Pol­şa­nyň PGNiG döw­let ne­bit-gaz kom­pa­ni­ýa­sy “Che­nie­re Mar­ke­ting In­ter­na­tio­nal” ame­ri­kan kom­pa­ni­ýa­sy bi­len su­wuk­lan­dyry­lan gaz sa­tyn al­mak bo­ýun­ça 24 ýyl­lyk şert­na­ma gol çekiş­di. Gol çe­kiş­lik da­ba­ra­sy ABŞ-nyň Ener­ge­ti­ka mi­nist­ri Ri­çard Per­ri we Pol­şa­nyň Pre­zi­den­ti An­jeý Du­da­nyň gat­naş­ma­gyn­da War­şa­wa­da ge­çi­ril­di.
PGNiG-iň be­ýa­na­ty­na gö­rä, Pol­şa 2019-2022-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da her ýyl­da 0,52 mil­li­on ton­na su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy gaz alyp, ol 0,7 mil­liard kub­metr ga­za ba­ra­bar­dyr. 2023-2042-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da bol­sa, 1,45 mil­li­on ton­na su­wuk­lan­dy­ry­lan gaz ýa-da 1,95 mil­liard kub­metr gaz alar.
Bu PGNiG-niň ABŞ-nyň su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy ga­zy­ny sa­tyn al­mak bo­ýun­ça il­kin­ji şert­na­ma­sy däl­dir. Okt­ýabr aýyn­da pol­ýak döw­let kom­pa­ni­ýa­sy ABŞ-nyň “Ven­tu­re Glo­bal LNG” kom­pa­ni­ýa­sy bi­len Pol­şa 20 ýy­lyň do­wa­myn­da, her ýyl­da 2 mil­li­on ton­na su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy ga­zy, ýag­ny, 2,7 mil­liard kub metr ga­zy ug­rat­mak bo­ýun­ça şert­na­ma gol çe­kiş­di.
Pol­şa­nyň döw­let ne­bit-gaz kom­pa­ni­ýa­sy PGNiG sa­tyn al­ýan ga­zy­nyň köp bö­le­gi­ni Rus­si­ýa­nyň “Gazp­rom” kom­pa­ni­ýa­syn­dan sa­tyn al­ýar, em­ma ony baş­ga ýurt­lar­dan sa­tyn al­ma­gyň hem ýol­la­ry­ny ag­tar­ýar. 1996-njy ýyl­da bag­la­şy­lan şert­na­ma la­ýyk­lyk­da, Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­syn­dan Pol­şa ýyl­da 10 mil­liard kub­met­re çen­li gaz ug­rat­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. Şu ýy­lyň ýan­war-sent­ýabr aý­la­ryn­da Pol­şa Rus­si­ýa­dan gaz al­ma­gy­ny 11,7% art­dyr­dy. Ýurt­da ga­zyň sarp edi­li­şi 2015-nji ýyl­dan 2017-nji ýy­la çen­li 15 mil­liard kub­met­re çen­li art­dy.

Su­wuk­lan­dy­ry­lan ga­zyň
eks­por­tu­ny art­dy­rar
Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy 2040-njy ýy­la çen­li ABŞ we Sa­ha­ra­nyň gü­nor­ta­syn­da­ky Af­ri­ka ýurt­la­ry bi­len bir ha­tar­da, su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy ga­zyň eks­por­tu­ny tak­my­nan, 60 mil­liard kub­met­re çen­li art­dy­rar. Bu ba­ra­da Hal­ka­ra ener­gi­ýa agent­li­gi­niň (World Ener­gy Out­lo­ok 2018) bar­lag­la­ryn­da bel­le­nip ge­çil­ýär.
Hä­zir­ki wagt­da su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy ga­zyň 60%-i Ka­ta­ryň we Awst­ra­li­ýa­nyň pa­ýy­na düş­ýär. Em­ma 2040-njy ýy­la çen­li ABŞ we Sa­ha­ra­nyň gü­nor­ta­syn­da­ky Af­ri­ka ýurt­la­ry su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy ga­zyň eks­por­tu­ny tak­my­nan, 90 mil­liard kub­met­re çen­li art­dyr­sa, di­ňe Rus­si­ýa­nyň bir özi 60 mil­liard kub­met­re çen­li art­dy­rar diý­lip, ha­sa­bat­da tas­syk­lan­ýar. Bar­lag­da ýat­la­nyp ge­çi­len üç gaz üp­jün edi­ji­niň 2040-njy ýy­la çen­li ba­za­ryň esa­sy li­der­le­ri bo­lup, ola­ryň je­mi pa­ýy­nyň 23%-den 40%-e çen­li art­jak­dy­gy bel­le­nip ge­çil­ýär.
Hä­zir­ki wagt­da Rus­si­ýa­da su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy gaz ön­dür­ýän iki za­wod iş­le­ýär. Ola­ryň bi­rin­ji­si “Sa­ha­lin-2” tas­la­ma­sy bo­lup, onuň ope­ra­to­ry “Sak­ha­lin Ener­gy”-dir, ýe­ne-de bi­ri bol­sa, 2017-nji ýyl­da “No­wa­tek” kom­pa­ni­ýa­sy ta­ra­pyn­dan işe gi­ri­zi­len “Ýa­mal – STG” tas­la­ma­sy­dyr.
Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň ener­ge­ti­ka mi­nist­ri Alek­sandr No­wa­kyň aýt­ma­gy­na gö­rä, ýurt su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy gaz ba­za­ryn­da­ky pa­ýy­ny hä­zir­ki 4%-den 2035-nji ýy­la çen­li 15-20% art­dy­ryp bi­ler. Rus­si­ýa­da su­wuk­lan­dy­ry­lan te­bi­gy gaz üçin esa­sy äti­ýaç­lyk gor­la­ry ýur­duň de­mir­ga­zy­gyn­da­ky Ýa­mal we Gy­dan ýa­rym ada­la­ryn­da ýer­le­şip, ol ýer­de gaz äti­ýaç­lyk­la­ry 38 tril­li­on kub­metr­den hem geç­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА