Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz “Ylym bi­ziň äh­li ösüş­le­ri­mi­ziň ba­dal­ga­sy­dyr, eş­ret­li we bag­ty­ýar dur­mu­şy­my­zyň göz­ba­şy­dyr. Mö­hüm çöz­güt­le­ri, der­wa­ýys me­se­le­le­ri di­ňe yl­my jäht­den çe­me­le­şip, dog­ry çöz­mek, uzak möh­let­li me­ýil­na­ma­lar­dyr, mak­sat­na­ma­la­ry yl­my taý­dan iş­läp düz­mek bi­ziň esa­sy ýö­rel­gä­miz­dir” di­ýip bel­le­ýär.
Hä­zir­ki dö­wür­de ylym adam­za­dyň dur­mu­şyn­da esa­sy or­ny eýe­le­ýär. Ylym adam­za­dyň äh­li ösüş­le­ri­niň göz­ba­şy­dyr. Äh­li iş­ler we üs­tün­lik­ler yl­myň üs­ti bi­len ama­la aş­ýar. Şol se­bäp­li ylym – adam­za­dyň iň uly baý­ly­gy­dyr. Hal­ky­my­zyň yk­ba­ly geç­miş­de-de, şu gü­nü­miz­de-de we gel­je­gi­miz­de-de ylym, bi­lim bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Ylym önüm­çi­lik­de, me­de­ni­ýet­de we gün­de­lik işi­miz­de, umu­man dur­muş­da esa­sy ön­dü­ri­ji güýç, jem­gy­ýe­tiň ösü­şin­de he­re­ket­len­di­ri­ji güýç bo­lup hyz­mat ed­ýär.
Türk­men top­ra­gy ylym­la­ryň we bi­lim­le­riň, me­de­ni­ýet­le­riň we sun­gat­la­ryň saz­la­şyk­ly gül­läp ösen ga­dy­my me­ka­ny­dyr. Kö­ne­ür­genç, Merw, Nu­saý ýa­ly şä­her­ler­de gör­nük­li akyl­dar­la­ry­myz Al Ho­rez­mi, Al Fa­ra­by, Ibn Si­na, Abu Reý­han Bi­ru­ny, Omar Haý­ýam ýa­ly alym­lar ast­ro­no­mi­ýa, hi­mi­ýa, fi­zi­ka, ma­te­ma­ti­ka, geo­met­ri­ýa, luk­man­çy­lyk, saz sun­ga­ty, ta­ryh, ede­bi­ýat, dil bi­li­mi, fi­lo­so­fi­ýa ýa­ly yl­myň esa­sy ugur­la­ryn­da il­kin­ji gym­mat­ly açyş­la­ry, köp san­ly aja­ýyp oý­lap ta­pyş­la­ry ama­la aşy­ryp­dyr­lar. Olar Gün­do­gar­da we Gün­ba­tar­da yl­myň ös­me­gi­ne oňaý­ly tä­si­ri­ni ýe­ti­rip­dir­ler. Hal­ky­my­zyň asyr­la­ryň do­wa­myn­da yl­my ös­dür­mek ba­ra­da top­lan baý tej­ri­be­si ze­hin baý­ly­gy­my­zy, pa­ra­hat­çy­lyk we yn­san­per­wer­lik ýö­rel­gä­mi­zi dün­ýä ýaý­ma­ga ýar­dam et­di. Olar mun­dan beý­läk-de yl­my ös­dür­mek­de gym­mat­ly çeş­me bo­lup hyz­mat eder.
Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz­de yl­ma uly üns be­ril­ýär. Se­bä­bi ylym adam­za­dyň dur­mu­şy­nyň be­ze­gi­dir, bi­ziň yg­ty­bar­ly ösü­şi­mi­ziň ke­pi­li­dir.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bel­leý­şi ýa­ly, bi­ziň baş we­zi­pä­miz Türk­me­nis­ta­ny dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan nus­ga­wy de­re­je­le­re gö­ter­mek­den yba­rat­dyr. Hu­su­san-da, ra­ýat­la­ry­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ni ösen ýurt­la­ryň ila­ty­nyň ýa­şa­ýyş de­re­je­si­ne ýe­tir­mek baş we­zi­pe­le­riň bi­ri bo­lup dur­ýar. Mu­nuň özi ba­zar yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ne ge­çil­ýän dö­wür­de döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň, öň­de­ba­ry­jy in­no­wa­si­ýa­la­ryň müm­kin­çi­lik­le­rin­den önüm­çi­li­giň äh­li ul­gam­la­ryn­da ýer­lik­li we ne­ti­je­li peý­da­lan­ma­gyň ze­rur­dy­gy­ny öňe çy­kar­dy. Yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dur­nuk­ly we ne­ti­je­li ös­me­gi köp de­re­je­de yl­myň we inno­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň dur­mu­şa öz wag­tyn­da we ne­ti­je­li or­naş­dy­ryl­ma­gy­na bag­ly­dyr. Ylym, teh­ni­ka we teh­no­lo­gi­ýa önü­miň hi­li­ni we bäs­deş­lige ukyp­ly­ly­gy­ny, mad­dy we zäh­met şert­le­ri­ni düýp­li go­wu­lan­dyr­ma­ga, zäh­met ön­dü­ri­ji­li­gi­ni, önüm­çi­li­giň umu­my ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga tä­sir ed­ýär, şo­nuň bi­len bir­lik­de iş­gär­le­riň hü­när de­re­je­si­niň ýo­kar­lan­ma­gy­ny hem ta­lap ed­ýär.
Äh­li dö­wür­ler­de be­ýik iş­ler, be­ýik öz­ge­riş­ler yl­myň güý­ji bi­len ama­la aşy­ry­lyp­dyr. Yl­ma, dö­re­di­ji­li­ge, ze­hi­ne üns ber­ýän ýurt el­my­da­ma ösüş­de, öz­ge­riş­de, gal­ky­nyş­da bo­lup­dyr. Ylym jem­gy­ýe­ti he­re­ket­len­di­ri­ji, döw­let­le­ri ös­dü­ri­ji ägirt uly mad­dy hem ru­hy güýç­dür. Şol se­bäp­li hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň: “Güýç­li döw­let­de ylym esa­sy or­ny eýe­le­ýär, diý­mek, biz yl­myň iň tä­ze ga­za­nan­la­ry bi­len aýak­daş git­me­li­di­ris” di­ýip, bel­le­me­gi ha­ky­kat­dan hem dur­muş­da yly­myň tut­ýan or­nu­nyň bi­möç­ber­di­gi­ni gör­kez­ýär.
Ylym adam­zat jem­gy­ýe­ti­ni, şo­nuň bi­len bir­lik­de döw­le­ti­mi­zi ös­dür­me­giň iň esa­sy ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir hem-de her bir döw­le­tiň kuw­wa­ty­ny, şu gü­nü­ni we gel­je­gi­ni kes­git­le­ýän esa­sy gym­mat­lyk­dyr. Ylym bi­ziň döw­le­ti­miz­de umu­my ­mil­li we umu­ma­dam­zat bäh­bit­li be­ýik mak­sat­la­ry dur­mu­şa ge­çir­me­giň ýo­lun­da­ky berk bin­ýat­dyr. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da ýur­du­myz­da yl­my äh­li­ta­rap­la­ýyn ös­dür­mek, ony hil taý­dan tä­ze de­re­je­le­re çy­kar­mak, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ylym-bi­lim eda­ra­la­ry­na or­naş­dyr­mak, türk­men alym­la­ry­nyň dö­re­di­ji­lik­li hem-de ne­ti­je­li iş­le­me­gi­ni ga­zan­mak, dün­ýä­niň ösen döw­let­le­ri bi­len ylym ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek ba­bat­da ze­rur bo­lan äh­li şert­ler dö­re­dil­ýär. Hut şu nuk­daý­na­zar­dan, ýur­du­my­zy dün­ýä­niň örän mö­hüm äh­mi­ýet­li ylym mer­kez­le­ri­niň bi­ri hök­mün­de yk­rar et­me­giň ýo­lun­da ylym ul­ga­myn­da top­lum­la­ýyn mak­sat­na­ma­lar hem-de mil­li we umu­ma­dam­zat bäh­bit­li öz­ger­tme­ler ama­la aşy­ryl­ýar.
Dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň Türk­me­nis­ta­na bo­lan gy­zyk­lan­ma­sy­nyň has-da art­ýan döw­rün­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň aý­ryl­maz bö­le­gi bo­lan ylym ul­ga­my­ny mun­dan beý­läk-de ýo­ka­ry dep­gin­de ös­dür­mek üçin uly iş­ler edil­ýär. Yl­my-teh­ni­ki ul­ga­myň gur­lu­şy­ny, hu­kuk bin­ýa­dy­ny kä­mil­leş­dir­mä­ge yl­ma gol­daw ber­me­giň, yl­my ma­li­ýe­leş­dir­me­giň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, yl­myň üp­jün­çi­lik ul­gam­la­ry­ny ös­dür­mä­ge we mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga döw­let de­re­je­sin­de aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýär. “Türk­me­nis­tan – Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi” ýy­lyn­da hä­zir­ki za­ma­nyň ösen bi­lim­le­rin­den we ylym­la­ryn­dan oňat baş çy­ka­ryp bil­ýän ze­hin­li, ýaş hü­när­men­le­riň, in­že­ner­le­riň teh­no­log­la­ryň we alym­la­ryň ne­ti­je­li iş­le­me­gi üçin ze­rur bo­lan äh­li müm­kin­çi­lik­ler we şert­ler dö­re­dil­ýär.
Türk­me­nis­tan döw­le­ti­mi­ziň yl­my-teh­ni­ki ösü­şi­ni çalt­lan­dyr­mak üçin öň­de goý­lan we­zi­pe­ler ba­ra­da aý­dy­lan­da, soň­ky ýyl­lar­da Türk­me­nis­ta­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy­nyň ga­ra­ma­gyn­da­ky yl­my bar­lag ins­ti­tut­la­ryn­da, pu­dak­la­ýyn yl­my bar­lag eda­ra­la­ryn­da, şeý­le hem ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­rin­de kö­p u­gur­ly we düýp­li yl­my iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Alym­la­ry­myz ener­ge­ti­ka, ýan­gyç se­riş­de­le­ri we ola­ry tyg­şyt­la­mak, hi­mi­ýa teh­no­lo­gi­ýa­la­ry we bäs­le­şi­ge ukyp­ly tä­ze önüm­le­ri ön­dür­mek ba­bat­da ga­zan­ýan üs­tün­lik­le­ri bi­len, şo­nuň bi­len bir­lik­de ýur­du­my­zyň top­rak-ho­wa şert­le­ri­ne uý­gun­la­şan, ýo­ka­ry ha­syl ber­ýän oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň tä­ze gör­nüş­le­ri­ni dö­ret­mek­de hem uly iş­le­ri amal ed­ýär­ler.
Türk­men ül­ke­si­niň mi­ne­ral suw­la­ry­ny, be­jer­gi pal­çyk­la­ry­ny, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gym­mat­ly ki­ta­byn­da gör­ke­zi­len müň bir der­de der­man ösüm­lik­le­ri­ni peý­da­lan­ma­gyň yl­my esas­la­ry iş­le­nip dü­zül­di. Ýer­li çig mal­lar­dan ýo­ka­ry hil­li der­man se­riş­de­le­ri­niň önüm­çi­li­gi­niň ýo­la go­ýul­ma­gy, hä­zir­ki za­man luk­man­çy­lyk ylym­la­ry­nyň we bi­lim­le­ri­niň düýp­li ös­dü­ril­me­gi döw­le­ti­miz­de yl­myň äh­mi­ýe­ti­niň bar­ha ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­na şa­ýat­lyk ed­ýär.
Wa­ta­ny­myz­da yl­myň gel­je­gi dün­ýä­niň yl­my gi­ňiş­li­gi­ne çalt we ne­ti­je­li go­şu­lyş­ma­gy, hal­ka­ra yl­my we teh­no­lo­gi­ýa hyz­mat­daş­ly­gy­nyň hem­me­ta­rap­la­ýyn gi­ňel­dil­me­gi hem-de pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Şo­nuň üçin hem, hä­zir­ki dö­wür­de hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry we da­şa­ry ýurt­la­ryň yl­my mer­kez­le­ri bi­len ylym, teh­ni­ka we inno­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­lar bo­ýun­ça hyz­mat­daş­lyk et­mek ba­bat­da ga­za­ny­lan hö­kü­me­ta­ra şert­na­ma­la­ryň we yla­la­şyk­la­ryň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne aý­ra­tyn üns be­ril­ýär.

Ik­ram­guly Ju­ma­gu­ly­ýew,
Türk­me­nis­ta­nyň Go­ran­mak mi­nistr­li­gi­niň Be­ýik Sa­par­my­rat Türk­men­ba­şy adyn­da­ky Har­by ins­ti­tu­tyň jem­gy­ýe­ti öw­re­niş
ylym­la­ry ka­fed­ra­sy­nyň do­sen­ti,
fi­lo­so­fi­ýa ylym­la­ry­nyň kan­di­da­ty.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА