Dün­ýä­niň iň be­ýik no­ka­dy­nyň Gi­ma­laý dag ul­ga­myn­da­ky Ewe­rest­di­gi hem­mä mä­lim­dir. Hy­taý bi­len Ne­pa­lyň ara­syn­da­ky iň be­ýik ger­şi 8848 met­re ýet­ýän da­ga ne­pal­ça Sa­gart­mat­ha hem di­ýil­ýär. Şeý­le hem ol Jo­mo­lung­ma ady bi­len hem bel­li­dir. Bu gör­ke­zi­ji de­ňiz de­re­je­sin­den be­ýik­li­gi aňladýar. Üç­den iki bö­le­gi suw bi­len ör­tü­len pla­ne­ta­myz­da um­man­lar­da­ky ada­la­ryň kö­pü­si deň­ziň aşa­gyn­da­ky da­gyň de­peleridir. Şeý­le dag­la­ryň bi­ri hem Ga­wai­dä­ki Mau­na Kea da­gy­dyr. Onuň be­ýik­li­gi 10100 met­re ba­ra­bar. Em­ma da­gyň 4207 metr bö­le­gi su­wuň ýo­kar­syn­da bo­lup, has uly bö­le­gi su­wuň aşa­gyn­da ýer­leş­ýär. Da­gyň su­wuň aşa­gyn­da gal­ýan ýe­rin­den de­pe­si­ne çen­li ha­sap­la­saň, bu dag dün­ýä­niň iň be­ýik da­gy bol­ýar.
Şeý­le hem bu dag dün­ýä­niň iň be­ýik ikin­ji ada­sy ha­sap­lan­ýar. Da­gyň de­pe­sin­de mun­dan 4000-6000 ýyl ozal wul­kan aty­lan­dy­gy çak­la­nyl­ýar. Ga­wai mi­fo­lo­gi­ýa­syn­da dag­la­ryň de­pe­le­ri mu­kad­des ha­sap­lan­ypdyr. Ir­ki dö­wür­ler­de dagyň depesine çykmaga ada ge­len myh­man­la­ryň di­ňe aý­ra­tyn hor­mat­la­nýan ýo­ka­ry de­re­je­li we­kil­le­ri­ne rug­sat edil­ýän eken. Da­gyň de­pe­si açyk ho­wa­ly bo­lan­soň, ast­ro­no­mik bar­lag­lar üçin iň amat­ly ýer­le­riň bi­ri­dir. 1964-nji ýyl­da onuň de­pe­si­ne ýol çe­ki­len­soň, dün­ýä­niň 11 ýur­dy ta­ra­pyn­dan ma­li­ýe­leş­di­ri­len je­mi on üç te­les­kop gur­lup­dyr. Mau­na Kea­da­ky ob­ser­wa­to­ri­ýa­lar kos­mos bar­lag­la­ry üçin dün­ýä­niň iň iri des­ga­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da dur­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА