Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz “Türk­me­nis­tan – Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi” at­ly ki­ta­byn­da: “Her bir şa­ha­sy ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na go­şul­ma­ga my­na­syp ha­sap­la­nyl­ýan Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň dö­re­me­gin­de hem-de iş­jeň he­re­ket et­me­gin­de hem esa­sy orun­la­ryň bi­ri türk­men­le­re de­giş­li­dir” di­ýip bel­le­ýär.
Ta­ryh­dan bel­li bol­şy ýa­ly, ata-ba­ba­la­ry­myz ga­dy­my­ýe­tiň Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­ny go­rap sak­lap, bu ýo­luň ug­run­da pa­ra­hat­çy­lyk­ly gat­na­şyk­la­ryň ny­şa­ny bo­lan ga­la-kent­le­ri gu­rup­dyr­lar. Söw­da ker­wen­le­ri­niň dün­ýä­niň çar kün­je­gin­de tä­jir­le­riň yzy üzül­me­ýän ha­ryt­la­ry­nyň aky­my­ny saz­la­ýan döw­let­le­riň bo­lan­dy­gy ba­ra­da­ky ta­ry­hy mag­lu­mat­lar ýur­du­my­zyň Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň esasy merkez­leriniň biri bo­lan­dy­gy­na şa­ýat­lyk ed­ýär.
Gür­rüň et­mek­çi bol­ýan ýe­ri­miz 2006-njy ýyl­da “Ga­dy­my Margiana dün­ýä si­wi­li­za­si­ýa­sy­nyň tä­ze mer­ke­zidir” at­ly hal­ka­ra yl­my mas­la­ha­tyn­da ga­dy­my Gün­do­ga­ryň ta­ry­hyn­da­ky ha­ky­ky tä­sin­li­ge öw­rü­lip, Me­so­po­ta­mi­ýa, Mü­sür, Hin­dis­tan we Hy­taý bi­len bir ha­tar­da, dün­ýä si­wi­li­za­si­ýa­sy­nyň bä­şin­ji mer­ke­zi bo­lup dur­ýar di­ýen umu­my ne­ti­jä gel­nen Mar­guş ba­ra­da bar­ýar.
Mar­gu­şyň, ha­ky­kat­dan hem, dün­ýä­niň tä­ze si­wi­li­za­si­ýa oja­gy hök­mün­de yk­rar edil­me­gi­ne da­şa­ry ýurt­ly alym­lar hem öz go­şan­dy­ny goş­du­lar. Türk­men alym­la­ry Ita­li­ýa­nyň Af­ri­ka we Gün­do­ga­ry öw­re­niş ins­ti­tu­ty bi­len bi­le­lik­de, 2005-2007-nji ýy­lyň güýz möw­süm­le­rin­de Mur­gap der­ýa­sy­nyň ha­na­syn­da­ky Ajy­gu­ýy­ny öw­ren­mek mak­sa­dy bi­len, To­ga­lak, Ta­hyr­baý oa­zis­le­rin­de iş­le­di­ler. Li­ga­bu­ýe uni­wer­si­te­ti­niň pro­fes­so­ry Gab­ri­ýell Ros­si-Os­mi­da Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň Ajy­gu­ýy oa­zi­sin­de ne­ti­je­li ga­zuw-ag­ta­ryş iş­le­ri­ni alyp bar­dy.
Ýa­dy­gär­lik­ler­de ga­zuw-ag­ta­ryş iş­le­ri bü­tin­dün­ýä si­wi­li­za­si­ýa­sy­na uly go­şant go­şan 5 müň ýyl ta­ry­hy bo­lan Ga­dy­my Mar­guş döw­le­ti­niň 61 km de­mir­ga­zyk-gün­ba­ta­ryn­da­ky Go­ňur­de­pe ba­ba­tyn­da he­niz mä­lim bol­ma­dyk tä­ze mag­lu­mat­la­ry ýü­ze çy­kar­dy. Ol ýer­de 10 sa­ny ga­dy­my şä­her­le­riň bi­ri bo­lan öz­bo­luş­ly Ajy­gu­ýy-1-iň yk­dy­sa­dy zo­lak bo­lan­dy­gy, şä­he­riň uly möç­ber­dä­ki am­mar­la­ryn­da en­çe­me ha­ryt­la­ryň, şol san­da azyk önüm­le­ri­niň hem uzak wagt­lap sak­la­nan­dy­gy ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Bu şä­her­de, alym­la­ryň bel­leý­şi ýa­ly, ha­ryt­la­ryň im­por­ty we eks­por­ty bi­len meş­gul­lan­ýan ilat ýa­şap­dyr.
