Awst­ra­li­ýa te­bi­gy şert­le­ri ba­bat­da Ýer ýü­zü­niň beý­le­ki se­bit­le­rin­den ta­pa­wut­ly bo­lan­soň, bu ýe­riň flo­ra­sy we fau­na­sy (ösüm­lik we haý­wa­nat dün­ýä­si) hem ta­pa­wut­ly­rak. Kö­pi­miz kenguruny bil­ýä­nem bol­sak, koa­la (Phascolarctos cine­re­us) ba­ra­da eşi­de­ni­miz azdyr. Ýur­duň gün­do­gar we gü­nor­ta ke­nar­ýa­ka se­bit­le­ri­ne go­laý ýer­ler­de ýa­şa­ýan koa­la­la­ryň hem edil ken­gu­ru­la­ryň­ky ýa­ly jübüleri bol­ýar. Guý­ruk­syz, to­ga­lak we tüý­lü­je jan­dar agaç ýap­rak­la­ry we ot­lar bi­len iý­mit­len­ýär. Ola­ryň göw­re­siniň uzynlygy 85 sm, ag­ra­my 15 kg. Reň­ki kü­müş­söw, çal, go­ňur bo­lup, ol ýa­şa­ýan ýe­ri­ne gö­rä ta­pa­wut­lan­ýar. Koa­la­lar ek­wa­lipt (bat­ga­lyk we suw­ly ýer­ler­de bit­ýän dün­ýä­niň iň uzyn agaç­la­ry­nyň bi­ri) to­kaý­lyk­la­ryn­da ýa­şa­ýar. Adat­ça, şol agaç­la­ryň ýap­rak­la­ry bi­len iý­mit­len­ýär­ler. Bu jan­dar­la­ryň sa­ny­nyň azal­ma­gy­na gu­rak­lyk ýa-da to­kaý­da ýü­ze çyk­ýan ýan­gyn­lar se­bäp bo­laý­ma­sa, ola­ryň duş­ma­ny bol­ma­ýar. 1810-njy ýyl­da te­bi­ga­ty öw­re­ni­ji Jorj Ber­ri olar ba­ra­da öz ki­ta­byn­da bel­le­ýär. Beý­le­ki jan­dar­lar­dan ta­pa­wut­ly bo­lan­soň, ol Awst­ra­li­ýa­nyň sim­wol­la­ry­nyň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Soň­ky ýyl­lar­da koa­la­la­ryň sa­ny­nyň art­dy­ryl­ma­gy we ýa­şa­ýan ýer­le­ri­niň gi­ňel­dil­me­gi üçin köp iş­ler edil­di.
“Koa­la” sö­zi Awst­ra­li­ýa­nyň ýer­li ýa­şaý­jy­la­ryn­dan da­rug di­lin­dä­ki “gu­la” sö­zün­den eme­le ge­lip, “iý­mez­lik” diý­me­gi aň­lad­ýar. Awst­ra­li­ýa ýer­li­le­ri­niň di­lin­de “koo­la­wong”, “ko­lah”, “kar­bor”, “ko­lo”, “ko­ol­bun”, “boo­ra­bee”, “bur­ro­or” we “pucawan” ýa­ly bir­nä­çe gör­nüş­de at­lan­dy­ry­lyp, kö­pü­si şol bir manyny aň­lad­ýar. Yl­my ady “Phascolarctos” ga­dy­my grek­çe­däki “phas­ko­los” – “jü­bi”, “ark­tos” – “aýy” söz­le­rin­den eme­le ge­lip­dir. Ikin­ji ady “cine­re­us” bol­sa, la­tyn­ça­da “kül reňk­li” diý­mek­dir.
Bu janadara “Phas­co­larc­tos” ylmy ady 1816-njy ýyl­da fran­suz alymy An­ri-Ma­ri Dýuk­ro­te-de Blen­wil ta­ra­pyn­dan be­ril­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА