Kir­pi

Ka­ka­sy kyrk, Sla­wik on ýa­şyn­da­dy, kir­pi­ji­gem has ki­çi­di.
Sla­wik kir­pi­ji­gi pa­pa­gy­na sa­lyp, zor­dan ge­tir­di. Ol ka­ka­sy­nyň ga­zet okap ýa­tan di­wa­ny­na ta­rap ýüw­rüp ba­ryp, begenjinden ýa­ňa dal­jy­gyp, de­mi-de­mi­ne ýet­män gy­gy­ryp baş­la­dy.
– Ka­ka, se­ret!
Ka­ka­sy, ga­ze­ti bir gap­da­lda go­ýup, kir­pä göz aý­la­dy. Jaý­ty­ja bu­run­ly kir­pi­jik gel­şik­li­je­di. Ka­ka­sy og­lu­nyň jan­dar­la­ra bo­lan söý­gü­si­ni ma­kul­lap baş at­dy. Çün­ki, onuň özem haý­wan­la­ry go­wy gör­ýär­di.
– Gowu­ja kir­pi! – di­ýip, ka­ka­sy dil­len­di. Na­şy­ja! Ni­re­den tap­dyň?
– Ma­ňa ga­py­da bi­le oý­na­ýan og­lan­la­ry­myň bi­ri ber­di – di­ýip, Sla­wik ses­len­di.
– Diý­mek on­da sow­gat be­rip­dir­ler-dä?! – di­ýip, ka­ka­sy bi­le­si­ge­li­ji­lik bi­len se­ret­di.
– Ýok, biz ça­lyş­dyk – di­ýip, Sla­wik aýt­dy. – Ol ma­ňa kir­pi ber­di, me­nem oňa bi­let­jik.
– O nä­mäň bi­le­tjigi?
– Lo­te­re­ýa bi­le­ti – di­ýip, Sla­wik kir­pi­ji­gi po­luň üs­tü­ne goý­ber­di. – Ka­ka, oňa süýt ber­me­li…
– Ga­raş hä­zir süýt ber­mek­den! – di­ýip, ka­ka­sy çy­ny­na tut­dur­dy. – Sa­ňa lo­te­re­ýa bi­le­ti ni­re­den düş­di?
– Men ony sa­tyn al­dym – di­ýip, Sla­wik aýt­dy.
– Kim­den?
– Kö­çe­de, bir da­ýy­dan… Ol 30 kö­pük­den şu­nuň ýa­ly kän bi­let sat­dy. O-ho, mu­ňa se­ret­se­ne ka­ka, kir­pi di­wa­nyň aşa­gy­na gir­di…
– Goý­sa­na, şu kir­pi­li gür­rü­ňi­ňi! – di­ýip, ka­ka­sy ga­har­ly ses­len­di hem-de Sla­wi­gi öz ýa­nyn­da oturt­dy. – Sen nä­dip, öz lo­te­re­ýa bi­le­ti­ňi şol og­lan­jy­ga be­rip ýör­süň?.. Bir­den o birzat­lar ut­sa nä­me?
– Ol ut­dy – di­ýip, Sla­wik kir­pi­den ün­sü­ni sow­man aýt­dy.
– O nä­hi­li edip ut­ýar? – di­ýip, ka­ka­sy ýu­waş­ja­dan so­ra­dy. Onuň bur­nu­ny der düw­me­le­ri bas­dy.
– Nä­me ut­duň?
– So­wa­dy­jy! – di­ýip, Sla­wik ýyl­gyr­dy.
– O nä­hi­li?! – di­ýip, ka­ka­sy geň-taň bo­lup, gal­pyl­dap baş­la­dy. – So­wa­dy­jy?! Bol­gu­syz zat ýaň­ra­ma­sa­na. Sen mu­ny ni­re­den bil­ýäň?!..
– O nä­hi­li ni­re­den? – di­ýip, Sla­wik ga­ty gör­di.
– Men ony ga­zet­den bar­la­dym… O ýer­de bi­rin­ji üç sa­ny ga­bat gel­di… soňra ga­lan­la­ram… se­ri­ýa­sam!… Men eý­ýäm bar­lap hem bil­ýä­rin, ka­ka! Men in­di uly ahy­ryn!
– Uly?! – ka­ka­sy şeý­le bir jy­zyr­dap baş­la­dy we­lin, di­wa­nyň aşa­gyn­dan çy­kan kir­pi­jik gor­ku­dan ýa­ňa ýu­mak ýa­ly düýr­len­di ýa­ty­ber­di. – Uly bolubam so­wa­dy­jy­ny kir­pä ça­lyş­ýaň­my?
– Ýö­ne men biz­de so­wa­dy­jy­nyň eý­ýäm bar­dy­gy, kir­pi­niň bol­sa, ýok­du­gy hak­da pi­kir et­dim… – di­ýip, Sla­wik gor­ku­ly hal­da ses­len­di.
– Sem bol! – di­ýip, gy­gy­ran ka­ka­sy di­wan­dan tar­sa gal­dy.
– Kim?! Kim şol og­lan?! Ni­re­de ol hä­zir?!
– Ol goň­şy öý­de ýa­şa­ýar – di­ýip, Sla­wik ag­la­ma­ga baş­la­dy. Oňa Sen­ýa diý­ýär­ler…
– Ýör, git­dik on­da! – di­ýip, ka­ka­sy ýe­ne-de gy­gyr­dy-da, kir­pi­ni garbap eli­ne al­dy.
– Tiz­räk bol!!
– Git­jek däl – di­ýip, Sla­wik hor­kul­dap ag­la­dy. – So­wa­dy­jy ge­rek däl ma­ňa, kir­pi­jik ge­rek!
– Ýör diý­ýän, men sa­ňa, ke­le­saň diý­sä­nim – di­ýip, ka­ka­sy heň­kir­mä­ge baş­la­dy. – Ýö­ne bi­le­ti­ňi yzy­na alar­syň, on­soň, men sa­ňa ýüz­ler­çe kir­pi sa­tyn alyp be­re­rin, bor­my?
– Ýok – di­ýip, Sla­wik möň­ňür­di. – Ýok al­mar­syň… Sen­ýa şeý­le-de ça­l­şa­sy gel­me­di, men ony zor­dan yr­dym…
– Ol ga­ty köp bil­ýär öýd­ýän! – di­ýip, ka­ka­sy jan­se­rek­lik bi­len aýt­dy. – Ha­ny, bol­sa­na tiz!..
Sen­ýa se­kiz ýa­şyn­da­dy. Ol how­ly­nyň or­ta­syn­da du­ran ýe­rin­den bir eli bi­len Sla­wi­gi, beý­le­ki­si bi­le­nem kir­pi­ni alyp gel­ýän ga­zap­ly adama gor­ku­ly se­ret­di.
– Ha­ny? – di­ýip, Slawigiň ka­ka­sy Sen­ýa­nyň go­la­ýy­na bar­dy. – Ha­ny, bi­let? Eý, za­lu­wat, bu ti­ke­ni­ňi yzy­na al-da, bi­le­ti der­rew yzy­na ber!
– Men­de bi­let ýok! – di­ýip, Sen­ýa tit­räp ug­ra­dy.
– Ha­ny, o ni­re­de?! – di­ýip, Sla­wi­giň ka­ka­sy gy­gy­ryp baş­la­dy. – Nä­me et­diň ony süýt­hor? Sat­dyň­my?
– Men on­dan kep­de­ri ýa­sa­dym – di­ýip, Sen­ýa py­şyr­da­dy we hyk­gyl­dap ag­la­ma­ga baş­la­dy.
So­wuk­gan­ly­ly­gy sak­la­ma­ga jan ed­ýän Slawigiň ka­kasy:
– Goý, ag­la­ma! – diý­di. – Ag­la­ma… Diý­mek, sen on­dan kep­de­ri ýa­sap­syň. Ha­ny in­di şo kep­de­ri­jik?.. Ni­re­de?..
– Ol ger­me­wa­ja gon­dy… – di­ýip, Sen­ýa dil­len­di.
– Haý­sy ger­me­wa­ja?
– Ha­na şo ýe­re! – di­ýip, ikin­ji ga­tyň ger­me­wa­jy­ny gör­kez­di.
Slawigiň ka­ka­sy pal­to­sy­ny çy­ka­ryp, suw ak­ýan tur­ba­dan dyr­ma­şyp ug­ra­dy. Ça­ga­lar aşak­dan haý­ran gal­mak bi­len oňa se­red­ýär­di­ler. Ol aýa­gy ta­ýyp iki gezek ýy­kyl­dy, ýö­ne soň­ra her ni­çik-de bol­sa, ger­me­wa­ja zor­dan ýet­di we ol ýer­den su­wa ça­la­rak ezi­len hem-de sa­ra­lyp gi­den ki­çi­jik ka­gyz­dan ýa­sa­lan kep­de­ri­ji­gi çy­kar­dy.
Ol haşlap dem alyp, ýe­re düş­di, bi­le­ti dü­ze­diş­dir­di we onuň iki ýyl mun­dan ozal çy­ka­ry­lan­dy­gy­ny bi­lip gal­dy.
– Sen ony ha­çan sa­tyn al­dyň? – di­ýip, ka­ka­sy Sla­wik­den so­ra­dy.
– Ikin­ji synp­da okap ýör­käm – di­ýip, Sla­wik jo­gap ber­di.
– Ha­çan ony bar­la­dyň?
– Düýn.
– Bu o ti­raž däl… – di­ýip, ka­ka­sy ýa­daw hal­da ses­len­di.
– Bo­lan­da nä­me? – di­ýip, Sla­wik aýt­dy. – Ýö­ne äh­li san­la­ry ga­bat gel­ýär-ä.
Ka­ka­sy gep­le­män bir gy­ra çe­kil­di-de özüni otur­gy­ja goýber­di. Onuň ýü­re­gi tiz-tiz­den ur­ýar­dy, gö­zü­niň öňün­de bol­sa, na­rynç hal­ka­lar gaý­ma­la­ýar­dy. Ol kyn­lyk bi­len kel­le­si­ni aşak sal­la­dy. Sla­wik ka­ka­sy­nyň go­la­ýy­na ba­ryp:
– Ka­ka sen gy­nan­ma! Sen­ýa ba­ry­bir kir­pi­ji­gi bi­ze ber­jek­di­gi­ni aýd­ýar – di­ýip, ýu­waş­ja­dan dil­len­di.
– Sag bol! Sag bol, Sen­ýa.. – di­ýip, ka­ka­sy baş atdy.
Ol ýe­rin­den tur­dy-da öýü­ne ta­rap ýö­nel­di. Bir­den­kä ony gaý­gy-gus­sa gur­şap al­dy. Ol so­wa­dy­jyny kirpä gy­pynç et­män çal­şy­lan­da­ky bagt­ly pur­sat­la­ry eý­ýäm hiç ha­çan yzy­na gaý­ta­ryp bol­ma­jak­dy­gy­na göz ýe­tir­di.

Ter­ji­me eden Ýe­gen­mäm­met Taý­ly­ýew, “Za­man-Türk­me­nis­tan”.