Ajy­gu­ýy-1 şä­he­ri umu­ma­dam­zat gym­mat­lyk­la­ry we me­de­ni­ýe­ti bi­len il­kin­ji si­wi­li­za­si­ýa­sy­nyň baş­lan­ýan ýe­ri di­ýlip ha­sap edil­ýän, ga­dy­my Mü­sür, Me­so­po­ta­mi­ýa, Hin­dis­tan, Hy­taý ýa­ly ýurt­lar bi­len söw­da gat­na­şyk­la­ry alyp ba­ryp­dyr.
Şä­her­de eme­li dö­re­di­len aka­ba­lar, ker­wen­sa­raý­lar, söw­da mer­kez­le­ri, tä­jir­ler üçin ni­ýet­le­nen dü­kan­ly ba­zar­lar, azyk önüm­le­ri­ni uzak wagt sak­la­ma­ga ni­ýet­le­nen am­mar­lar, gel­ýän we gid­ýän ha­ryt­la­ry ha­sa­ba al­ma­gyň we ha­sa­ba­ty­ny ýö­ret­me­giň öz­bo­luş­ly usul­la­ry, mö­hür­ler we pul sak­lan­ýan am­mar­lar hem ýü­ze çy­ka­ryl­dy.
Şä­her­de da­şa­ry ýurt tä­jir­le­ri üçin dem-dynç al­ma­ga ni­ýet­le­nen ker­wen­sa­raý­lar bo­lup­dyr. Şeý­le hem yl­my-göz­leg iş­le­ri­niň ne­ti­je­sin­de, daş keşp­le­ri­ne ti­mar be­ril­ýän sür­me we sür­me gu­tu­jyk­la­ry­nyň ta­pyl­ma­gy or­ta asyr­lar­da adam­la­ryň öz­le­ri­ne ti­mar be­ren­dik­le­ri­ne şa­ýat­lyk ed­ýär.
Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz “Türk­me­nis­tan – Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi” at­ly ki­ta­byn­da: “…Türk­me­nis­ta­nyň iri hal­ka­ra lo­gis­tik mer­kez hök­mün­de ulag ara­gat­na­şy­gyn­da köp ugur­la­ýyn yk­lym­la­ry ulag inf­rast­ruk­tu­ra­sy­nyň ke­ma­la gel­me­gin­dä­ki hyz­ma­ty äh­li­ta­rap­la­ýyn in­teg­ra­si­ýa­nyň gy­zyk­lan­ma­la­ry­na hem-de äh­lu­mu­my dur­nuk­ly ösü­şiň mak­sat­la­ry­na la­ýyk gel­ýär” di­ýip nyg­ta­ýar. Bu ugur­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar.
Türk­me­nis­tan Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy bi­len dur­nuk­ly ulag, ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy, äh­lu­mu­my pa­ra­hat­çy­ly­gy we howp­suz­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak, dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi üp­jün et­mek ýa­ly dün­ýä sy­ýa­sa­ty­nyň gün ter­ti­bin­dä­ki esa­sy ugur­lar bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gy­ny bar­ha gi­ňeld­ýär. Türk­me­nis­tan–Ga­za­gys­tan–Hy­taý gaz ge­çi­ri­ji­si­niň gu­rul­ma­gy, Türk­me­nis­ta­nyň tek­li­bi bi­len Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len Ow­ga­nys­tan bo­ýun­ça 7-nji se­bit yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­lyk mas­la­ha­ty­nyň (RECCA VII) jem­le­ri bo­ýun­ça ka­bul edi­len Aş­ga­bat Jar­na­ma­syn­da Ow­ga­nys­tan–Türk­me­nis­tan–Azer­baý­jan–Gru­zi­ýa–Tür­ki­ýe hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­si­ni dö­ret­mek ha­kyn­da bäş­ta­rap­la­ýyn Yla­la­şy­ga gol çe­kil­me­gi Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň hä­zir­ki dö­wür­de has-da ge­ri­mi­niň gi­ňel­ýän­di­gi­ni we öz­ger­ýän­di­gi­ni su­but ed­ýär.
Şeý­le­lik­de, mil­li Li­de­ri­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da hä­zir­ki dö­wür­de äh­lu­mu­my pa­ra­hat­çy­ly­gyň, ösü­şiň we ro­waç­ly­gyň ga­za­nyl­ma­gy­na go­şant goş­ýan, dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ne hä­zir­ki za­man hal­ka­ra de­re­je­sin­de iş­jeň gat­naş­ýan Türk­me­nis­tan döw­le­ti­mi­ziň Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da iri lo­gis­tik mer­kez­le­ri­ne öw­rü­len­di­gi­ni gör­mek bol­ýar.

Döw­let Kö­me­kow,
Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýa­nyn­da­ky
De­mok­ra­ti­ýa we adam hu­kuk­la­ry ba­ra­da­ky
Türk­men mil­li ins­ti­tu­ty­nyň esa­sy yl­my iş­gä­ri.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА