dan gol­da­mak ha­kyn­da” Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny hu­su­sy­ýet­çi­li­gi ös­dür­mek­de uly öw­rü­li­şi­gi eme­le ge­tir­di. Bu Ka­nun­da hu­su­sy te­le­ke­çi­li­giň sub­ýekt­le­ri üçin ýö­ne­keý­leş­di­ri­len ter­tip­de bel­li­ge al­mak, ýe­ňil­lik­li güm­rük ýa­ly bir­nä­çe şert­ler we çä­re­ler kes­git­le­nen­dir.
Bag­ty­ýar­lyk za­ma­na­my­zyň sal­gyt sy­ýa­sa­ty hem hu­su­sy eýe­çi­li­giň ös­dü­ril­me­gi­ni ga­zan­mak mak­sa­dy bi­len, ýe­ňil­lik­li sal­gyt sal­ma­gyň bir­nä­çe gör­nüş­le­ri­ni göz öňün­de tut­ýar. Sal­gyt sal­ma­gyň ýö­ne­keý­leş­di­ri­len ul­ga­my bel­le­nen te­le­ke­çi­lik işin­den al­nan gir­de­ji sal­gy­dy­nyň möç­be­ri, şeý­le hem hu­su­sy eýe­çi­lik­dä­ki “Ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­gi döw­let ta­ra­pyn­dan gol­da­mak ha­kyn­da” Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny­na la­ýyk­lyk­da ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­giň sub­ýekt­le­ri­ne de­giş­li edi­len eda­ra gör­nüş­li ta­rap­lar üçin 2 gö­te­ri­me deň­dir. Te­le­ke­çi­ler üçin ýe­ňil­lik­li karz ber­mek hem göz öňün­de tu­tu­lan­dyr. Mu­ňa my­sal edip, Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň 2012-nji ýy­lyň 20-nji iýul­da­ky 12446 bel­gi­li “Ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­gi döw­let ta­ra­pyn­dan gol­da­mak ha­kyn­da” Ka­ra­ry­na la­ýyk­lyk­da, ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­giň sub­ýek­ti­ne de­giş­li ta­rap­la­ry­na önüm­le­ri ön­dür­mek bi­len bag­ly ma­ýa go­ýum tas­la­ma­la­ry üçin 10 ýy­la çen­li, do­la­ny­şyk se­riş­de­le­ri­ni al­mak üçin 1 ýy­la çen­li möh­le­te ýyl­lyk 5 gö­te­rim bi­len karz­la­ryň be­ril­ýän­di­gi­ni ag­za­mak bo­lar.
Türk­men te­le­ke­çi­le­ri­niň Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň uly ala­da­la­ry­na ne­ti­je­li iş­le­ri bi­len jo­gap ber­ýän­dik­le­ri­ni aý­ra­tyn bel­le­me­li­di­ris. Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si­ne agza kär­ha­na­la­r ta­ra­pyn­dan ge­çen ýy­lyň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça 903,1 mil­li­on ma­nat­lyk se­na­gat önüm­le­ri, 2 mil­liard 287,2 mil­li­on ma­nat­lyk oba ho­ja­lyk we azyk önüm­le­ri ön­dü­ril­di. Te­le­ke­çi­le­ri­miz söw­da-ha­ryt do­la­ny­şy­gyn­da, hyz­mat­lar ul­ga­myn­da hem ýo­ka­ry ne­ti­je­le­ri ga­zan­dy­lar.
7-nji few­ral­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gat­naş­ma­gyn­da gün-gün­den gö­zel­leş­ýän paý­tag­ty­my­zyň Bag­ty­ýar­lyk et­ra­byn­da ýer­leş­ýän, te­le­ke­çi­le­ri­miz ta­ra­pyn­dan gur­lan iki we bir gat­ly, äh­li amat­lyk­la­ry bo­lan ka­şaň jaý­la­ryň 1 müň 152-sin­den yba­rat “Tä­ze za­man” ýa­şa­ýyş jaý top­lu­my da­ba­ra­ly ýag­daý­da ula­nyl­ma­ga be­ril­di. Möç­be­ri bo­ýun­ça ki­çi­räk şä­he­ri ýa­dy­ňa sal­ýan bu top­lum­da 600 orun­lyk or­ta mek­de­biň, 169 orun­lyk ça­ga­lar ba­gy­nyň 2-si­niň, sag­lyk öýü­niň, azyk ha­ryt­la­ry dü­ka­ny­nyň bar­dy­gy­ny nyg­ta­sak, bag­ty­ýar ra­ýat­la­ry­my­zyň nä­hi­li gö­zel ýe­re gö­çüp ge­len­dik­le­ri aýan bol­ýar. Hä­zir­ki dö­wür­de te­le­ke­çi­le­ri­miz ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ryn­da, et­rap­la­ryn­da, şä­her­le­rin­de gu­rul­ýan ýüz­ler­çe des­ga­lar­da iş alyp bar­ýar­lar.
Mil­li Li­de­ri­miz Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň 9-njy few­ral­da ge­çi­ri­len mej­li­sin­de ýur­du­my­zyň Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si bi­len bi­le­lik­de, ýa­kyn wagt­da her we­la­ýat­dan bir daý­han bir­le­şi­gi­ni hu­su­sy gör­nüş­de iş­le­mä­ge ge­çir­mek me­se­le­le­ri­niň üs­tün­de iş­le­me­gi, soň­ra beý­le­ki daý­han bir­le­şik­le­ri­ni hem işiň şu gör­nü­şi­ne ge­çir­me­gi tab­şyr­dy.
Gör­şü­miz ýa­ly, ýa­kyn wagt­lar­dan baş­lap, ýur­du­my­zyň te­le­ke­çi­le­ri we bag­ty­ýar ra­ýat­la­ry­myz üçin bäh­bit­li uly tu­tum­ly iş­le­riň tä­ze göz­ýe­tim­le­ri açyl­ýar.

Eýe­ber­di TÄÇ­MY­RA­DOW,
Türk­me­nis­ta­nyň Ma­li­ýe we yk­dy­sa­dy­ýet mi­nistr­li­gi­niň Sal­gyt mü­dir­li­gi­niň Ser­dar şä­her sal­gyt bö­lü­mi­niň
baş hü­när­me­ni, yk­dy­sa­dy ylym­la­ryň kan­di­da­ty.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА